Lublin/XVIII „Konfrontacje Teatralne”: Mikołaj Mikołajczyk – ReMix „Projekt: Tomaszewski”

Remix Tomaszewski w zamierzeniach ma być formą podążenia za Mistrzem, jest chęcią zmierzenia się z legendą polskiego teatru, z historią nowatorskiego spojrzenia na ruch w przestrzeni scenicznej. Tomaszewskiemu przyszło tworzyć w warunkach całkowitego odcięcia od światowego nurtu nowoczesnego teatru, ale mimo to  stworzył nowy (i pozbawiony porównań z kimkolwiek i czymkolwiek) język tańca. Piszę „tańca”, gdyż chcę się odwołać do Jego poszukiwań nie teatralnych, a czysto ruchowych.

Na początku swojej poszukiwawczej drogi Tomaszewski stworzył spektakl Ziarno i skorupa, który (zachowany w strzępkach archiwalnych materiałów z Kroniki Filmowej) do dzisiaj robi wrażenie nowoczesnego myślenia o tańcu. Mimo upływu kilkudziesięciu lat, ta myśl poszukiwań języka abstrakcyjnej wypowiedzi scenicznej, zwanej tańcem nowoczesnym, dominuje na większości scen światowego tańca i choreografii. Sam jako artysta awangardowy często uciekam do poszukiwań w coraz to i rusz nowe dla mnie dziedziny i języki komunikatu artystycznego. To, co wczoraj wydawało mi się barwne i pełne myślowo w sensie wypowiedzi ruchowej, dzisiaj jest mi całkowicie obce i niesmaczne jako potrawa duchowa. Podążając po nieznanych mi rewirach, zaspokajam swój wiecznie wzmagający się głód zaspokojenia.

Ten głód zetknął się teraz z tymi archiwalnymi nagraniami i moim odbiorem dzisiaj tych, wydawać się mogło, retro nagrań. Odwołuję się bezpośrednio do tych filmów, a także do wypowiedzi Tomaszewskiego o poszukiwaniu swojego JA. Fascynujące dla mnie jest również wykorzystanie charakterystycznego rytmu wypowiedzi, jaką stosował Tomaszewski. Jego specyficzny język, dobór słów, barwnych opowieści, anegdot, a także, a może przede wszystkim rytm wypowiedzi będzie głównym bohaterem przedstawienia.

Chcę w swoim spektaklu zwrócić się do własnych początków scenicznej drogi, którą nakreślił – nieświadomie –  Mistrz. Trafiłem do Pantomimy Wrocławskiej w 1989 roku w sposób całkowicie przypadkowy i nieplanowany. Ot, szczęście i całkowita zmiana planów życiowych. Tomaszewski otoczył mnie opieką i stworzył mnie tym, kim jestem obecnie. Mimo, że po jednym zaledwie sezonie artystycznym opuściłem Jego teatr, utrzymywałem z Nim kontakt przez wiele lat. Często byłem Jego gościem w Karpaczu, gdzie mieszkał. Słuchałem i opowiadałem. Nie będąc Jego artystą, czułem się nim cały czas, dawał mi tę możliwość, mogłem przebywać z Mistrzem, chłonąć i podziwiać. Moje narodziny jako artysty nastąpiły w Mekce sztuki na Dębowej we Wrocławiu, i w Karpaczu, miejscu magicznym, cudownym, niezapomnianym. Tam kształtowały się niezgrabne początki poszukiwań swojego JA. Teraz jest ten czas, kiedy mogę zmierzyć się i konfrontować mój język i moją wrażliwość z legendą polskiego – światowego teatru.

Tomaszewski powiedział:

„Stoimy przed pustką, przed niczym… I jedynym celem jest wieczne dążenie. Człowiek wierzy w swoją ideę i ma nadzieję na jej spełnienie, dopóki tworzy, dopóki jest twórcą… demiurgiem. I jeżeli będziemy już z góry wszystko przekreślać, to nigdy nie znajdziemy nadziei. Mimo bowiem porażek i katastrof człowiek nabiera nowych doświadczeń, zdobywa wiedzę, przede wszystkim wiedzę o sobie, tworzy w sobie tego Graala… po prostu żyje… żyje w idei. I wydaje mi się, że tworzenie i realizowanie każdej idei, nawet tak szczytnej, że aż utopijnej, jest jedyną drogą do zachowania nadziei…”

Mikołaj Mikołajczyk – tancerz, choreograf, reżyser. Ukończył Państwową Szkołę Baletową w Poznaniu, studiował na UAM socjologię i historię sztuki, pracował w wielu polskich i zagranicznych teatrach m.in. Wrocławskim Teatrze Pantomimy Henryka Tomaszewskiego, współpracował w wieloma artystami, realizując się jako twórca spektakli baletowych i dramatycznych. Jest autorem monodramu Tryptyk składającego się z trzech pełnospektaklowych części – Waiting, Z Tobą chcę oglądać świat, Palisir’Damour. Często pracuje jako choreograf w teatrach dramatycznych i operowych, współpracując z czołowymi polskimi reżyserami. www.mikołaj-mikołajczyk.pl

Małgorzata Dziewulska – eseistka, pisarka teatralna, reżyserka. W latach 70. była współzałożycielką eksperymentalnego zespołu Puławskiego Studia Teatralnego, potem współpracowała z Laboratorium Jerzego Grotowskiego. Zajmowała się również reżyserią operową. W latach 1991-1996 doradca literacki Starego Teatru w Krakowie, w latach 1997-2002 kierownik literacki Teatru Narodowego w Warszawie, a następnie konsultant programowy Teatru Dramatycznego w Warszawie. Wykładała w Zakładzie Teatrologii Instytutu Filologii Polskiej UJ, a od 1994 na Wydziale Wiedzy o Teatrze warszawskiej Akademii Teatralnej. Jest autorką książek o teatrze i kulturze współczesnej: Teatr zdradzonego przymierza, Artyści i Pielgrzymi oraz Inna obecność.

Zbigniew Kozub – kompozytor, studiował w klasie kompozycji Floriana Dąbrowskiego w Akademii Muzycznej w Poznaniu. Obecnie jest profesorem nadzwyczajnym w tej uczelni, gdzie prowadzi klasę kompozycji. Od 1990 pełnił funkcję prodziekana Wydziału Kompozycji, Dyrygentury i Teorii Muzyki, w latach 1996-2002 był dziekanem tegoż wydziału w Akademii Muzycznej w Poznaniu. Obecnie jest kierownikiem Katedry Kompozycji i Teorii Muzyki. W latach 1992-99 był prezesem Poznańskiego Oddziału Związku Kompozytorów Polskich oraz Dyrektorem Festiwalu „Poznańska Wiosna Muzyczna” (1993-1999 oraz 2008-2010). Od 2002 roku jest zastępcą Prezesa Poznańskiej Fundacji Artystycznej.

Henryk Tomaszewski (1919-2001) – tancerz, mim, choreograf, reżyser, pedagog, założyciel i dyrektor Wrocławskiego Teatru Pantomimy. Ukończył Studio Dramatyczne Iwo Galla. Współpracował m. in. z Polskim Teatrem Akademickim i Operą Wrocławską. Reżyserował w teatrach Szwecji, Norwegii, RFN oraz we włoskiej La Scali. Dla Henryka Tomaszewskiego ruch był afirmacją życia, poszerzeniem egzystencji, uogólnieniem jej, a jednocześnie sumowaniem. Odczytując sztukę współczesną, jako przykład dewaluacji słowa – kryzysu funkcji reprezentatywnej języka na rzecz fatycznej i symbolicznej, w ruchu widział możliwość ominięcia drażliwości słowa oraz szansę na przekazanie tego, „(…) czego słowo ukazać się lęka”. Pantomima Henryka Tomaszewskiego to znacząca modyfikacja klasycznej pantomimy, polegająca głównie na wprowadzeniu gry zespołowej, symbolicznego i abstrakcyjnego operowania ciałem, oderwania od mimetyzmu na rzecz ukazywania stanów i procesów wewnętrznych postaci.

http://komuna.warszawa.pl/2012/11/07/mikolaj-mikolajczykhenryk-tomaszewski/