Anna Halprin skończyła 97 lat!

Z niezwykłą radością informujemy, że 13 lipca 2017 Anna Halprin skończyła 97 lat. Z tej okazji publikujemy krótki tekst Vali Tomasza Foltyna, który podczas swojego wielokrotnego pobytu w Kalifornii miał szczęście pracować z tą wspaniałą artystkę i aktywistką. Przypominamy także jej drogę artystyczną.

Wszystkiego najlepszego!

Vala Tomasz Foltyn:

Pragnę uhonorować wielką witalność i dorobek artystyczny Anny Halprin. Artystka z wielką siłą opowiada się po stronie pokoju, życzliwości, troski i szczodrości, łącząc radykalizm z subtelnością i refleksyjnością. Jej taniec cechują protest, bunt i współczucie dla cierpienia, utraty i bólu. Zadziwia wytrwałością, wrażliwością i wiarą w sens uprawiania sztuki i choreografii zatroskanej o świat. Współpraca z Anną Halprin i wsparcie, które od niej otrzymałem są dla mnie źródłem wielkiej radości. Dziękuję, Anno, że jesteś moją przewodniczką, przyjaciółką i podporą. Wszystkiego najlepszego z okazji urodzin!

„Uważam, że to ważne, by artyści odpowiadali na obecny kryzys polityczny i dedykowali swoją sztukę obronie demokracji” – Anna Halprin, 2016.

O Annie Halprin:

Począwszy od końca lat 30. ubiegłego wieku, Anna Halprin wytycza rewolucyjne kierunki dla rozwoju tańca, inspirując artystów i artystki we wszystkich dziedzinach sztuki. Richard Schechner, redaktor magazynu TDR: The Drama Review, nazwał ją „jedną z najważniejszych i najbardziej oryginalnych myślicielek performansu”. Merce Cunningham określił jej dorobek „wielkim wkładem w historię tańca”. Uczennice Halprin, Trisha Brown, Yvonne Rainer i Simone Forti, wywarły duży wpływ na rozwój nowojorskiego Judson Dance Theater – jednego z głównych rozsadników postmodern dance. Halprin współpracowała z wieloma innowacyjnymi muzykami (m.in. Terry Riley, LaMonte Young, Morton Subotnik, Luciano Berio), a także poetami (Richard Brautigan, James Broughton, Michael McClure). Studiowali u niej tacy artyści i artystki, jak Robert Morris, Chip Lord, Meredith Monk, Eiko & Koma, Wanda Coleman, Janine Antoni, Carrie Mae Weems, Theresa Hak Kyung Cha, Dohee Lee, Dana oraz Shinichi Iova-Koga.

Halprin przeciwstawia się tradycyjnym wyobrażeniom o tańcu, poszerzając jego granice i przekształcając go w platformę komentarza społecznego, narzędzie wspólnototwórcze, medium fizjo- i psychoterapeutyczne oraz pomost między ludźmi i naturą. W odpowiedzi na zamieszki na tle rasowym w latach 60., Halprin powołała grupę złożoną z tancerzy afro- i angloamerykańskich, którzy wspólnie wykonali jej performans Ceremony of Us. Wkrótce potem artystka stworzyła pierwszą wielorasową kompanię taneczną, której działalność skupiała się na kwestiach sprawiedliwości społecznej. Kiedy w latach 70. zdiagnozowano u Halprin raka, wykorzystała taniec jako narzędzie wspomagające leczenie, które następnie wykorzystała w autorskich programach terapii pacjentów nowotworowych oraz chorujących na AIDS. Jest pionierką zastosowań sztuk ekspresyjnych w terapiach i założycielką (wraz z córką, Darią), działającego od 1978 roku Tamalpa Institute, którego program, Tamalpa’s ArtCorps, wykorzystuje taniec jako metodę terapii oraz promowania pokoju na świecie.

Wraz z mężem, architektem krajobrazu Lawrence’m Halprinem, artystka opracowała metody kształtowania kreatywności wspólnotowej. Na przełomie lat 60. i 70., oboje przeprowadzili serię warsztatów „Experiments in the Environment”, które skupiały osoby ze środowiska tanecznego, architektury oraz innych dziedzin sztuki w ramach badań nad twórczością zbiorową i jej związkami ze świadomością środowiskową w obszarach wiejskich i miejskich. Twórczość Halprin stopniowo przesuwała się z teatru ku sferze społecznościowej, podejmując kwestie poruszane w kampaniach społecznych oraz działania poświęcone emocjonalności. Ponad 35 lat temu zajnicjowała Planetary Dance, cykliczną, otwartą dla wszystkich inicjatywę promującą pokojowe relacje między jednostkami oraz pokój na świecie. Powstały w ramach Planetary Dance projekt wystawiany był w ponad 50 krajach, w tym w 1995 roku w Berlinie z okazji pięćdziesiątej rocznicy konferencji poczdamskiej (w spektaklu wystąpiło ponad 400 uczestników i uczestniczek). Ostatnio Halprin zaprezentowała Planetary Dance w Izraelu, gdzie w spektaklu obok wykonawców z całego świata wzięli udział performerzy i performerki z Izraela i Palestyny.

W trakcie swojej długiej kariery Halprin stworzyła ponad 150 prac teatralnych i wydała trzy książki. Wiele z prac tanecznych artystki wynika z jej doświadczeń życiowych, m.in. będący refleksją nad poważnym kryzysem zdrowotnym jej męża performans Intensive Care: Reflections on Death and Dying (2000), czy projekt Seniors Rocking (2005), w którym wraz z pięćdziesięciorgiem seniorów na fotelach bujanych zmierzyła się z własną starością. Pamięci męża poświęciła trylogię prac, w tym Spirit of Place, projekt site-specific w zaprojektowanej przez Lawrence’a Halprina otwartej przestrzeni teatralnej (jego premiera miała miejsce 2009 roku, krótko po śmierci Halprina). W 2013 roku ponownie wystawiła rewolucyjną pracę Parades and Changes z 1965 roku, dodając nowe pasaże poruszające problematykę współczesną. Z okazji swoich 95. urodzin (lipiec 2015), artystka wystąpiła w duecie poetyckim w towarzystwie swojego wnuka, Jahana Khaligiego, w którym symbolicznie przekazała młodym następcom i następczyniom swoje wspomnienia i wiedzę.  

Twórczości Anny Halprin poświęcono kilka filmów, w tym wielokrotnie nagradzany dokument Returning Home (reż. Andy Abrahams Wilson) oraz Breath Made Visible (Ruedi Gerber’s). Dance Heritage Coalition uznała Halprin za „niezastąpiony skarb amerykańskiego tańca”. Artystkę uhonorowano m.in. nagrodami Doris Duke Impact Award oraz Isadora Duncan Dance Award (2014); Halprin jest również wielokrotną laureatką National Endowment for the Arts, Guggenheim Foundation, American Dance Festival, University of Wisconsin, oraz San Francisco Foundation.

W 2006 roku artystka zaprezentowała wystawę solową w Muzeum Sztuki Współczesnej w Lyonie, którą prezentowano następnie w Yerba Buena Center for the Arts (San Francisco) oraz Art Museum – University of California (Santa Barbara, 2017). Jej prace prezentowane są w ramach cyklów performatywnych prezentowanych m.in. w MoMA PS1, Centre Pompidou oraz ZKM Museum.

Museum of Performance & Design w San Francisco stworzyło cyfrowe archiwum Anny Halprin. Więcej archiwaliów na temat artystki można znaleźć w zbiorach Anna Halprin Papers w Jerome Robbins Dance Division, należącej do New York Public Library for the Performing Arts.

Tłumaczenie za stroną: www.annahalprin.org/biography

Więcej informacji: www.annahalprin.org/biography

„Dance Magazine” – urodzinowe materiały o Annie Halprin

O polskiej edycji Planetary Dance: http://krt-festival.pl/2015/blog/portfolio/planetary-dance/?lang=pl