Wersja do druku

Udostępnij

Balet Dziadek do orzechów Piotra Czajkowskiego w choreografii Jurija Grigorowicza i wykonaniu tancerzy moskiewskiego Teatru Bolszoj w grudniu i styczniu zagości na ekranach kin i ośrodków kultury w najróżniejszych zakątkach Polski. Wszystko dzięki decyzji Teatru Bolszoj, by gwiazdkowy spektakl Dziadka do orzechów zarejestrowany podczas ubiegłorocznej transmisji na żywo, retransmitować w tym roku do kin niezależnie od trwającego sezonu Bolshoi Ballet Live, którego jest integralną częścią. Dzięki temu kina, które nie prezentują całego sezonu transmisji moskiewskich baletów (7 tytułów), mogą pokazać to świąteczne, baśniowe przedstawienie. W cyklu spektakl będzie prezentowany 20 grudnia, ale pojedyncze pokazy baletu Czajkowskiego rozpoczną się już 11 grudnia i potrwają do 18 stycznia. Balet pokaże 30 ośrodków w całym kraju (lista poniżej).

 

W wielu krajach nie ma Bożego Narodzenia bez gwiazdkowego spektaklu Dziadka do orzechów. Choć prapremiera baletu odbyła się w Petersburgu w dniu Świętego Mikołaja, 6 grudnia 1892 roku, to tradycja gwiazdkowa towarzysząca temu baletowi powstała niemal pół wieku później, w Stanach Zjednoczonych. Choć dziś, inaczej niż za czasów Czajkowskiego, spektakl ten jest kierowany głównie do młodszych widzów, to nadal pozostaje jednym z najpoważniejszych arcydzieł klasycznego baletu rosyjskiego. Oparty na opowieści modnego wówczas fantastycznego pisarza E. T. A. Hoffmanna Dziadek do orzechów miał wykorzystywać zainteresowanie elit petersburskich fantastyką. Tymczasem okazał się wspaniałym spektaklem familijnym. Mali widzowie odnajdą w nim baśniową historię małej Klary (w rosyjskiej wersji jest to Masza), która dzięki dobremu sercu i odwadze wyzwala spod czaru księcia zaklętego w dziadka do orzechów. To jeden z najpiękniejszych baletów klasycznych z fenomenalną muzyką Czajkowskiego. W głównych partiach zobaczymy solistów Bolszoj: Annę Nikulinę w roli Maszy, Denisa Rodkina jako Dziadka do orzechów/Księcia i Andrieja Merkuriewa jako Drosselmeyera.

 

Twórczość Czajkowskiego na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci była najlepszym kamieniem probierczym dla wszystkich choreografów. Jego muzyce jest za ciasno w ramach ślicznej bajki dla małych dzieci, ta muzyka wyrywa się w przestrzeń bardziej filozoficznych, dramatycznych rozważań. Jej tajemniczość i podskórny „dreszcz” przez wiele lat nie znajdowały scenicznego wcielenia, udało się to jednak choreografowi Jurijowi Grigorowiczowi i scenografowi Simonowi Wirsaładze oraz pierwszym wykonawcom głównych ról w tej wersji: Marii – Jekaterinie Maksimowej i Dziadkowi do orzechów – Władimirowi Wasiljewowi. Z ich współpracy w 1966 roku w Teatrze Bolszoj powstał nowy spektakl.

 

Grigorowicz prezentuje inne podejście do baletowej bajki: napełnia ją Hoffmannowskim mistycyzmem i tajemniczością. W jego Dziadku do orzechów nie ma żadnej przymilności. To nie balet o wyimaginowanym i błogosławionym Królestwie Konfiturowym (Krainie Słodyczy), gdzie na gałązkach choinki rozwieszone są cukierki, orzechy i marcepany, ale o fantasmagorycznych poczynaniach Drosselmeyera, dzięki którym piękni książęta zwyciężają reprezentując dobro, a królowie myszy giną wraz ze swoim wojskiem.

 

Piotr Iljicz Czajkowski (1840–1893)

Щелку́нчик

Dziadek do orzechów

 

Balet w dwóch aktach (1892)

Libretto Jurija Grigorowicza według opowiadania E.T.A. Hoffmanna
z wykorzystaniem motywów scenariusza Mariusa Petipy

 

Premiera niniejszej inscenizacji Teatru Bolszoj (Państwowego Akademickiego Wielkiego Teatru Rosji): 12 marca 1966 roku

 

Przedstawienie zarejestrowano podczas transmisji live HD w dniu 21 grudnia 2014

 

Obsada:

Aleksandr Fadejczew jako radca Sztalbaum

Maria Żarkowa jakojego żona

Anna Nikulina jakoMaria, ich córka

Anastazja Sziłowa jakoFryc, brat Marii

Andriej Merkuriew jakoradca Drosselmeyer, ojciec chrzestny Marii i Fryca

Denis Rodkin jako Dziadek do orzechów, a później Książę

Witalij Biktimirow jako Król Myszy

Ilia Artamonow jakoArlekin

Margarita Szrajner jakoKolombina

Tatiana Łazariewa jako Diabliczka

Anton Sawiczew jako Diabełek

Jelizawieta Krutielewa, Artur Mkrtczjan jako lalki hiszpańskie

Anna Rebieckaja, Aleksandr Wojtiuk jako lalki hinduskie

Swietłana Pawłowa, Jegor Szarkow jakolalki chińskie

Anna Leonowa, Aleksandr Wodopietow jakolalki rosyjskie

Maria Winogradowa, Władisław Kozłow jakolalki francuskie

 

Pierwsi tancerze, soliści, koryfeje i zespół baletowy Teatru Bolszoj, orkiestra i chór Teatru Bolszoj

 

Paweł Kliniczew dyrygent

 

Realizatorzy:

Jurij Grigorowicz choreografia wg Mariusa Petipy

Simon Wirsaładze scenografia i kostiumy

 

Prowadzenie podczas transmisji:

Katia Nowikowa

 

Realizacja telewizyjna transmisji:

Vincent Bataillon

 

Przedstawienie trwa około 2 godzin i 10 minut.

 

 

Treść baletu

AKT PIERWSZY

Scena pierwsza

W święto Bożego Narodzenia* do domu Sztalbaumów schodzą się goście. Wśród nich zjawia się także Drosselmeyer – ojciec chrzestny małej Marii i Franca. Przyniósł dzieciom wspaniały prezent – zabawnego Dziadka do orzechów. Najmłodsi z niecierpliwością oczekują na moment, kiedy będą mogli zobaczyć choinkę i wszystkie bożonarodzeniowe prezenty. Nadchodzi wyczekiwana chwila i wszyscy podziwiają wspaniale przyozdobione drzewko. Nieoczekiwanie w przebraniu czarodzieja pojawia się Drosselmeyer, nie rozpoznany przez dzieci. Umiejętność tajemniczego gościa, polegająca na ożywianiu lalek i zabawek z choinki, zachwyca dzieci, ale i wzbudza strach. Drosselmeyer, aby ich nie straszyć zdejmuje maskę i Maria z Francem rozpoznają swojego ulubionego ojca chrzestnego. Masza chciałaby się pobawić z cudownymi ożywionymi lalkami, ale zostały już wyniesione. Na pocieszenie Drosselmeyer daje jej Dziadka do orzechów. Niezgrabny, śmieszny mały człowieczek bardzo się dziewczynce podoba. Brat Marii Fryc, rozrabiaka i dowcipniś niechcący uszkadza zabawkę. Z wielką delikatnością Masza pociesza swojego drewnianego ulubieńca i otacza go opieką. Franc z przyjaciółmi zakładają maski myszy i drażnią się z obrażoną Maszą. Z sąsiedniego pokoju wychodzą dorośli goście. Jeszcze ostatni ceremonialny taniec (Grosvatter) i wszyscy żegnają się i wychodzą.

 
Scena druga

Noc. Salon, w którym stoi choinka oświetla światło księżyca. Pokój wydaje się tajemnicza krainą pełną dziwów. Przezwyciężając strach do pokoju wchodzi Maria, chcąca odwiedzić „chorego” Dziadka do orzechów. Dziewczynka otula i przytula zabawkę. W tym momencie pojawia się Drosselmeyer. To już nie tylko dobry ojciec chrzestny, teraz to czarodziej. Na dany przez niego znak wszystko wokół zaczyna się zmieniać – ściany się rozstępują, choinka rośnie, a wraz nią rosną i ożywają zabawki.  Nagle spod podłogi zaczynają wyłazić myszy ze swoim Królem na czele. Lalki są przerażone. Tylko przemyślność i odwaga Dziadka do orzechów ratuje wszystkich: obejmuje on dowództwo nad ołowianymi żołnierzykami i śmiało prowadzi ich do bitwy z mysim wojskiem. Mimo to siły są nierówne i wkrótce Dziadek do orzechów pozostaje sam naprzeciw Króla Myszy i całej jego świty. Masza jest zrozpaczona: jej ulubieńcowi grozi niebezpieczeństwo. Na szczęście Drosselmeyer podaje jej zapaloną świecę i dziewczynka rzuca nią w myszy. Mysie wojsko idzie w rozsypkę. Pole bitwy pustoszeje. Na podłodze leży tylko nieruchomy Dziadek do orzechów. Maria z lalkami biegnie mu na ratunek. I oto staje się cud – naprzeciw Marii podnosi się przepiękny młodzieniec – Książę, dawny Dziadek do orzechów. Ściany domu znikają. Maria i jej przyjaciele znajdują się w ośnieżonym lesie pod rozgwieżdżonym niebem. W czarodziejskim korowodzie zaczynają wokół krążyć lekkie śnieżynki. Marię i Księcia mami i przyzywa mrugająca gwiazda, niby obietnica szczęścia zawieszona na samym szczycie choinki. Para unosi się w zaczarowanej łodzi ku szczytowi drzewka, a za nimi podążają wszystkie lalki.

 

 przerwa

 

AKT DRUGI

Maria i Dziadek do orzechów przemieniony w Księcia w zaczarowanej łodzi płyną przez królestwo choinki. Wraz z nimi – ich zaprzyjaźnione lalki. Coraz bliżej i bliżej zaczarowanej gwiazdy, coraz bliżej samego wierzchołka wielkiej choinki. Z tyłu podkradają się myszy i atakują podróżników. Książę znów śmiało staje do walki. Masza i lalki przyglądają się pojedynkowi z Królem Myszy z przerażeniem. Książę pokonuje wroga. Wszyscy mają teraz okazję do świętowania. Lalki tańczą, jaśniej palą się świeczki, cała choinka ożywa. Złe myszy zostały pokonane! Maria i Książę są szczęśliwi – oto osiągnęli królestwo marzeń.

Jednak to wszystko było tylko snem… Minęła czarodziejska Bożonarodzeniowa noc. Wraz z nocą przeminęły wszystkie cuda i dziwy. Masza budzi się z sennego marzenia w swoim domu u stóp choinki. Na jej kolanach leży zabawka – Dziadek do orzechów.

 

*Libretto udostępnione przez Teatr Bolszoj umieszcza akcję baletu w dniu Nowego Roku. Wynika to z faktu, że omawiana inscenizacja powstała w Związku Radzieckim, gdzie tradycja nakazuje wręczać prezenty (co jest zawiązaniem akcji) w Nowy Rok właśnie, a nie w Boże Narodzenie, jak chciał sam Ernst T. A. Hoffmann, autor opowiadania fantastycznego „Dziadek do orzechów”, czy w Wigilię, jak to jest w zwyczaju w Polsce ( i co często zaznaczają polskie wersje libretta). Idąc za oryginałem literackim pozwalamy sobie umieścić wydarzenia „czarodziejskiej nocy” w noc Bożego Narodzenia – przyp. K. Gardzina-Kubała

 

 

Retransmisję można będzie obejrzeć w kinach:

2015:

 

11 grudnia Włoszczowa kino Muza
13 grudnia 2016 Łuków kino Łuków
16 grudnia Fabryka Emocji w Pile
17 grudnia Kwidzyn Kwidzyńskie Centrum Kultury

20 grudnia:
Częstochowa kino Iluzja
Gliwice Kino Amok
Katowice Kino Rialto
Konin Kino Oskard
Kraków kino ARS
Limanowa kino Klaps
Przemyśl Centrum Kulturalne w Przemyślu-kino Centrum
Warszawa Kino Praha
Warszawa Dom Kultury Świt
Wrocław Kino Nowe Horyzonty

 

27 grudnia Ciechanów, Powiatowe Centrum Kultury i Sztuki Kino Łydynia
27 grudnia Poznań, kino Rialto
27 grudnia Sokołów Podlaski, kino Sokół
27 grudnia Katowice Kino Rialto
29 grudnia Dąbrowa Tarnowska kino Sokół
31 grudnia Łódź, ŁDK kino Szpulka

 

2016:
1 stycznia Kalisz Centrum Kultury i Sztuki
6 stycznia Częstochowa kino Iluzja
6 stycznia Słupsk kino Rejs
8 stycznia Rzeszów kino Zorza
9 stycznia Jarosław kino Ikar
17 stycznia Koszalin kino Kryterium
17 stycznia Czechowice-Dziedzice kino Świt
17 stycznia Tarnowskie Góry, kino Olbrzym
18 stycznia Kętrzyn kino Gwiazda

 

 

Więcej na: www.nazywowkinach.pl

 

Logo Na żywo w kinach (miniaturka)Logo Pathelive (miniaturka)

 

W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb.

Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym.

Kliknij tutaj, aby dowiedzieć się więcej.

Close