Anka Herbut, materiały organizatora
Dwanaście zespołów, dziewięć dni wypełnionych różnymi odsłonami teatru formy, pięć krakowskich scen, na których zobaczyć będzie można zaskakujące spektakle, nierzadko tworzone wbrew panującym w sztuce trendom – tak w skrócie można opisać V Międzynarodowy Festiwal Teatru Formy „Materia Prima”, który rozpocznie się 15 lutego 2019 roku. Wciąż trwa przedsprzedaż biletów. Portal taniecPOLSKA.pl jest patronem medialnym festiwalu – publikujemy wywiad Izabeli Stańdo z jego dyrektorem, Adolfem Weltschekiem. Z rozmowy można dowiedzieć się więcej o genezie, rozwoju i przyszłości imprezy.
Izabela Stańdo: Sięgnijmy pamięcią do pierwszego festiwalu w 2010 roku, proszę zdradzić, co sprawiło, że wpadł Pan na pomysł organizacji festiwalu Materia Prima?
Adolf Weltschek: Towarzyszyło mi przekonanie, że polski teatr jest uboższy o te przedstawienia, które wykorzystują działanie aktora jako pierwszą i najważniejszą materię w scenicznej realizacji. Tekst dramatyczny schodzi w nich na plan dalszy lub nie ma go w ogóle. Aktora zaś wspomagają inne środki wyrazu: muzyka, światło, rozbudowana plastyka teatralna. Zdawało mi się, że na świecie istnieje równowaga pomiędzy teatrem dramatycznym a teatrem formy. W Polsce ciągle dostrzegam pewną dysproporcję w popularności i popularyzacji tych dwóch sfer teatralnej aktywności.
Na czym według Pana polega wyjątkowość festiwalu Materia Prima?
W Polsce istnieją festiwale poświęcone wszelakim dziedzinom sztuki. My zdecydowaliśmy się na stworzenie formuły, która pomieściłaby bardzo różnorodne gatunkowo dzieła teatralne, co nas zdecydowanie wyróżnia. Przyświeca nam także zasada, aby w programie pojawiały się spektakle, które mają w trakcie festiwalu swoje polskie premiery[1] .
Czy mógłby Pan uzupełnić swoją definicję teatru formy?
Po pierwsze, narracja jest w nim budowana poprzez działanie aktora w przestrzeni sceny, a nie poprzez tekst dramatyczny. To działanie uzupełnione zostaje przez inne elementy: muzykę, która jest genialnym nośnikiem emocji, taniec, który jest bardziej metaforyczny niż jakikolwiek inny ruch na scenie, światło i cień, bo fenomenalnie budują nastrój, multimedia, bo nowoczesność wdziera się do teatru drzwiami i oknami, a przy tym doskonale uzupełnia i rozbudowuje teatralne treści. Dodatkowo teatr formy to jest „takie zwierzę”, które oddziałuje na emocje bardziej niż jakakolwiek inna ze sztuk scenicznych. Nie ma kodu językowego, więc wymienione wyżej środki ekspresji przejmują ich funkcję i tym mocniej oddziałują na emocje widzów.
Wszyscy znają określenie „magia teatru”. Czy można zaryzykować stwierdzenie, że Materia Prima jest bardziej magiczna? A może metafizyczna, czy psychodeliczna, choćby przez nawiązania do twórczości Kantora, Szajny czy Mądzika?
Metafizyka na festiwalu pojawia się w wielu wymiarach. To, w jaki sposób przyjeżdżający na festiwal artyści potrafią zapanować nad ciałem, przywołuje na myśl działanie sił nadprzyrodzonych, ich umiejętności przeczą bowiem prawom grawitacji. Oprócz tego często tematyka festiwalowych spektakli jest związana z metafizyką w najbardziej krystalicznym wydaniu. Poruszanie kwestii ostatecznych, próby zbliżenia się do absolutu w sposób zniewalający, jest nie tylko metafizyczne, ale także niezwykle sensualne. Te przedstawienia chłonie się wszystkimi zmysłami. Gwarantuję, że widownia przeniesie się w zupełnie inne światy i z pewnością nie wyjdzie ze spektakli zawiedziona.
Do jakiego widza skierowany jest program Materia Prima?
Doodbioru festiwalowych spektakli nie są potrzebne żadne specjalne kompetencje. Każdy z pewnością znajdzie coś dla siebie. Oczywiście poszczególne spektakle można oglądać na różnym poziomie i w zależności od kompetencji odbiorcy żeglować w nurcie skojarzeń, ale zapewniam, że na początku wystarczy tylko chęć obcowania z dziełem sztuki. Przedstawienia dają widzowi dużą wolność, do niczego nie obligują, nie mają ambicji przekonywać, czy namawiać. Oglądanie spektakli na Festiwalu Materia Prima to czysta kontemplacja piękna – rozumianego rozmaicie, nie tylko w kategoriach klasycznych ideałów.
Program Materia Prima 2019 z powodzeniem można nazwać eklektycznym…
Od początku towarzyszy nam chęć pokazania najszerszej palety prac teatralnych. Prezentujemy bardzo kameralne spektakle lalkowe, wystarczy wspomnieć choćby „Cyrk na sznurkach” Viktora Antonowa z Rosji czy duński Sofie Korg Teater. Obok nich znajdziemy prawdziwych scenicznych gigantów, jak Compagna Finzi Pasca. Spektakle różnią się bardzo wykorzystanym garniturem ruchu: taniec współczesny, teatr fizyczny (Gecko z Wielkiej Brytanii), nowy cyrk (WHS z Finlandii), pantomima (Jakop Ahlbom – Holandia) to tylko niektóre kody ruchowe wykorzystane w scenicznych realizacjach. W programie znajdziemy propozycje bardzo intymne, tak jak np. Spotkanie z tobą było moim przeznaczeniem Theatre du Corps Pietragalla-Derouault i te, które mają bardziej widowiskowy charakter np. Donka – list do Czechowa Compagne Finzi Pasca. W 2019 roku spotkamy się z przedstawicielami wielu krajów europejskich, możemy się też poszczycić się różnorodną formą spektakli.
Chciałabym zapytać o przyszłość festiwalu. W którą stronę zaprojektowałby Pan rozwój Materia Prima?
Chciałbym włączyć w formułę festiwalu duże formaty operowe. Wydaje mi się, że w Krakowie istnieje infrastruktura, aby tego typu dzieła pokazać. Nie ukrywam, że opery to bardzo złożone przedsięwzięcia organizacyjne, ale zrobię wszystko, co w mojej mocy, aby dać szansę widowni na kontemplację tak wyjątkowych widowisk.
Chciałabym na koniec poprosić o zaproszenie na Festiwal, które przekonałoby nawet najbardziej sceptycznych widzów.
Jeśli mówisz, jeśli myślisz, jesteś przekonany, że o teatrze wiesz wszystko, to przyjdź na Materia Prima, a doznasz olśnienia i zrozumiesz, że twoje wyobrażenia o teatrze nie przewidywały tak spektakularnych i poruszających zdarzeń scenicznych.
Adolf Weltschek – urodzony w 1953 roku, absolwent Filologii Polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim i Wydziału Reżyserii PWST w Krakowie; reżyser i inscenizator spektakli teatralnych i widowisk plenerowych, autor sztuk teatralnych i współautor scenariuszy filmowych, dyplomowany aktor. Od 1991 roku związany z Teatrem Groteska w Krakowie: w latach 1991 – 1998 kierownik literacki Teatru, a od 1998 roku Dyrektor Naczelny i Artystyczny. Reżyser ma w swoim dorobku realizację ponad 70. przedstawień teatralnych na około dwudziestu scenach. Jest także pomysłodawcą, autorem scenariuszy i realizatorem szeregu widowisk plenerowych w Polsce i zagranicą. Za dyrekcji Adolfa Weltschka w Teatrze Groteska w ostatnich latach odbywa się ok. 500 spektakli repertuarowych rocznie. Średnio w sezonie Teatr odwiedza ok.100 tys. widzów. Obok bogatej repertuarowo Sceny dla Dzieci, prężnie działa Scena dla Dorosłych, na której wystawiane są m.in. utwory Sofoklesa, Woltera, Bułhakowa, Słowackiego. Za swoje zasługi dla kultury Adolf Welschek otrzymał m.in.: Złoty Krzyż Zasługi 2005 r., Medal Honoris Gratia prezydenta m. Krakowa 2005 r., Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis (Brązowy) 2005 r., Order Uśmiechu 2011 r., oraz Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis (Srebrny) 2011 r.
***
Podczas przyszłorocznej edycji wystąpią zespoły z całego świata, obecne na międzynarodowych, prestiżowych festiwalach, wielokrotnie nagradzane i doceniane przez światową publiczność. Zaprezentują się teatry z Francji, Szwajcarii, Niemiec, Belgii, Wielkiej Brytanii, Holandii, Finlandii, Grecji, Danii, Hiszpanii i Rosji. Po raz kolejny Polskę odwiedzi Compagnia Finzi Pasca oraz Jakop Ahlbom. W festiwalu wezmą też udział: Toneelhuis/FC Bergman, National Dance Company Wales, Patricia Guerrero, Theatre du Corps Pietragalla-Derouault, Gecko, les ballets C de la B, grupa WHS, Merlin Puppet Theatre, Victor Antonow i Sofie Krog Teater.
Festiwal odbędzie się nie tylko w siedzibie organizatora festiwalu, Teatru Groteska, ale także w Centrum Kongresowym ICE, Nowohuckim Centrum Kultury, Małopolskim Ogrodzie Sztuki oraz – po raz pierwszy – w Operze Krakowskiej. Sprzedaż biletów na wydarzenie już ruszyła. Uczestnicy mogą kupić bilety i karnety poprzez system on-line oraz w kasie Teatru.
Projekt Materia Prima. V Międzynarodowy Festiwal teatru Formy jest współfinansowany ze środków Gminy Miejskiej Kraków oraz dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
Do pobrania:
Program festiwalu w formacie jpg
Program festiwalu w formacie doc
Więcej informacji na stronie festiwalu: http://materiaprima.pl/
