Natura ruchu... Fot. materiały organizatorów
Z radością informujemy, że książka Tomasza Nowaka Taniec narodowy w polskim kanonie kultury. Źródła, geneza, przemiany została uhonorowana Nagrodą Główną w konkursie na najlepszą pracę pisemną z zakresu historii muzyki polskiej, organizowanym przez Narodowe Centrum Kultury. Pracę w postaci książki wydał Instytut Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego we współpracy z BEL Studio (Warszawa 2016).
Książka stanowi próbę ukazania panoramy dziejów kanonu polskich tańców narodowych, obejmującego współcześnie pięć gatunków (polonez, mazur, krakowiak, kujawiak, oberek), choć w przeszłości tylko niektóre z nich i do tego kojarzone okresowo z innymi tańcami (kozak, tańce góralskie, śląski trojak, kaszubski koseder). Sygnalizowanym w tytule celem pracy jest omówienie zachowanych źródeł, a przez to wskazanie genezy kanonu, przemian jego funkcji, elementów składowych i ich form. Określono również postawy przedstawicieli społeczności użytkującej tańce narodowe, jak i wpływ na kanon czynników zewnętrznych. Osią pracy jest koncepcja kanonu kulturowego w ujęciu Andrzeja Szpocińskiego, uzupełniona kategoriami takimi jak mit, stereotyp, fantazmat, pozwalającymi lepiej zrozumieć funkcje pełnione przez poszczególne tańce wchodzące w skład polskiego kanonu tańców narodowych w różnych okresach.
Dr Tomasz Nowak jest etnomuzykologiem i antropologiem tańca, na co dzień związanym z Instytutem Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego. Stale współpracuje z Zakładem Tańca Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina. Z Instytutem Muzyki i Tańca współpracował przy tworzeniu strony www.tance.edu.pl, ogólnodostępnej platformy edukacyjnej poświęconej tematyce tańca tradycyjnego: jest autorem koncepcji podstrony poświęconej tańcom narodowym, artykułów problemowych dotyczących polskich tańców narodowych oraz konsultantem muzycznym lekcji tańców narodowych.
Z recenzji wydawniczych:
…to bardzo ważna pozycja w prężnie rozwijającej się dyscyplinie badań nad tańcem w Polsce. Jej ukazanie się z pewnością wypełni luki dotyczące istotnej gałęzi naszego dziedzictwa kulturowego, jaką są polskie tańce narodowe. Wartość tejże pracy jest tym większa, że autor (etnomuzykolog i antropolog tańca) konsekwentnie konstruuje ją na pograniczu choreologii i muzykologii, doskonale przedstawiając poszczególne przemiany i funkcje kanonu polskich tańców narodowych.
dr hab. Aleksandra Dziurosz, prof. UMFC
…nie same tańce jako takie są tu obiektem zainteresowania, choć nie znikają przecież z pola widzenia, a sieć zależności między tym co, muzyczne (taniec – utwór), tym, co cielesne (taniec – somatyczna manifestacja dźwięków), a tym, co buduje rozległą i skomplikowaną siatkę znaczeń społeczno-kulturowych. Tę sieć zależności bada autor poprzez śledzenie zmieniających się opinii i działań, w których manifestowały się zmienne postawy „przedstawicieli społeczności użytkującej tańce narodowe” wobec tanecznego kanonu, co zestawia z wpływającymi na niego czynnikami zewnętrznymi. Dzięki takiej metodzie, zestawionej z logiczną i porządkującą ogrom materiału źródłowego narracją chronologiczną, udało się w mojej opinii wyraziście i sugestywnie przedstawić płynną, skomplikowaną, zmieniającą konteksty i przekształcającą się z biegiem czasu formę kanonu tańców narodowych.
dr Mariusz Gradowski (UW)
