Plakat: Adam Żebrowski. Fot.Łukasz Murgrabia. Na zdjęciu: Maria Żuk i Vladimir Yaroshenko
Za tydzień, 7 marca o godz. 19.00, Polski Balet Narodowy zaprasza do Teatru Wielkiego – Opery Narodowej w Warszawie na premierę baletową. Kontynuując realizacje oparte na dramatach Szekspira, tym razem to dyrektor PBN, Krzysztof Pastor, przygotowuje Romeo i Juliędo muzyki Siergieja Prokofiewa. Premiera światowa pracy polskiego choreografa odbyła się w roku 2008 (Scottish Ballet, Glasgow). W swojej choreografii twórca i jego współpracownicy (dramaturg Willem Bruls, asystenci Amanda Eyles i Paul Tyers, dyrygent Łukasz Borowicz i scenografka Tatyana va Wlasum) zdecydowali się odejść od romantycznej wizji i narracji baletowej. Jak podczas konferencji prasowej mówił sam choreograf, jest to zgodne z twórczością Szekspira, który nie był przecież autorem romantycznym. Jego dramaty koncentrowały się przede wszystkim na szeroko rozumianej problematyce władzy. Tym tropem w swojej wersji baletu podąża Krzysztof Pastor, ogniskując tematykę spektaklu wokół konfliktów związanych z kontekstem społecznym i politycznym. Podczas pracy nad spektaklem choreograf i dramaturg zadawali sobie pytanie o powody, z jakich poszczególne konflikty i napięcia przenoszone były z pokolenia na pokolenie. Akcja baletu rozgrywa się w różnych dekadach XX wieku we Włoszech – w latach 30., 50. i 90. – od Mussoliniego do Berlusconiego. Skazana na nieszczęście para wyraża więc swoją namiętność na tle wojny, faszyzmu, terroryzmu i współczesnej demagogii. To zatem konkretne społeczeństwo ma swoje przyczyny, dla jakich nie zgadza się na łączące Romeo i Julię uczucie, co ma niewiele wspólnego z podejściem charakterystycznym dla romantyzmu.
Scenografia spektaklu obrazuje za każdym razem tę samą ulicę w Rzymie, ukazując, jak zmienia się ona na przestrzeni lat, co oddane jest także za pomocą kolorystyki – od sepii lat 30., poprzez zanurzone w estetyce techicoloru lata 50., aż po lata 90. zabarwione poświatą TV. Jak mówi autorka scenografii, Tatyana van Wasylum, twórcy chcieli zabrać widzów w podróż, stwarzając w Romeo i Julii poczucie ponadczasowości postaci, podczas gdy czas wokół nich w rzeczywistości się zmieniał. Publiczność ogląda opowieść przemieszczającą się w czasie, Romeo i Julia pozostają tacy sami.
W muzyce Prokofiewa Łukasz Borowicz, we współpracy z pozostałymi twórcami, dokonał niezbędnych skrótów, które związane są z akcją dramatu i jej przepływem. Dzięki temu choreografia wraz z muzyką tworzą relację symbiotyczną, znakomicie oddając charakter dzieła Prokofiewa-awangardzisty, jego „pocztówki znad krawędzi” (wedle słów Borowicza). W opracowaniu muzycznym wykorzystano zarówno ekspresyjną estetykę rosyjską, jak i bardziej finezyjną amerykańską. W choreografii, w sposób charakterystyczny dla pracy twórczej Krzysztofa Pastora, połączone zostały techniki klasyczne i współczesne. Jednym z ciekawszych – a zarazem najtrudniejszych dla tancerzy – elementów jest zatem przechodzenie od naturalnych gestów do rygoru formy klasycznej.
Premiera kontynuuje Szekspirowskie inscenizacje baletowe Polskiego Baletu Narodowego, zainicjowane w marcu 2013 realizacją Snu nocy letniej w choreografii Johna Neumeiera oraz Hamleta Jacka Tyskiego. Kulminacją cyklu stanie się w 2016 – w 400-letnią rocznicę śmierci Szekspira – festiwal i Burza w koprodukcji z Holenderskim Baletem Narodowym.
Kolejne prezentacje odbędą się w dniach 8, 19-22 marca o godz. 19.00, a także 9 i 23 marca o godz. 18.00.
O spektaklu:
Unieśmiertelnił ich Szekspir (1597), do panteonu tym tytułem próbowali wejść Vincenzo Bellini (1830), Hector Berlioz (1839) i Charles Gounod (1867). Siergiej Prokofiew po ponad 300 latach po Szekspirze (1936) dokonał cudu – może dlatego, że kazał tańczyć, a nie mówić czy śpiewać. Krzysztof Pastor przyzwyczaił warszawską publiczność do swojego języka, w którym dużą rolę odgrywają światło i przestrzeń pozostające w nieustannym ruchu – jakby naśladowały ruchy i gesty tancerzy. Jego choreografia Romea i Julii powstała dla zespołu Scottish Ballet. Premiera w Edynburgu wzbudziła entuzjazm krytyki; „wyśmienita produkcja”, „eksplozja namiętności”, „uderzenie geniuszu”, „olśniewający triumf” – czytaliśmy w prasie brytyjskiej. Czyż trzeba więcej, by z zainteresowaniem oczekiwać na polską realizację baletu Krzysztofa Pastora, powtarzaną krótko potem przez słynny amerykański Joffrey Ballet?
Balet w dwóch aktach według Williama Szekspira
Premiera: 7/03/2014
Choreografia: Krzysztof Pastor
Dyrygent: Łukasz Borowicz
Scenografia i kostiumy: Tatyana van Walsum
Dramaturg: Willem Bruls
Światła: Bert Dalhuysen
Asystenci choreografa: Amanda Eyles, Paul Tyers
Polski Balet Narodowy
Orkiestra Teatru Wielkiego– Opery Narodowej, statyści
Koprodukcja: Joffrey Ballet, Chicago, USA
