Poznań / Festiwal Sztuk Społecznych „OFF Opera”: Premiera spektaklu „Pieśni żałobne” w choreografii Moniki Błaszczak

powracam w rzekę, co matką mą była
teraz mnie strawi, niedawno żywiła
będę z tobą rzeko, pożycie dzieliła,
będę się na wiosnę, z tobą niebieściła

Taniec jest wehikułem doświadczania świata i jego piękna. Pozwala uważnie śledzić splątania pomiędzy ciałem a naturą, celebrować obecność w siatce kosmicznych współzależności, zatrzymać się i wsłuchać w pulsujące życie umierającej rzeki.

Monika Błaszczak w swojej najnowszej pracy inspirowanej nurtem site-specific prowadzi dialog z dziedzictwem przyrodniczym rzeki Cybiny otaczającej historyczne centrum Poznania. Choreografka wykorzystuje autorską praktykę ruchową solilokwium — łączącą somatykę, hauntologię oraz poszukiwanie doświadczenia żałoby w ciele. Swoją refleksję nad przemijaniem tworzy w oparciu o indywidualną, zbiorową i międzypokoleniową pamięć, a także pamięć ciała, miejsc, lasów, ziemi, roślin, wody i krajobrazu.

Tańcząc z rzeką Cybiną, która z roku na rok wysycha na skutek zmian klimatycznych, Błaszczak snuje opowieść o relacji współczesnego człowieka z Ziemią. Artystka zwraca się ku zmysłom, przygląda się temu, jak w naszych ciałach żyje przeszłość, przyszłość oraz teraźniejszość. Daje impuls do transformacji naszego poruszania się w świecie bliskim zagłady ekologicznej, ale też pokazuje, że opłakiwanie straty może stać się procesem afirmacji życia.

***

Tkanką muzyczną spektaklu są tradycyjne pieśni żałobne w wykonaniu poznańskiego chóru Pogłosy pod kierownictwem Joanny Sykulskiej — laureata Festiwalu Muzyki Folkowej Polskiego Radia Nowa Tradycja. Kompozytor Karol Nepelski sięga do historycznego materiału źródłowego, poszukując w nim motywów związanych z naturą, przemijaniem i ludowymi obrzędami. Ważnym punktem odniesienia jest dla niego III Symfonia Pieśni Żałosnych H.M. Góreckiego. Nepelski — podobnie jak Górecki — łączy tradycję ze współczesnością, a głos
ludzki zestawia z brzmieniem elektronicznym. Tworzy utwór minimalistyczny, o tonalnym i zakorzenionym w średniowiecznej modalności charakterze, z formotwórczą rolą melodii o szerokich strukturach brzmieniowych.

Premiera Pieśni Żałobnych odbędzie się 13 sierpnia 2022 roku w amfiteatrze Bramy Poznania nad rzeką Cybiną. Spektakl jest wydarzeniem towarzyszącym Festiwalu Sztuk Społecznych OFF Opera. Tegoroczny idiom festiwalu – Romantyczny nurt to opowieść o wyobraźni, sile sprawczej jednostki i potrzebie bliskości człowieka z naturą. Spektakl poprzedzi cykl otwartych warsztatów teatru tańca. Uczestnicy i uczestniczki warsztatowego procesu staną się współtwórcami przedstawienia.

Realizatorzy:

Choreografia: Monika Błaszczak
Dramaturgia: Patrycja Kowańska
Muzyka: Karol Nepelski
Kierownictwo muzyczne: Joanna Sykulska
Kostiumy: Wiktor Krajcer
Światło: Arkadiusz Kuczyński
Występują: Momoko Den, Paulina Jaksim, Filip Kijowski, Ramat Musa
Daria Nowak, Krystyna „Lama” Szydłowska,
Chór Pogłosy
oraz
uczestnicy i uczestniczki otwartych warsztatów

***

Organizatorem wydarzenia jest Stowarzyszenie Młodych Animatorów Kultury. Pieśni żałobne — premiera spektaklu w choreografii Moniki Błaszczak jest dofinansowana przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca w ramach programu własnego Zamówienia choreograficzne 2022, finansowanego ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

***

O festiwalu:

OFF Opera to poznański festiwal sztuk społecznych. W jego 8. edycji znajdą się m.in. warsztaty, koncerty, instalacje czy spektakl teatru tańca z udziałem publiczności. Interdyscyplinarny charakter projektu wynika z inspiracji teatrem operowym – operę rozumiemy tu jako hybrydową formę, w której zwyczajne zdarzenia opisane językiem muzyki, teatru czy sztuk wizualnych, nabierają sprawczej mocy. Chcemy podkreślać zakorzenienie tej dziedziny sztuki w problematyce społeczno-kulturowej, a w proces tworzenia kolejnych dzieł „off-operowych” włączać różnorodne grupy, subkultury i społeczności.

OFF Opera to przestrzeń twórczego dialogu. Wszystkie festiwalowe wydarzenia powstają w procesie warsztatów. Dotychczasowe projekty to m.in.: Dziewczyny: pogłosy z udziałem Jacka „Budynia” Szymkiewicza (2018), Projekt TAXI z udziałem Łony (2020) czy Kongres: 2071 – off-opera w reż. Zdenki Pszczołowskiej (2021).

Ważne dla organizatorów są spotkanie i naturalna wymiana doświadczeń, które stają się punktem wyjścia do artystycznych działań, będących jednocześnie nauką uważności i zrozumienia. Pozwala to by wybrzmiał głos tych, których czasem nie chcemy słuchać lub tych, którzy mówią zbyt cicho.

Tegoroczny temat festiwalu — Romantyczny nurt jest inspirowany dorobkiem epoki literackiego i muzycznego romantyzmu. Zaproszeni twórcy i twórczynie reinterpretują jego dziedzictwo — pokazują go jako żywy i współczesny nurt społeczno-kulturowy. Bo romantyczne
mogą być zarówno aktywizm, branie odpowiedzialności za otoczenie, jak i empatyczne słuchanie. Do głosu w tym roku dochodzi także dzika natura — przede wszystkim wysychające poznańskie jeziora i rzeki, wokół których skupiona jest większość wydarzeń społeczno-artystycznych. Finał festiwalu odbędzie się 13 i 14 sierpnia i będzie podsumowaniem kilkumiesięcznych procesów
warsztatowych.

Pierwszego dnia widzowie zobaczą spektakl teatru tańca Pieśni żałobne w choreografii Moniki Błaszczak. W 8. edycji OFF Opery po raz pierwszy pojawią się także działania wpisujące się w nurt sztuk wizualnych. Artystka i aktywistka wodna Daria Mielcarzewicz zaprosi nas na wystawę Profundum do ABC Gallery. Wernisaż jest wynikiem jej długofalowych badań, spacerów i obserwacji jezior. Z kolei architekt i rzeźbiarz Łukasz Spychaj w duecie z hydrologiem Kamilem Jawgielem zaingerują w przestrzeń poznańskich lasów, tworząc nad Rusałką obiekt mikroretencji, mający zwrócić uwagę na znikające zasoby wody.

Więcej informacji o festiwalu: link