Eisa Jocson „Macho Dancer”. Fot. Giannina Ottiker.
W zeszłym roku odbyła się pierwsza edycja Idiom Festival – w ramach programu „This is Poland!/To Polska właśnie!”, który Fundacja Performat realizowała dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (Promesa 2016). Wtedy istotną dla organizatorów kwestią był problem „polskości”, zarówno w granicach sztuki, jak i codziennego postrzegania Polaków za granicą. Prace prezentowanych przez nas artystów tematyzowały kwestie języka ciała a alfabetu, tańca jako sposobu komunikacji, przestrzeni do międzykulturowego dialogu oraz stereotypów związanych z wyobrażeniem Polaka. Zastanawiano się, co to znaczy, że taniec jest „polski” w obecnych warunkach produkowania sztuki, gdy artyści – częściej niż dotychczas – przemieszczają się między ośrodkami, tworzą swoje prace za granicami kraju, w koprodukcji z innymi, oraz nieustannie wykazując się mobilnością – projektów, myśli i idei.
Idiom 2017 charakteryzuje nowa formuła projektu. Poprzez organizację rezydencji artystycznych dwóch polskich choreografek, Małgorzaty Haduch i Ireny Lipińskiej, które będą współpracować z artystami z Pragi, organizatorzy chcą stworzyć okazję do inspirującego spotkania artystów z Polski i Czech, oraz otworzyć swoje działania na element zaskoczenia i pracy w procesie. Do współpracy zaproszono Irenę Lipińską, choreografkę i performerkę mieszkającą we Wrocławiu, oraz Małgorzatę Haduch, krakowską choreografkę i pedagoga. Lipińska będzie współpracować z muzykiem z Czech, a Haduch poprowadzi trzyosobową grupę tancerzy, którzy pod jej kierunkiem będą pracować nad podjętym tematem. W trakcie pobytu w Pradze powstaną autorskie prace, zaprezentowane najpierw w Czechach (15 i 22 października), a następnie w Polsce. Zagadnieniem łączącym obie rezydencje będzie relacja między wyobrażeniem a interpretacją (_imagination/interpretation), a polem badań będzie nowa choreografia i muzyka eksperymentalna.
Organizatorzy chcą też kontynuować ideę projektu – idiomatyczność rozumianą jako cechę szczególną, konkretną. Tym razem jednak spróbują mówić o tym, czego (pozornie) nie da się opisać, co niewerbalne, niewyrażalne. Paradoksalnie idiomatyczne staje się przez to, że trudno o tym mówić, trudno to sobie wyobrazić. Tego, czego – jak mówi się potocznie – „nie da się wyobrazić” – chcą poszukać w tańcu i choreografii.
Wyjazd i pobyt w Pradze choreografek ma służyć pracy nad autorskimi projektami choreograficznymi, których tematem jest relacja tego, co pozornie trudne do wyobrażenia, co jednak możliwe jest do werbalizacji – a więc relacja _imagination/interpretation. Punktem wyjścia będzie sfera niewyobrażalnego, co w tańcu, kojarzonym często z tym, co trudne do nazwania i opisania, wydaje się sferą symptomatyczną. Podczas choreograficznego badania zostaną przeprowadzone eksperymenty sprawdzające, na ile sfera niewyobrażonego wpływa na choreografię (np. w trakcie tańca improwizowanego czy reagującego na inne bodźce, typu muzyka); na ile choreografowie korzystają z wyobrażenia przedmiotu ich badań; jak rozumieją werbalizację poprzez ruch i jakich narzędzi używają do opisywania swoich działań. Jak sfera niewyobrażalnego zaczyna się w tańcu materializować; dlaczego taniec jest sztuką trudną do opisania; co to znaczy, że ruch jest uniwersalnym językiem wyrażania i jak mówić o tym doświadczeniu.
Terminy rezydencji: 12–15 października (Małgorzata Haduch), 16–22 października (Irena Lipińska)
Organizatorzy zapraszają na pokazy finałowe 15 i 22 października 2017 roku w Cross Clubie w Pradze (wstęp wolny, crossclub.cz)
Organizator: Fundacja Performat
Partnerzy: Europejska Stolica Kultury Wrocław 2016, Program Rezydencji Artystycznych AIR Wro, Cross Club
***
O rezydencji Małgorzaty Haduch
Rezonans. Bezdźwiękowa kompozycja choreograficzna rozedrgania
Rezonans to ledwo dostrzegalny mikroruch całego ciała pomiędzy ciszą a szeptem. Kojący, nie nerwowy, kolisty, o minimalnej amplitudzie.
Rezonans jest jedną z części performansu Whisper in my Eye w choreografii Małgorzata Haduch, który powstał wraz z tancerzami w Meksyku w 2015 roku. Koncepcja tego utworu opiera się na stworzeniu zapisu analogicznego do zapisu kompozycji muzycznej, w której każda z choreograficznych części ma inny rytm, charakter i melodię. Badając możliwości zapisu choreograficznego, artystka stworzyła książkę, której część Rezonans zawiera konkretne wskazówki na temat tańca, a także abstrakcyjne komentarze, które mogą być swobodnie interpretowane.
Opierając się na tym scenariuszu, młodzi performerzy wraz z autorką poszukają choreograficznych wzorów. Rezonujące, abstrakcyjne wyobrażenia ucieleśnią się w ich działaniach. Literacki utwór zinterpretują poprzez cielesne reakcje.
Małgorzata Haduch – tancerka, choreografka. Ukończyła School for New Dance Development w Amsterdamie. Związana z holenderską sceną free jazzową. W 2006 roku w Amsterdamie założyła grupę Unfinished Company, która skupia międzynarodowych artystów z różnych dziedzin sztuki. Stypendystka danceWEB w Wiedniu, rezydentka programu Solo Projekt w Starym Browarze w Poznaniu (2009), stypendystka Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2011). Stworzyła autorskie spektakle: Zona Segura (2009), Wielka Inwencja na spragnione theorbo, uśpiony kontrabas i cztery tancerki (2011). W Krakowie prowadzi program FREE THE DANCE, serię performansów z udziałem muzyków-improwizatorów oraz tancerzy, dzięki czemu na styku dwóch dziedzin artystycznych – muzyki i tańca – powstaje sztuka improwizacji. Od 2011 roku uczy regularnie techniki Davida Zambrano Flying Low oraz kompozycji Passing Through.
O rezydencji Ireny Lipińskiej:
„ądź, jak woda – przystosuj się do każdego naczynia, a staniesz się tym naczyniem.
Bruce Lee
W trakcie wizyty studyjnej w Pradze, choreografka Irena Lipińska będzie badać relację _imagination/interpretation w kontekście ciała, pomiędzy ludźmi i w choreografii. Punktem wyjścia będzie sfera niewyobrażalnego. Kolejne etapy wyznaczać będą nowe momenty stawania się – performowania – w zmiennej sytuacji i grupie ludzi. Improwizowany ruch może stać się językiem opisu tych zdarzeń, a konkretna, stworzona przez artystkę, struktura działań, wyznaczać ramy tego działania. Podczas choreograficznego badania zostaną przeprowadzone eksperymenty sprawdzające, na ile sfera niewyobrażonego wpływa na choreografię, jak ona sama werbalizuje momenty i znaczenia. Efektem wizyty będzie pokaz pracy w procesie wraz z zaproszonymi artystami z Pragi.
Od artystki:
Artystyczne, polsko-czeskie spotkanie jest naczyniem, które wypełnimy my. Staniemy się czymś wyjątkowym i jedynym na tę konkretną chwilę wymiany i budowania nowych jakości. Uchwycimy to, co nie jest opisywalne, dzięki naszej kreatywności i wspólnej interpretacji działań. Stanę się wodą, która wypełni formę – nie tylko w mojej indywidualnej wizji tworzenia, ale w kolektywnym akcie. Tak wyobrażam sobie działanie: brak wyspecjalizowania zmienia wszelkie systemy i zastane twory; to, co ustrukturyzowane, nazwane, objęte konkretną wizją i myśleniem, nigdy nie będzie do końca ciekawe i wyjątkowe, nowe. Mam nadzieję przełamać wyobrażoną już strukturę i dotrzeć do tego, co świeże, niewyobrażalne.
Irena Lipińska – performerka, choreografka i tancerka. Stypendystka Alternatywnej Akademii Tańca w Poznaniu (2011), rezydentka programu dla młodych choreografów Solo Projekt Art Stations Foundation (2011). Przygotowała własne projekty solowe: hydrohypno, line, Kompilacje, DNACE, dwa na jeden, LU2077. W ramach stypendium twórczego Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego we współpracy z artystą sztuki nowych mediów Pawłem Janickim zrealizowała projekt !GROT! (2014). W tym samym roku była rezydentką wymiany choreografów pomiędzy w programie Polską i Filadelfią; uczestniczyła w projekcie choreograficznym Isabelle Schad Collective Jumps. Współpracuje z artystami współczesnej sceny muzycznej i sztuki nowych mediów. Prowadzi zajęcia taneczno-ruchowe, w tym dla młodych aktorów oraz dla dzieci i dorosłych z zaburzeniami psychicznymi i upośledzonymi ruchowo.
***
http://plfestival.eu/
http://www.fundacjaperformat.com/
http://www.crossclub.cz/cs/
