Fot. Andrea Di Gangi.
W wakacyjnych numerach czasopism kulturalnych pojawił się szereg tekstów o tańcu – część z nich jest omówieniami minionych wydarzeń, ale niektóre wykraczają poza ramy tradycyjnych relacji. W lipcowo-sierpniowym numerze „Ruchu Muzycznego” (7-8/2016) Katarzyna Gardzina-Kubała przekrojowo omawia dwie premiery, kończące sezon artystyczny 2015/2016 – VIII odsłonę warsztatów choreograficznych Polskiego Baletu Narodowego Kreacje oraz podwójny wieczór baletowy w Teatrze Wielkim w Łodzi – Krzesanego w choreografii Henryka Konwińskiego, do muzyki Wojciecha Kilara, oraz Święto wiosny w choreografii Marthy Graham. Ciekawym łącznikiem między dwoma omówieniami jest recenzja książki Milicent Hodson i Kennetha Archera – słynnych rekonstruktorów-badaczy Święta wiosny Niżyńskiego i Strawińskiego – The Lost Rite: Rediscovery of the 1913 Rite of Spring (KMS Press, 2014). To dzięki ich benedyktyńskiej pracy możliwe było ponowne wystawienie baletu i jego rejestracja w wykonanie amerykańskiego Joeffrey Ballet (dostępny w Polsce na dvd w kolekcji Wydawnictwa AGORA Balet i taniec). W książce znajdziemy reprodukcje ikonografii, zdjęcia tancerzy, szkice i rysunki. Jako dokumentacja poszczególnych scen posłużyły zdjęcia ze spektaklu w wykonaniu Polskiego Baletu Narodowego (2011), co można uznać za niezwykłe wyróżnienie.
W czerwcowym numerze miesięcznika „TEATR” (2016 nr 6) w dziale „Przegląd” Adam Karol Drozdowski recenzuje spektakl Pustka. Pustynia. Nic., zrealizowany we Wrocławskim Teatrze Pantomimy przez Leszka Bzdyla, który swoją profesjonalną drogę teatralną zaczynał przed laty właśnie w zespole Henryka Tomaszewskiego. Przedstawienie powstało z inspiracji twórczością Witolda Gombrowicza, co dla Drozdowskiego staje się okazją, aby porównać jeden najsłynniejszych spektakli Teatru Dada von Bzdülöw – Kilka błyskotliwych spostrzeżeń à la Gombrowicz (2004). Tropiąc podobieństwa, autor znajduje również wiele różnic, wynikających ze spotkania na scenie aktorów pantomimy i aktorów dramatycznych oraz tancerzy współczesnych.
Z tekstem można zapoznać się tu: http://www.teatr-pismo.pl/ludzie/1448/pretekst/
W tym samym dziale teatralnego miesięcznika Alicja Müller omawia tegoroczny Festiwal „Kalejdoskop” w Białymstoku. W różnorodności festiwalowych propozycji autorka dostrzega również wspólne motywy: zagadnienie tożsamości performatywnej, kwestia widowiskowości ucieleśnionego „ja”, a także wielopoziomowe relacje władzy. Problematykę tę omawia wnikliwie, przyglądając się z osobna każdemu z zaprezentowanych spektakli – w jednych widząc konsekwentne mini-traktaty, w drugich – zaledwie szkice tematu.
Z tekstem można zapoznać się tu: http://www.teatr-pismo.pl/przeglad/1447/czlowiek_w_plynnym_swiecie/
W sierpniowo-lipcowym numerze miesięcznika „Teatr” (nr7-8/2016) Tadeusz Kornaś omawia 2-tomową książkę Wojciecha Klimczyka Wirus mobilizacji. Taniec a kształtowanie się nowoczesności (1455-1795) [Universitas, Kraków/Instytut Muzyki i Tańca, warszawa, 2015]. Przy pełnym uznaniu dla wielkiej historiozoficznej opowieści o kulturze europejskiej, stworzonej przez Klimczyka, autor recenzji nie zgadza się zasadniczo z genezą stawianej w książce diagnozy, wyjaśniającej hiperaktywność „człowieka nowoczesnego” – piewcy myśli materialistycznej. W odróżnieniu od Klimczyka, Kornaś oddaje sprawczość człowiekowi – to on tańczy, a nie – jak chce Klimczyk, samo ciało. Kornaś upomina się więc o metafizykę, bez której, według niego, nie sposób patrzeć na „dzieła Raimunda Hoghego, Piny Bausch, Susanne Linke”. Postuluje powrót do „wirusa kontemplacji”, bez którego zostałaby ze spektakli wielu twórców jedynie „przeestetyzowana szamotanina ciał”.
W czerwcowo-sierpniowym numerze czasopisma teatralnego „Didaskalia” (nr 133-145, 2016) znalazł się blok tekstów zatytułowany Choreografia polityczna. Teksty Pawła Mościckiego oraz Erharda Ertela zostały wygłoszone w kwietniu 2015 roku podczas otwartego seminarium SZTUKI WYKONAWCZE: Źródła i mediacje. TANIEC w Instytucie Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie. Głównym organizatorem wydarzenia był Instytut Kultury Polskiej Uniwersytetu warszawskiego. Do bloku tekstów dołączono tekst jednej z organizatorek, Iwony Kurz, kierującej w IKP-ie Zakładem Filmu i Kultury Wizualnej.
W tym samym numerze „Didaskaliów” w bloku opublikowano dwa teksty. Teresa Fazan w tekście Łącznie punktów w przestrzeni pisze o wystawie Układy odniesienia. Choreografia w Muzeum, która w Muzeum Sztuki (ms¹) trwała od kwietnia do maja. Omawiając interaktywną wystawę, autorka skupia się na śladach obecności choreografów i ich ciał, intymno-publicznego zapisu procesu twórczego w wystawowych salach, ponieważ uczestniczyła w wystawie już po opuszczeniu jej przez artystów. Szuka sposobów opisu unikalnego w skali polskiej wydarzenia, którego układ, inaczej niż podczas tradycyjnej eskpozycji muzealnej , po otwarciu wystawy ulegał ciągłym przekształceniom. Dzieląc tekst na kilka części (Ciała bardziej obecne, Ciała fantomowe, Kilka sytuacji choreograficznych, Choreografia jako pisanie ciałem), Fazan szczegółowo omawia ekspozycje wybranych artystów, przypisując im konkretne strategie twórcze. W podsumowaniu pisze: „Tu obrazy wychodzą z ram, instalacje stają się ciałami, a dziwne, nagrane przez performerów zdania krążą między salami. To wystawa […] wymownie uświadamiająca, że współcześnie choreografia to […] skomplikowane i złożone projekty, zbudowane na dogłębnej pracy koncepcyjnej i intelektualnej”.
Karolina Wycisk a swojej relacji z Niemieckiej Platformy Tańca 2016 (Proces produkcji w warunkach szczególnej bliskości) skupia się na spektaklach choreografii krytycznej, w której praktyki produkcji i kuratorskie poddawane są przez twórców autorefleksji, a zarazem służą tworzeniu i analizie modeli tanecznej współnoty. Czasem, jak w przypadku projektu On Trial Together (Ana Vujanović, Saša Asentić) są to próby udane, innym razem korzystające z tych samych strategii instytucjonalnych, które krytykują (jak Parade Adama Lidnera). Korzystając z pojęcia ekonomii bliskości, zaczerpniętego od Bojany Kunst, autorka omawia też inne spektakle, Vereny Billingera i Sebastaina Schulza czy Iana Kalera. Osobne miejsce w relacji Wycisk zajmuje tematyka tanecznych rekonstrukcji form „pamięci archiwalnej” w sztukach performatywnych (na przykładzie rekonstrukcji Baletu triadycznego Oskara Schlemmera).
