Anka Herbut, materiały organizatora
W tym roku, z okazji 15-lecia istnienia programu Stary Browar Nowy Taniec, przyznane zostało nie jedno, ale dwa stypendia badawcze Grażyny Kulczyk z zakresu współczesnej choreografii.
Stypendium badawcze Grażyny Kulczyk zostało powołane do życia w 2015 roku z okazji jubileuszu 10-lecia programu Stary Browar Nowy Taniec. Impulsem do jego ufundowania było pragnienie podkreślenia wagi i konieczności pogłębionych badań w obszarze współczesnej choreografii, których efekt wzbogaci zarówno praktykę, jak i refleksję w tej dziedzinie o nowatorskie podejścia i metodologie. Główną intencją stypendium pozostaje niezmiennie upowszechnianie wiedzy o najciekawszych zjawiskach i zagadnieniach z obszaru współczesnej sztuki choreograficznej.
U progu przypadającego na 2019 rok jubileuszu 15-lecia programu Stary Browar Nowy Taniec i dla podkreślenia wieloletniej pracy fundacji Art Stations na rzecz budowania zarówno dyskursu wokół współczesnej choreografii, jak i wspierania rozwoju oryginalnych praktyk choreograficznych, 11 grudnia 2018 roku Kapituła Stypendium badawczego Grażyny Kulczyk z zakresu współczesnej choreografii zdecydowała przyznać dwa stypendia na 2019 rok. Spośród 14 nadesłanych zgłoszeń wsparcie w wysokości 25 tys. zł netto przyznane zostało dwóm projektom: Ruchy Oporu Anki Herbut oraz Między ciałem a głosem Katarzyny Sitarz.
W swoim projekcie Anka Herbut będzie badać narzędzia i strategie oporu wykorzystywane w pracy polskich choreografek i choreografów, zastanawiając się nad tym, co ciała robią i jakie praktyki ruchowe i produkcyjne wykorzystują, by wyrazić sprzeciw. Herbut będzie przyglądać się tańcowi jako praktyce przeformatowywania ciała, skupiając się nie tylko na tym, jak na polu choreografii wytwarzane są cielesne, jednostkowe i społeczne tożsamości oraz jak konstruuje się etniczność, gender, klasowość i seksualność, ale także na sposobach podważania, negocjowania i zmieniania zastanych kontekstów i narzędzi pracy. Wychodząc z założenia, że choreografia odszyfrowuje społeczne napięcia, analizuje je i przepracowuje, projektując alternatywne scenariusze, badaczka skupi się także na związkach choreografii społecznej i protestów w przestrzeni publicznej z działaniami choreograficznymi, wykorzystującymi opór jako strategię artystyczną. Odnosi się przy tym do historycznych i eksperymentalnych form ruchowych związanych m.in. z obszarami sztuk walki, kultury queer, oraz street dance.
Łącząc praktykę dramaturgiczną i podejście teoretyczne, Herbut zbada nie tylko teoretyczne aspekty podejmowanych zagadnień, ale także proces twórczy oraz rozwiązania praktyczne. Efektem stypendium będzie publikowana w ciągu 2019 roku seria tekstów i wywiadów z choreografkami i choreografami oraz zin w formie elektronicznej i fizycznej publikacji.
Anka Herbut – dramaturżka, krytyczka, badaczka, kuratorka. Działając na pograniczu praktyki artystycznej i refleksji teoretycznej, zajmuje się przede wszystkim dramaturgią ruchu, performatyką języka oraz relacjami sztuki i polityki. Współpracuje z młodymi polskimi choreografkami i choreografami oraz reżyserkami i reżyserami. Jako dramaturżka współpracowała m.in. z Agnieszką Kryst, Ramoną Nagabczyńską, Pawłem Sakowiczem, Ulą Sickle, Izą Szostak, Łukaszem Twarkowskim i Martą Ziółek oraz grupami IP Group i Teraz Poliż. Jej teksty wystawiane były na scenach Litewskiego Narodowego Teatru Dramatycznego w Wilnie, Teatru Wielkiego – Polskiej Opery Narodowej i Teatru Polskiego we Wrocławiu. Na stałe współpracuje z poświęconym kulturze magazynem internetowym „Dwutygodnik”.
W projekcie Miedzy ciałem a głosem Katarzyna Sitarz zgłębi zagadnienia relacji ciała i głosu człowieka, zarówno na poziomie fizycznym (neuro/biologicznym, fizjologicznym czy somatycznym) jak również naukowym i kulturowym.
Łącząc pogłębiane od wielu lat praktyki głosowo-cielesne z rozwijającą się wiedzą o człowieku i mechanizmach, które na niego wpływają, oraz szkoląc się w Instytucie Fizjologii Głosu Lichtenbergera w Fischbachtal, Sitarz skupi się nie tylko na teoretycznych aspektach zagadnienia, ale również praktycznych sposobach zastosowania zdobytych narzędzi (zarówno w praktyce artystycznej, jak i w pracy terapeutycznej, samorozwojowej i edukacyjnej). Traktując ciało i głos jako instrument, uniwersalną przestrzeń ekspresji i rozwoju, narzędzie dostępne dla każdego bez względu na wiek, pochodzenie, status społeczny czy sytuację ekonomiczną, projekt ma na celu umożliwienie wglądu w praktyczny i teoretyczny przedmiot badań tak, by wiedza oraz doświadczenie wygenerowane w ciele mogły dotrzeć do szerszego grona odbiorców.
W ujęciu badaczki akt słuchania staje się czynnością fizyczną, angażującą całe ciało i, jeśli świadomy, jest aktem który uwrażliwia na bogactwo zjawisk zewnętrznych, jak również rzeczywistość wewnętrzną. Projekt postawi pytanie, jak poprzez wyostrzenie i praktykowanie naszej multisensorycznej percepcji możemy wykroczyć poza utarte schematy patrzenia, zarówno w życiu codziennym, jak i na polu sztuki.
Efektem badań w ramach stypendium będzie seria przeprowadzonych autorskich laboratoriów/warsztatów, dedykowanych wszystkim zainteresowanym tematem, zarówno amatorom jak i artystom. Ponadto, w ramach stypendium powstanie także publikacja dotycząca szeroko rozumianej dźwiękowości ciała, cielesności głosu oraz przybliżająca efekty przeprowadzonych badań.
Katarzyna Sitarz jest tancerką, performerką, choreografką, badaczką głosu i ciała. Studiowała taniec i choreografię w Rotterdam Dance Academy w Holandii, filologię słowiańską na Uniwersytecie Wrocławskim oraz uczestniczyła w pierwszej edycji eksperymentalnego programu sztuk performatywnych SMASH Berlin. Stypendystka holenderskiego i polskiego Ministra Kultury i Edukacji, programu danceWEB 2010 w Wiedniu oraz Tanja Liedtke Foundation w Australii. Nominowana do programu The Rolex Mentor and Protégé Arts Initiative, pracowała z amerykańską choreograf Trishą Brown. Katarzyna od wielu lat zgłębia tajniki tradycyjnego śpiewu (w szczególności białego głosu), jak również techniki wokalne i improwizacyjne ucząc się m.in. od Meredith Monk, Andrew Morrisha czy Ireny Tomazin. W 2016 roku, w ramach programu rezydencyjnego Solo Projekt Plus w Art Stations Foundation w Poznaniu stworzyła solową pracę Per-sona, która zapoczątkowała szeroko zakrojone badania nad relacją głosu, ciała i ruchu we współczesnej choreografii. Katarzyna regularnie tworzy, występuje i prowadzi warsztaty w Europie , a także w Brazylii, Argentynie, USA, Kanadzie i Azji.
