Fot. Makoto Onozuka
W dniach 14 i 18 grudnia, kolejno – w studiu Publink oraz w Instytucie Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie – na zaproszenie Fundacji Pompka zostanie przedstawiony spektakl przygotowany na bazie źródłowego tekstu twórcy butoh Tatsumiego Hijikaty – Yameru Maihime w interpretacji Takao Kawaguchiego i Tomomi Tanabe. 16 grudnia artyści zaprezentują go też w Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha” w Krakowie. Wszystkie pokazy odbywać się będą o godz. 19.00.
Akcja Yameru Maihime toczy się na macie tatami, prywatnym, intymnym i najmniejszym zakątku wszechświata. Substancje i byty z przeszłości przenikają się z symbolami codzienności, a niebywała wolność ekspresji twórczej Hijikaty przyjmuje formę w ciałach artystów.
Chaotyczne piękno – tak chyba można określić splątane w luźne sploty wersy Yameru Maihime. O kim jest spektakl? Zarówno cytowane podczas spektaklu poetyckie metafory, jak i ciała dwojga tancerzy, rezonujące słowami, wciągają widza w świat pamięci artysty. Czy można ją rozszyfrować?
Uznany za twórcę butoh* Hijikata był geniuszem; nie tylko tancerzem, ale także choreografem i poetą słowa. Pracując na podstawie tekstu, który dla wszystkich badaczy butoh stanowi nieustającą zagadkę, artyści wyruszają w podróż do krainy wspomnień i niczym nieograniczonej fantazji twórcy. Z pozoru spokojne, nabierające czasami szybszego tempa i wpisane w rytmiczną recytację działania artystów przykuwają uwagę, zapraszając do labiryntu, którego końca nie znamy.
Już sam tytuł utworu stanowi zagadkę. Ponieważ jego interpretacji nie ułatwia specyfika języka japońskiego – a w szczególności pismo kanji, w którym każdy znak ma zazwyczaj przypisanych dużo znaczeń – wiele jest spekulacji na jego temat. Choć przetłumaczony na język angielski tekst nosi tytuł Sick Dancer, Kawaguchi przekłada Yameru Maihime jako The Ailing Dance Mistress (Chora tańcząca księżniczka), stąd m.in. pojawiają się pytania, kim jest tytułowa osoba.
Artyści zapraszają nas do jej świata: Tanabe brała udział w warsztatach Hijikaty, a Kawaguchi ucieleśnia doświadczenia autora, pracując w dużej mierze w oparciu o jego słynne notacje choreograficzne butoh-fu, słowa-obrazy przenikające wszystkie zmysły tancerza. Używając słowa „tatami” jako kompasu, dwoje podróżników eksploruje lekcje „chorej i słabej księżniczki” i zabiera nas w „nieznaną nikomu ciemność; ku początkowi i oczyszczeniu.” Witamy w świecie Chorej tancerki!
Butoh od lat jest w sferze zainteresowań fundacji. Zapraszając „Yameru Maihime” do Polski, chciałam przedstawić polskiej publiczności artystę, który – równolegle z Kazuo Ohno – zrewolucjonizował pojęcie tańca– mówi Anita Zdrojewska, prezeska Fundacji Pompka.Dzięki wsparciu Instytutu Muzyki i Tańca oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego wydaliśmy książkę „Świat butoh Kazuo Ohno” autorstwa Yoshito Ohno, a dzięki Kawaguchiemu i Tanabe, możemy choć trochę dotknąć świata Hijikaty. To z kolei, nie byłoby możliwe bez współpracy z Dance Archive Network i wsparcia Wydziału Kultury Japońskiego Ministerstwa Edukacji, Kultury, Sportu Nauki i Technologii oraz Japan Foundation. Jako japonistkacieszę się, że udało nam się zdążyć ze spektaklem w rocznicowym roku 100-lecia nawiązania relacji polsko-japońskich.
Chora tancerka
Choreografia, koncepcja, taniec: Tomomi Tanabe, Takao Kawaguchi
Tekst: Tatsumi Hijikata (Yameru Maihime)
Tłumaczenie na język angielski: Takao Kawaguchi & Jonathan M. Hall
Dźwięk: Tsubasa Wada
Kostiumy: Noriko Kitamura
Światło i management: Yurika Kuremiya
* Butoh – kontrkulturowa forma tańca powstała w Japonii w końcu lat 50. Jej twórcami byli Tatsumi Hijikata (1928-1986) i Kazuo Ohno (1906-2010). Jak pisze prof. Dariusz Kosiński, „butoh to nie tylko i nie tyle specyficzny styl tańca, współczesny gatunek performatywny czy określony typ treningu, ale całościowa postawa, łącząca specyficzny sposób pracy, estetykę, dramaturgię, filozofię. Powstałe przez połączenie tradycji i inspiracji z Wschodu i Zachodu, zarazem wciąż otwarte na inwencje twórców, stanowi swoiste odbicie złożoności współczesnej kultury globalnej, a jednocześnie pozwala na wyjście poza jej ograniczenia”. prof. Dariusz Kosiński o książce Świat butoh Kazuo Ohno
Tomomi Tanabe – artystka niezależna, tancerka butoh. W 1985 roku brała udział w warsztatach Hijikaty i w tym samym roku zadebiutowała spektaklem Epsilon w Saramukan. Uczyła się butoh m.in. u Kunishiego Kamiryo I Masahide Ohmori. Od 1997 kontynuuje występy solowe ze spektaklem Kuliste akwarium i bierze udział w spektaklach butoh Masakiego Iwany, Koty Yamazakiego, Masahikiego Akuty. Od 2012 razem z Takao Kawaguchim pracuje nad Chorą tańczącą̨ księżniczką, a od 2016 nad Perception of the body.
Takao Kawaguchi – performer. Już w trakcie swojej wieloletniej współpracy z mutimedialną grupą performatywną Dumb Type (1996-2008) brał udział w projektach niezależnych z udziałem innych artystów audiowizualnych, m.in. DiQueNoVes (Say You Don’t See, 2003), D.D.D. (How Many Times Will My Heart Beat Before It Stops?, 2004; Good Luck, 2008; czy TABLEMIND, 2011). Od 2008 pracuje nad własnymi projektami solowymi, z których ostatni to From Okinawa to Tokyo, który był zaprezentowany na Ebisu Moving Image Festival w Tokyo Metropolitan Photography Museum. W ostatnich latach pracował nad projektami związanymi z butoh: nad tekstem Chora tańcząca księżniczka Tatsumiego Hijikaty (od 2012) i re-performansie 1:1 dzieł Kazuo Ohno – O Kazuo Ohno (od 2013), który znalazł się w ścisłym finale konkursu Bessie Awards 2017 w kategorii performance i taniec, a także był prezentowany w większości krajów Europy. Ostatnią pracę pokazywał w Ameryce Południowej, Australii, Chinach, Tajlandii i Malezji. W Polsce w2017 roku fundacja prezentowała go w Instytucie Teatralnym w Warszawie oraz Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha” w Krakowie.
Organizatorzy: Fundacja Pompka, ButohSfera, Dance Archive Network
Bilety: 30/ 60 zł
