Les ballets C de la B „C(h)oeurs”. Fot. Chris Van der Burght
Przedstawiamy Wam drugą część publikacji, w której zbieramy informacje o różnych wydarzeniach koncentrujących się wokół tańca, które w obecnej sytuacji – z konieczności – odbywają się w sieci. W przeciwieństwie do pierwszej części, gdzie starałyśmy się ująć niemal wszystko, co od połowy marca było dostępne w Internecie, i pochodziło z legalnych źródeł, ta lista stanowi nasz wybór. Polecamy w niej to, co uważamy za najciekawsze, najwartościowsze w jakiś sposób unikatowe czy szczególnie warte uwagi: spektakle, filmy, zajęcia ruchowe z wyjątkowymi tancerzami i choreografami, a także produkcje powstałe jako odpowiedź artystów na trwającą wiele tygodni pandemię i związaną z nią przymusową izolację.
Stanisław Moniuszko Straszny dwór – fragment w wykonaniu artystów Opery Śląskiej
The Juilliard School Bolero
Connecting Arts & Theatre Dance Company ISOLATION
Wskazując tu nasze typy, chcemy dać obraz tego, z czego zarówno jako widzowie, jak i aktywni uczestnicy, możemy obecnie skorzystać. W otwarciu archiwów i dzieleniu się artystów swoim dorobkiem dostrzegamy wyjątkową szansę chociażby na zapoznanie się z repertuarem, który w innych okolicznościach nie jest (tak łatwo) dostępny. Chociaż, oglądając kolejną produkcję na komputerze, czy „uczestnicząc” w entej dyskusji za bezpieczną zasłoną ekranu, tak samo jak wszyscy tęsknimy za tym, co chyba najcenniejsze – bezpośrednim kontaktem z artystami i innymi widzami, za możliwością przeżywania wspólnie tego, co dzieje się na scenie oraz w kuluarach, wreszcie – za tą zbiorową energią, która wytwarza się (lub nie) między twórcami a publicznością w salach teatralnych, w przestrzeniach galerii czy na zaimprowizowanych nieraz widowniach.
Zdajemy sobie sprawę z ogromu tanecznego materiału dostępnego w sieci. To nagłe uwolnienie może wywoływać poczucie przymusu obejrzenia i skorzystania ze wszystkiego. Dlatego tym razem proponujemy Wam wybór wydarzeń, które wydają się nam najciekawsze, lub które szkoda byłoby przegapić. Kolejność – dowolna.
***
Royal Opera House w piątek 15 maja o godz. 20.00 czasu polskiego (19.00 brytyjskiego) pokaże balet Anastasia Kennetha McMillana z Natalią Osipovą w roli tytułowej. Spektakl inspirowany jest postacią i życiem Anastazji Nikołajewny Romanowej, wielkiej księżnej Rosji, córki cara Mikołaja II: https://www.facebook.com/royaloperahouse/
Ponadto Royal Opera House udostępnia swoją produkcję dla dzieci zrealizowaną wspólnie z Candoco Dance Company, zespołem, w skład którego wchodzą osoby z niepełnosprawnościami. Spektakl The Lost Thing można zobaczyć na platformie edukacyjnej teatru: https://learning-platform.roh.org.uk/the-lost-thing/
Taneczny kolektyw Masowa Histeria zaprasza na premierę MassHysteriaPresent: in this .net, która odbędzie się w czwartek 14 maja o godz. 20.00 na kanale Trinity Laban na YouTube: https://m.youtube.com/user/trinitylaban. Trinity Laban zapronowało artystkom stworzenie dzieła w odpowiedzi na obecną sytuację związaną z izolacją, dystansem, niepewnością.
Masowa Histeria to kobiecy kolektyw, który został założony w Londynie w 2017 roku przez grupę ówczesnych studentek Trinity Laban Conservatoire of Music and Dance. Kolektyw składa się z 12 tancerek: Monika Błaszczak (Polska), Nina Richard i Hannah Aebi (Szwajcaria), Marlen Pflueger (Niemcy), Julia Kayser (Hiszpania), Rebecca Piersanti (Włochy), Katie Serridge, Jennie Boultbee, Sophie Page, Dominique Baker, Willa Faulkner i Lydia Walker (Wielka Brytania). Kolektyw został odznaczony nagrodą Trinity Laban Innovation Award w 2019 roku. W 2020 roku Masowa Histeria otrzymała zamówienie na stworzenie całodniowego wydarzenia w Tate Modern; koletyw swoim wydarzeniem MassHysteriaPresents: THE GAME przejął całe piąte piętro Tate Modern. Inne miejsca, w których kolektyw prezentował swoje prace to Sadler’s Wells, The Place czy Laban Theatre.
Centrum performatywne Künstlerhaus Mousonturm we Frankfurcie nad Menem zaprosiło tancerkę, choreografkę i pedagożkę Kayę Kołodziejczyk, absolwentkę brukselskiej szkoły P.A. R.T.S. oraz HfMDK Frankfurt am Main do poprowadzenia krótkich tanecznych treningów dla każdego w 8. tygodniu kwarantanny. Trzy treningi dostępne są pod linkiem: https://www.tanzplattformrheinmain.de/projekte/profitraining/profitraining-fuer-alle.html
Quan Bui Ngoc, wieloletni tancerz i asystent wybitnego flamandzkiego reżysera i choreografa, Alaina Platela, na swoim kanale na YouTube udostępnia jego spektakl Out of Context – for Pina, zrealizowany z zespołem les ballets C de la B. Przedstawienie, wyrosłe z doświadczeń pracy nad wcześniejszymi VSPRS i pitié!, bada introwertyczne zachowania współczesnego człowieka przepełnionego bólem psychicznym i neurozami. Reżyser rozwija w nim język ciała, którego podstawą jest „ciało w stanie histerii”. Histeria (dziś nerwica histeryczna) jest chorobą psychiczną niezwykle teatralną. Tematem spektaklu Platela nie jest sam stan chorobowy, ale nadwrażliwość. Bez wielkiej scenografii charakterystycznej dla poprzednich spektakli, bez muzyków na scenie, ośmioro tancerzy eksploruje swoje i nasze lęki i nadzieje, bada ciało w stanie ekscytacji oraz jego zachowanie wobec spojrzenia innego. Spektakl prezentowany był 10 lat temu w Poznaniu podczas pierwszego idiomu w ramach Malta Festival: Flamandowie, gdzie szturmem zdobył polską publiczność. Udostępnione nagranie pochodzi natomiast z pokazu w Tokio: https://www.youtube.com/watch?v=LukGTGJ07q4
Na stronie internetowej les ballets C de la B można także zobaczyć film Sophie Fiennes z 2007 roku, dokumentujący proces pracy Alaina Platela i jego zespołu nad słynnym Vsprs (2006). Na film złożyły się obszerne fragmenty przedstawienia, a także wywiady – po francusku i angielsku – z reżyserem i tancerzami. W tym samym roku, w którym powstał film Fiennes, Vsprs został pokazany w Toruniu podczas kultowego niegdyś Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego „Kontakt”, gdzie wzbudził zarówno ogromne kontrowersje, jak i powszechny zachwyt publiczności i krytyków. Zdobył wówczas I nagrodę dla najlepszego spektaklu. W polifonicznym widowisku o ogromnym rozmachu, wzięło udział dziesięcioro tancerzy o rozmaitym zapleczu artystycznym (od tańca współczesnego po cyrk), dziesięcioro muzyków, a także śpiewaczka operowa. Muzykę, w której Nieszpory maryjne Monteverdiego przeplatają się między innymi z muzyką jazzową, skomponował znany belgijski wirtuoz saksofonu Fabrizio Cassol, późniejszy wieloletni współpracownik reżysera. Duchowość religijna miesza się tu z seksualnością, cielesnymi symptomami histerii i rozmaitych neuroz oraz elementami zaczerpniętymi z afrykańskich tańców transowych, a wszystko to do wtóru muzyki sakralnej z początków XVII wieku. Film Fiennes dostępny jest pod linkiem: https://www.lesballetscdela.be/en/projects/film-and-video/vsprs-show-and-tell/media/
W sieci można odnaleźć jeszcze inny spektakl Alaina Platela. Teatro Real z Madrytu publikuje na swoim kanale na YouTube nagranie przedstawienia C(h)oeurs (2011), inspirowanego twórczością operowych gigantów, Verdiego i Wagnera, a szczególnie rolą chóru w ich dziełach. Od lat napięcie między grupą i jednostką to jeden z głównych tematów przedstawień belgijskiego reżysera i choreografa – dzieł wybitnych, anarchistycznych, eklektycznych i zaangażowanych. C(h)ours to jak dotąd największy projekt Alaina Platela. Wraz ze swoimi tancerzami i chórem Teatro Real, twórca bada tu „niebezpiecznie piękny” potencjał grupy, stawiając pytania o związek między postępowym XIX-wiecznym nacjonalizmem Verdiego i Wagnera a narastającą obecnie tendencją narodów do zamykania się i izolowania. Jaką rolę dla tłumu i w tłumie odgrywa miłość, którą opera tak chętnie idealizuje i upraszcza? Podobnie jak Jonathan Littell w powieści Łaskawe, Alain Platel zgłębia tematykę odpowiedzialności jednostki w grupie. Kluczowym pytaniem pozostaje dla niego jednak to, jak widzowie XXI wieku poradzą sobie z falą emocji wpisanych w chóralne dzieła Wagnera i Verdiego. O spektaklu można przeczytać w „Dwutygodniku” w recenzji Piotra Gruszczyńskiego Przeanielenie: https://www.dwutygodnik.com/artykul/3339-przeanielanie.html, spektakl zaś obejrzeć tutaj: https://www.youtube.com/watch?v=LiYvKGWQnMc
Na kanale ARTE PO POLSKU bardzo polecamy film dokumentalny São Paulo: Tańcząc w ciemnościach w reżyserii Andrei Oster (Niemcy, 2019). Bohaterką dokumentu jest niewidoma tancerka klasyczna Geyza Pereira, która mieszka w São Paulo. Wzrok straciła jako dziecko i choć wydawało się to niemożliwe, spełniła swoje marzenie o profesjonalnym tańcu – stała się jedyną niewidomą primabaleriną. Od lat związana jest z Baletem Cegos – zespołem niewidomych tancerzy z wyjątkowej szkoły założonej przez Fernandę Bianchini. Trening niewidomych tancerek jest szczególnie wymagający – Geyza uczy się przez dotyk, a piruety do roli Esmeraldy ćwiczy, wyobrażając sobie punkt w przestrzeni, który widzącym tancerkom pozwala utrzymać równowagę. Dostępny jest do 30 maja 2020 roku pod linkiem: https://www.arte.tv/pl/videos/086117-007-A/sao-paulo-tanczac-w-ciemnosciach/
Jako ciekawostkę polecamy też spektakl Allegria francuskiego choreografa hip-hopowego Kadera Attou (prod. Axe Sud, Francja 2019). Okazuje się, że świetny teatr tańca można tworzyć językiem hip-hopu. Allegria powstała w Teatrze Chaillot, według prostej idei, którą kierował się Kader Attou: „lekkie opowiadanie o tym, co się dzieje na świecie”. Choreografia zbudowana na codziennych ruchach, drobnych gestach daje w efekcie spektakl pełen humoru, miejscami poetycki i wzruszający (czyli jak w życiu). Dostępny do 25 listopada 2020 roku: https://www.arte.tv/pl/videos/093517-000-A/allegria-kader-attou-w-theatre-de-chaillot/
Jak zawsze polecamy zajęcia GaGa/people z Adi Weinberg – tancerką, choreografką oraz certyfikowaną nauczycielką GaGa, języka opracowanego przez Ohada Naharina, dyrektora artystycznego i choreografa Batsheva Dance Company. Adi ze swoimi lekcjami wędruje tam, gdzie są ludzie, którzy kochają ruch: przez długi czas prowadziła je w Muzeum POLIN, potem przeniosła je do nowego Studio Oddaj Ciężar, a teraz w sposób naturalny oferuje je w sieci. Szczegóły dotyczące majowych spotkań można sprawdzić w ogłoszeniu: https://taniecpolska.pl/ogloszenie/show/8041
Jeśli ktoś nie zdążył zobaczyć Baletu o kawie Baletu Dworskiego „Cracovia Danza” wyświetlanego w TVP Kultura z okazji Międzynarodowego Dnia Tańca, ma okazję nadrobić to teraz. Tancerze występują w fantastycznych kostiumach Moniki Polak-Luścińskiej, przedstawiających elementy serwisu do kawy, które kształtem przypominają m.in. porcelanę drezdeńską. Spektakl stworzony na bazie m.in. kroków i figur tańca barokowego; w warstwie fabularnej i muzycznej nawiązuje do słynnej Kantaty o kawie Jana Sebastiana Bacha: https://vod.tvp.pl/video/opera-i-balet,cracovia-danza-balet-o-kawie,47305487
A także, jeśli ktoś nie widział zeszłorocznej produkcji Polskiego Teatru Tańca – 45 w choreografii Jacka Przybyłowicza oraz Żniw w choreografii Iwony Pasińskiej i zespołu oraz reżyserii i dramaturgii Igora Gorzkowskiego: https://vod.tvp.pl/website/polski-teatr-tanca,47371672.
Pozostając w kręgu polskich produkcji tanecznych, Teatr Wielki – Opera Narodowa w Warszawie na http://vod.teatrwielki.pl/ prezentuje spektakle baletowe z własnego repertuaru (znakomity, frywolny balet Mąż i żona w choreografii i reżyserii Anny Hop oraz już historyczna Przypowieść sarmacka Conrada Drzewieckiego), jak również z repertuarów innych teatrów w kraju (od niedawna można oglądać bardzo dobrze oceniany spektakl z Opery na Zamku w Szczecinie Na kwaterunku w choreografii Roberta Bondary oraz bardzo zmysłowego Don Juana tego samego choreografa, zrealizowanego w Teatrze Wielkim w Poznaniu). Okresowo udostępniane są także inne produkcje, o czym zawsze informujemy na portalu.
Bardzo różnorodny program prezentuje słynny londyński dom tańca Sadler’s Wells, który w każdy piątkowy wieczór zaprasza światową widownię na nowy spektakl. Wirtualny repertuar ich Digital Stage jest odbiciem tego, co można zobaczyć w Sadler’s na żywo. Jest to eklektyczny wybór, ale z drugiej strony także otwierający i interesujący. Cykl rozpoczął się pokazem nagrania Deluxe stricte męskiego BalletBoyz, po czym w kolejny piątek scenę przejęła Natalia Osipova ze swoim wieczorem, a po niej Anna Teresa de Keersmaeker z Rosas i słynnym Rain. Z nadchodzących spektakli interesująco zapowiada się Moon Water pierwszego zespołu tańca współczesnego na Tajwanie – Cloud Gate Dance Theatre of Taiwan. Premiera 15 maja o godz. 20.30 czasu polskiego: https://www.sadlerswells.com/whats-on/2020/sadlers-wells-digital-stage/
I drugi londyński klasyk, czyli English National Ballet. Co tydzień w środę w ramach Wednesday Watch Party udostępnia ze swojego repertuaru nagrania spektakli, o których zwykle tylko czytamy w „Dance Europe”. Bardzo teatralny, ale absolutnie niezwykły plastycznie był inspirowany życiem i twórczością Fridy Kahlo balet Broken Wings Anabelle Lopez Ochoa z niebywałą, szalenie zniuansowaną kolorystycznie scenografią Dieuweke van Reij. Obecnie „na afiszu” znajdziemy Fantastic Beings kanadyjskiej choreografki Aszure Barton, znanej między innymi ze współpracy z Alvin Ailey American Dance Theater czy Sydney Dance Company. Oba spektakle pierwotnie przygotowane zostały do wieczoru triple-bill She Said w 2016 roku, do którego zamówiono trzy nowe balety kobiet choreografek (trzecią była Yabin Wang). Spektakle są dostępne przez 48 godzin na Facebooku i YouTube ENB.
Dwa razy w tygodniu – we wtorki i piątki – podczas trwającego do 2 czerwca Digital Season 2020 udostępnia swoje spektakle New York City Ballet. Zwykle są to krótkie spektakle lub części wieczorów baletowych, jak np. Rubies, będący środkową częścią legendarnego Jewels George’a Balanchine’a. Właśnie temu choreografowi oraz drugiemu założycielowi NYCB – Jerome’owi Robbinsowi poświęcone są wtorkowe projekcje, piątkowe zaś – współczesnym twórcom współpracującym z zespołem. Digital Season to niezwykła okazja do zapoznania się z rzadko u nas ostatnio wystawianym repertuarem Balanchine’a, a przede wszystkim wielka przyjemność obcowania z niezwykłym, posługującym się tą szczególną techniką zespołem tancerzy nowojorskiego baletu miejskiego: https://www.facebook.com/nycballet/
***
Wciąż dostępna jest nasza lista z 1 kwietnia, gdzie zebrane zostały niemal wszystkie taneczne wydarzenia online, od połowy marca masowo „uwalniane” przez teatry i samych tancerzy. Wraz z końcem ubiegłego miesiąca zakończyłyśmy jej aktualizację i, mimo że wiele instytucji i artystów udostępniało swoje produkcje tylko przez ograniczony czas, a część z nich zamknęła już dostęp do swoich zbiorów, niektórzy wciąż zapraszają publiczność do kontaktu z tańcem przez swoje kanały. Oznacza to, że część linków jest wciąż aktualna, a my zachęcamy do korzystania z nich.
