Ukazał się XXIV tom rocznika „Studia Choreologica”

Publikację zapowiada Wiceprezes Zarządu Polskiego Forum Choreologicznego Urszula Loba-Wilgocka: 

Z przyjemnością prezentujemy XXIV tom „Studia Choreologia”, zawierający dwanaście tekstów w języku polskim z tłumaczeniem na język angielski. Autorzy reprezentują różne specjalizacje naukowe (filozofia, muzykologia, rytmika, choreologia), a w swoich artykułach przedstawiają różnorodne tematy dotyczące tańca z perspektywy szerokiego spektrum własnych zainteresowań badawczych.

Tom otwierają dwa teksty autorów cenionych i dobrze znanych z publikacji w wielu poprzednich rocznikach. W pierwszym artykule Juliusz Grzybowski w filozoficznym wywodzie zastanawia się nad miejscem i rolą tańca w tragedii Eurypidesa Oszalały Herakles. W drugim natomiast Tomasz Nowak, zrywając z tradycją postrzegania realizmu socjalistycznego jedynie z perspektywy szkodliwych skutków, wskazuje długotrwałe efekty zmian o pozytywnych konsekwencjach dla środowiska tańca w Polsce.

Trzy kolejne teksty dotyczą prac bibliograficznych i bibliotecznych. Alicja Iwańska podejmuje próbę wskazania różnic pomiędzy bibliografią a katalogiem oraz zastanawia się, jakie zadania spełnia bibliografia i czy jest dziś przydatna. Artykuł prezentuje stan badań nad polską retrospektywną bibliografią choreologiczną, przedstawia trudności i braki oraz potrzeby. Z kolei Hanna Raszewska-Kursa prezentuje księgozbiór Alaina Bernarda, który znajduje się w Bibliotece Instytutu Sztuki PAN. Autorka omawia zawartość kolekcji, stosując różne kryteria (rodzaje publikacji, zakres chronologiczny, język wydania i kategorie tematyczne). Podkreśla wartość intelektualną i materialną zbioru i jego użyteczność czytelniczą. Karolina Bilska kontynuuje wcześniejsze badania na temat publikacji o tematyce tanecznej dla dzieci (do 13. roku życia). Jej pierwszy artykuł ukazał się w tomie XV „Studia Choreologica” i obejmował lata 2008–2013. Omówione tytuły w tomie XXIV wydane zostały w kolejnym dziewięcioleciu. Porównanie danych z tych dwóch okresów pozwoliło na postawienie wniosków zarówno ilościowych, jak i jakościowych.

Arkana sztuki baletowej odkrywa przed czytelnikami w kolejnych tomach naszego pisma Agnieszka Narewska-Siejda. Tym razem pisze o roli akompaniamentu do lekcji tańca klasycznego, omawia podstawowe zasady i znaczenie sztuki akompaniowania, a także porusza temat trudności i wyzwań związanych z zawodem akompaniatora.

Następne dwa artykuły przedstawiają osobowości sztuki tanecznej i rytmiki okresu dwudziestolecia międzywojennego. Magdalena Stępień przybliża postać Jerzego Lewakowskiego, pasjonata i propagatora tańca i ruchu we wszelkich jego przejawach. Natomiast Agnieszka Widlarz podejmuje próbę rekonstrukcji historii rozwoju tańca artystycznego w Łodzi, przybliżając sylwetki zapomnianych tancerek: Stefanii Paszkówny, Haliny Krukowskiej, Tamary Góralskiej, Janiny Zandel i innych.

Za sprawą kolejnego artykułu pozostajemy w Łodzi. Anna Banach jako przedmiot badań obrała Łódzkie Spotkania Baletowe – festiwal taneczny z niespełna pięćdziesięciopięcioletnią tradycją, który stanowi istotną część kulturowego dyskursu na temat rozwoju i recepcji sztuki tańca w Polsce od II połowy XX wieku do chwili obecnej. Celem autorki jest przedstawienie Łódzkich Spotkań Baletowych jako przedmiotu badań nad tańcem, wyjaśnienie naukowej motywacji do podjęcia tematu, naszkicowanie problematyki badawczej związanej z historią festiwalu, przedstawienie metodologii pracy oraz warsztatu badaczki tańca, który jest podstawą dociekań i działań poznawczych.

Natalia Drozdowicz z perspektywy teoretycznej i praktycznej pisze o tańcu tradycyjnym na Kaszubach, zwracając szczególną uwagę na jego funkcje i miejsce w społeczności kaszubskiej, a także podejmuje refleksje nad przyszłością tańca tradycyjnego jako integralnej części kultury tego regionu.

Agata Chałupnik poświęciła swój artykuł wysokim obcasom w tangu argentyńskim – ich znaczeniu dla współczesnej techniki tanecznej i estetyki tego gatunku. Autorka traktuje tangowe szpilki jako obiekt teoretyczny, pozwalający na wgląd w różne wymiary współczesnej kultury tanga. Z perspektywy własnych doświadczeń próbuje odpowiedzieć na pytania natury ekonomicznej, klasowej, a także związanej z płcią i seksualnością.

W ostatnim tekście Regina Lissowska-Postaremczak koncentruje się na tych aspektach prezentacji, kompozycji i koncepcji wybranych filmów tańca, które wynikają bezpośrednio z narzędzi i środków swoistych dla mediów audiowizualnych, a więc poszerzających możliwości choreografii w sposób nieosiągalny na scenie i czasem prowadzących do wytwarzania nowych jakości artystycznych.

Większość prezentowanych tekstów została wygłoszona podczas XIV Ogólnopolskiej Konferencji Polskiego Forum Choreologicznego, która odbyła się w dniach 10–11 września 2022 roku w Kieleckim Teatrze Tańca. Zespół Redakcji i Zarząd Polskiego Forum Choreologicznego składają serdeczne podziękowania Dyrekcji Teatru Pani dr Elżbiecie Pańtak i Panu dr. Grzegorzowi Pańtakowi za zapewnienie doskonałych warunków do obrad, stworzenie wspaniałej artystycznej atmosfery i oprawy konferencji.

Podziękowania kierujemy także do wszystkich osób, które owocnie przyczyniły się do powstania niniejszego tomu: Autorom, Członkom Rady Naukowej, Recenzentom oraz wspaniałemu zespołowi redakcji, czyli Karolinie Bilskiej, Agnieszce Narewskiej-Siejdzie i Katarzynie Pastuszak.

Dziękujemy Narodowemu Instytutowi Muzyki i Tańca – współwydawcy „Studia Choreologica” za stałe dofinansowanie i wsparcie organizacyjne.

***

Spis treści:

Od Redakcji

Juliusz Grzybowski

Hercules saltans – motyw tańca w Oszalałym Heraklesie Eurypidesa

Tomasz Nowak

Socrealizm a polskie środowiska tańca – zarys zjawiska i postulaty badawcze

Alicja Iwańska

Bibliografia polskiej literatury tanecznej: prolegomena. Stan, potrzeba i możliwości badań

Hanna Raszewska-Kursa

Księgozbiór Alaina Bernarda w Bibliotece Instytutu Sztuki PAN. Zawartość kolekcji i jej użyteczność czytelnicza

Karolina Bilska

Polska literatura taneczna dla dzieci wydana w latach 2014–2022

Agnieszka Narewska-Siejda

Zasady i znaczenie akompaniamentu do lekcji tańca klasycznego

Magdalena Stępień

Na tropie piękna. Jerzy Lewakowski, oficer, kartograf, pasjonat tańca

Agnieszka Widlarz

Yanka Rudzka i inne. Łódzkie tancerki awangardowe okresu międzywojnia – biografie niepoznane

Anna Banach

Łódzkie Spotkania Baletowe jako przedmiot badań nad tańcem. Problematyka, metodologia, warsztat

Natalia Drozdowicz

Jak funkcjonuje taniec tradycyjny na Kaszubach? Teoria i praktyka

Agata Chałupnik

Szpilki jako obiekt teoretyczny

Regina Lissowska-Postaremczak

Film tańca: choreografia w perspektywie mediów audiowizualnych

Noty o autorach

***

Publikację można zamawiać mailowo pod adresem: choreologia@gmail.com

Więcej o „Studia Choreologica”: http://www.pfch.choreologia.org.pl/studia.html

***

Polskie Forum Choreologiczne jest stowarzyszeniem skupiającym osoby zajmujące się szeroko rozumianymi badaniami nad tańcem. Członkowie Forum wywodzą się z różnych środowisk rozsianych na terenie całego kraju, ale skupia ich chęć doskonalenia własnego warsztatu pracy, wymiany doświadczeń, upowszechniania wiedzy o tańcu w naszym kraju, rozwijania polskiej choreologii, w końcu promocja osiągnięć polskich choreologów poza granicami kraju.