Warszawa: Czas na czas! – od piątku XVI Festiwal Ciało/Umysł

XVI edycja Międzynarodowego Festiwalu Ciało/Umysł poświęcona będzie zagadnieniu czasu. Twórcy i kuratorzy będą wspólnie zastanawiać się nad czasem w kontekście społecznym i biologicznym, także na poziomie pamięci ciała. Dyrektor artystyczna festiwalu, Edyta Kozak, podkreśla, że podczas C/U 2017 różne aspekty związane z czasem zostaną podjęte w projektach artystycznych i artystyczno-społecznych, podejmujących temat starzenia się społeczeństwa (w tym – także przemijania w odniesieniu do samego zawodu tancerza), a także odpowiedzialności za dziedzictwo, historię – kultury, tańca. Ruth Childs, siostrzenica współtwórczyni legendarnego Judson Dance Theater, zrekonstruuje trzy prace solowe swojej ciotki, nad którymi pracowały razem, ponieważ nie istnieją ich żadne rejestracje filmowe. Jedna z choreografii będzie po raz pierwszy przeniesiona z przestrzeni muzealnej na scenę. Dzięki wieczorowi z Ruth Childs będzie można zastanowić się nad tym, czy wystarczy rzetelna, oparta na bezpośrednim przekazie, rekonstrukcja spektakli, aby zatrzymać czas? Przekonamy się już 29 września.

Z kolei zespół DANCE ON ENSEMBLE, tworzony przez wybitnych tancerzy powyżej 40. roku życia – tańczących przez wiele lat w kompaniach Williama Forsythe’a, Piny Bausch, czy wspomnianej już Lucindy Childs – którzy sprzeciwiają się terrorowi młodości w tańcu. Z drugiej strony pracują obecnie z młodymi choreografami, co też ukazuje ciekawą pokoleniową wymianę i jeszcze inne podejście do czasu – co zobaczymy w spektaklu Water Between Three Hands Rabiha Mroué (6 października).

Oryginalną propozycję będzie premierowy spektakl Ramony Nagaczyńskiej More (Morus/Więcej) (30 września/1 października), który zagadnienie czasu stawia w kontekście nieustannych transformacji ciała, przez co samo przedstawienie także ciągle się przeobraża i staje od nowa. Choreografkę interesuje nurt transhumanizmu, szczególnie w odniesieniu do tego, jak myślimy o przyszłości, odkrywając jednak także potencjał tkwiący w człowieku przeszłości. Inspiracją dla artystki jest postać Genesisa P’Orridge’a, artysty, muzyka i gwiazdy rocka, oraz jego partnerki Lady Jaye Breyer, którzy wtkreowali rodzaj praktyki artystyczno-osobistej, w której próbowali stać się jedną osobą. Spektakl More podejmie więc tematykę multiplikacji, wielości w jedności, przygląda się rozpadowi i przekształceniu tego, co indywidualne. Tytuł, przywołujący także postać filozofa Thomasa More’a, nawiązuje do jego utopijnych wizji, w toku pracy ewoluujących w koncepcji choreografki w ujęcie praktyki cielesnej jako z założenia utopijnej, proponującej alternatywne sposoby istnienia. Stałość relacji międzyludzkich jest tutaj również utopijna.

Wyjątkowym projektem będzie Time and Dance, realizowany w ramach wieloletniego cyklu wymiany międzynarodowej Exchange/Change, prowadzonej przez Fundację Ciało/Umysł. Polsko-węgierski projekt artystyczny zaowocował powstaniem już nie etiud – jak zakładano na początku – a dużych prac zrealizowanych przez młodych choreografów z obu krajów. Mieli oni dużą swobodę twórczą i możliwość eksperymentowania z podejściem do tematyki czasu. 3 października swoje prace pokażą Anna Biczók Nanastrova, Ula Zerek i Ola Bożek-Muszyńska, a 5 października – Luca Dömötör, Aniela Kokosza i Lior Lazarof.

Performatywny wykład Alexandry Laudo An Intellectual History of the Clock (6 października), który jednocześnie ropocznie 24-godzinną konferencję Today Tomorrow, podejmie grę z naszym postrzeganiem czasu i pokaże jego różnorodne kulturowe uwarunkowania, wykraczające poza dobrze nam znany krąg kultury zachodniej.

Konferencja Today Tomorrow, organizowana wspólnie z Goethe-Institut, według koncepcji Joanny Warszy, nada szerszy kontekst problematyce czasu, stanowiącej przewodni motyw tegoroczbego Festiwalu Ciało/Umysł. W konferencji wezmą udział przede wszystkim artyści, a rozmowy moderować będzie Bogna Świątkowska w Fundacji Bęc Zmiana. Główna część konferencji odbędzie się w sobotę 7 października.

Na finał festiwalu również w Goethe-Institut odbędą się projekcje esejów filmów, podejmujących tematykę czasu, którym towarzyszyć będą prelekcje Thomasa Thorauscha – zastępcy dyrektora Niemieckiego Archiwum Tańca w Kolonii.

Festiwalowi towarzyszyć będzie także projekt społeczno-artystyczny NELKEN – line (309 września), podczas którego wszyscy chętni będą mogli zatańczyć wspólnie na Placu Defilad słynny choreograficzny pasaż z Goździków [Nelken] Piny Bausch, przywołujący kolejne pory roku.

Natomiast w dniach 30 września-1 października będzie można wziąć udział w interdyscyplinarnej instalacji edukacyjnej. Będzie można zapoznać się z historią tańca (filmy i publikacje) oraz wziąć udział w spotkaniach z twórcami i moderowanych grach choreograficznych. Punktem wyjścia do jej stworzenia było otwarte pytanie „co znaczy dziś performans”.

Publikujemy fragment tekstu kuratorskiego:

Dlaczego czas na C/U? To proste, chcemy pokazać coś, czego zobaczyć nie można. Trzeba tego doświadczyć.

Po pierwsze – przeszłość i pamięć. Jakie emocje wywołuje dziś taniec sprzed lat? Czy jego idee są przebrzmiałe czy aktualne? Czy da się archiwizować i reprodukować coś tak ulotnego jak taniec? Tym zajmuje się, między innymi, amerykańsko-brytyjska tancerka Ruth Childs. Zaprezentuje rekonstrukcję trzech solowych prac, stworzonych w latach 60. przez jej ciotkę Lucindę Childs, legendę tańca postmodernistycznego i współzałożycielkę Judson Dance Theater. Dziś w dobie wszechobecnych dekonstrukcji, remiksów, inspiracji i zapożyczeń, to wyjątkowa okazja, aby zapoznać się z historycznymi oryginałami wybitnej artystki, sprzed pół wieku.

Z Po drugie – teraźniejszość. Skoro przeszłości już nie ma, a przyszłości jeszcze nie ma, teraźniejszość zawęża się nieomal do punktu i jest to moment na trwanie w bezczasie, na improwizację w ruchu, bycie „tu i teraz”. Poszukując tego stanu zapraszamy na czas wspólnotowy, wspólne jamowanie i doświadczanie integrującej mocy tańca. A to za sprawą projektu Nelken – line Piny Bausch, do którego będzie można dołączyć. By rozciągać czas, nie spoglądając na zegarek będziemy wytrwale powtarzać najbardziej znany fragment choreografii Piny Bausch: Wiosna, Lato, Jesień, Zima ze spektaklu Nelken z 1982 roku, który mówi o przemijaniu.

Na pytanie, czy jesteśmy na czasie spróbuje odpowiedzieć młode pokolenie polskich i węgierskich artystów, którzy zmierzą się z koncepcją czasu w swojej praktyce i pokażą prace przygotowane specjalnie na zamówienie festiwalu.

Po trzecie – przyszłość. Przynosi wiele pytań bez łatwych odpowiedzi i stawia przed nami kwestie do rozwiązania. Jedna z nich to pogłębiający się problem starzenia się społeczeństwa przy próbie utrzymania długowieczności. Tą sferą zajmuje się DANCE ON ENSEMBLE – zespół tancerzy w wieku 40+. Ich spektakl Water Between Three Hands autorstwa libańskiego reżysera Rabiha Mroué, który zainspirowany sentencją Here and gone!, używaną przy pracy przez amerykańską legendę postmodern dance – Deborę Hay. Twórca odnosi się do „resztek czasu” jakie pozostały w ciałach tancerzy, stawiając pytania o nieubłagany upływ czasu, szczególnie dramatyczny dla profesji tanecznej, a także o przyszłość i alternatywy, które niesie.

W badaniu tego co „potem”, jeszcze dalej idzie Ramona Nagabczyńska, która w premierowym spektaklu More pyta o wizje przyszłości, o to, czym będzie tożsamość i ciało w nieustannie zmieniającym się świecie, w którym kluczową rolę odgrywają nowe technologie.

Sceniczne prezentacje zakończy i podsumuje katalońska artystka Alexandra Laudo wykładem performatywnym An Intellectual History of the Clock, w którym bada społeczny konstrukt czasu, sposoby jego mierzenia i odczuwania. Będzie on wstępem do 24-godzinnej konferencji o performansie i chronopolityce Today, Tomorrow, w której teoretycy, artyści, kuratorzy i dziennikarze podsumują festiwal próbując odpowiedzieć na pytanie, co de facto dzieje się dziś z czasem?

Taniec, teatr, sztuka potrafią zatrzymać czas. To są momenty zacierania granic, jakbyśmy rozpływali się w czymś, stawali częścią czegoś większego. Jak najwięcej takich momentów życzę Państwu na Ciało/Umysł.

Do zobaczenia

Edyta Kozak

dyrektor artystyczna

KALENDARIUM

29 września 20.30 / 60 min. / STUDIO teatrgaleria – duża scena / bilety 50/30 zł

Ruth Childs / Scarlett’s (Szwajcaria) – Pastime, Carnation, Museum Piece

(Rekonstrukcja: 3 x solo Lucinda Childs)

29 września-6 października / STUDIO teatrgaleria – foyer / wstęp wolny

– interdyscyplinarna instalacja edukacyjna/ rozważania o tańcu – Kiosk w Ruchu

30 września 14.00 / 4h / plac Defilad przed Teatrem Studio / wstęp wolny

Fundacja Piny Bausch (Niemcy) – Nelken – line – Warszawa – projekt społeczno-artystyczny z udziałem publiczności

30 września (premiera) i 1 pażdziernika 20.30 / 60 min. / STUDIO teatrgaleria – duża scena / bilety 50/30 zł