Warszawa: Premiera performansu „Tiki-Taka” w choreografii Marcina Miętusa w Teatrze Komuna Warszawa

Tiki-taka to styl gry w piłkę nożną oparty na szybkich, precyzyjnych podaniach, kontrolowaniu tempa meczu i utrzymywaniu posiadania piłki w celu zdominowania rywala.

Marcina Miętus bada fenomen piłki nożnej, dziedziny sportowej, która rozgrzewa wyobraźnię ludzi od prawie 150 lat. Od różnych ustawień drużyny do technik gry w nogę – poprzez ruch i gest performer wydobywa mechanizmy rządzące futbolem, a także szerzej – sportem. W teatrze sport wydaje się ciągle pomijanym tematem, traktowany jako niezbyt wysublimowany i pop-kulturowy fenomen.

Piłka nożna to prosta gra, nie potrzeba do niej filozofii – mówił polski trener wszech czasów Kazimierz Górski. Historia opisana przez Jonathana Wilsona w Odwróconej piramidzie, która służy za inspirację i bazę teoretyczną spektaklu, mówi jednak coś innego – to system bardzo złożonych elementów, tworzących misterną układankę, o której można dyskutować w środowisku intelektualistów.

Struktura spektaklu przypomina mecz piłki nożnej. Układa się w ciąg działań opartych na ruchu i choreografii, pracy z takimi parametrami jak: trajektorie, przestrzeń, rytm i powtórzenia. Ciało performera odtwarza zachowania jedenastu piłkarzy. Typowe ruchy napastnika, obrońcy i pomocnika są inspiracją do partytury i działań na scenie (boisku). Oprócz gestu i choreografii artysta pracuje z figurą komentatora sportowego, wplecionego w scenariusz spektaklu. Widzowie, jako kibice, również mają do odegrania swoją rolę. Zaproszeni do współudziału w dopingowaniu, oprócz historycznej refleksji mogą zwrócić uwagę zarówno na jego skalę medialną, jak i wspólnotową. Piłka nożna bez widza nie istniałaby, podobnie jak teatr.

Piłka nożna to strategia, w której najbardziej pożądane jest wyeliminowanie przypadku. W praktyce Marcina Miętusa, który pracuje głównie metodą improwizacji, przypadek jest jednym z kluczowych elementów scenicznych. Założenie, że działania teatralne nie wyjdą, choć na moment, poza zaplanowane ramy, jest tak nierealne, jak w przypadku meczu. Nawet gdyby były to z pozoru niewidoczny gest lub słowo wypowiedziane w innym tempie. Odpowiedź na pytania, czym jest przypadek (zarówno na murawie, jak i na scenie), czy da się go wyeliminować i czy odbiorcy widowiska są w stanie go wychwycić – stanowi część ruchową spektaklu. Teoretyczna refleksja nad istotą futbolu łączy się tutaj z historią samego Miętusa jako osoby występującej na scenie – teoretyka (z wykształcenia teatrologa), który praktyką teatralną zajął się znacznie później.

Oprócz krytycznego oglądu, do którego zachęca nie tylko autor Odwróconej piramidy, ale też Piotr Żelazny, twórca polskiego magazynu „Kopalnia – sztuka futbolu”, służącego za kolejne źródło inspiracji – spektakl stanowi wciągającą formalnie i muzycznie kompozycję. Za pomocą środków teatralnych i performatywnych opowiada on o możliwości chwilowych wspólnot i sojuszy, emocji wzbudzanych na boisku oraz o… Johanie Cruijffie, prawdziwym rewolucjoniście piłki nożnej, uważanym przez wielu teoretyków za artystę. To biografia twórcy futbolu totalnego (tworzącego fundament dla tiki-taki) posłuży za kolejny punkt odniesienia i refleksji nad tym, z czym może wiązać się profesja piłkarza.

Twórcy:

Choreografia i wykonanie: Marcin Miętus
Muzyka: Agata Zemla
Kostium: Paweł Włodarski
Współpraca dramaturgiczna: Ala Kobielarz

Spektakl został przygotowany w ramach cyklu performatywnego Rozum TERAZ.

Kurator: Tomasz Plata

Marcin Miętus jest dramaturgiem i performerem. Współpracował m.in. z TR Warszawa, Teatrem Studio w Warszawie, Teatrem Współczesnym w Szczecinie, Teatrem ROZBARK w Bytomiu i Sceną Roboczą w Poznaniu. Tworzył dramaturgię do solowych spektakli Dominiki Wiak, Michała Przybyły, Any Szopy oraz do dwóch interdyscyplinarnych projektów Roba Wasiewicza. W 2023 roku w Teatrze Komuna Warszawa stworzył spektakl choreograficzny Your Majesty w duecie z Katarzyną Sikorą.

5 lipca 2025, godz. 17
Boisko przy Teatrze Komuna Warszawa
ul. Emilii Plater 31
Warszawa

Wstęp wolny

Wydarzenie zostało dofinansowane przez Urząd Miasta Stołecznego Warszawy w ramach projektu Komuna Warszawa – Społeczna Instytucja Kultury.