Fot. Anna Ciupryk.
XVI Międzynarodowy Festiwal Ciało/Umysł – festiwal sztuki tańca i performansu –odbędzie się w dwóch odsłonach: letniej (11-12 lipca, pokazy Gali Jérôme’a Bela) i jesiennej (29 września-10 października). Hasłem przewodnim tegorocznej edycji jest czas – pojęcie bardzo trudne w swej prostocie, jak mówiła dyrektor artystyczna festiwalu, Edyta Kozak, podczas konferencji prasowej. Festiwal zaprosi do odkrywania różnych rodzajów funkcjonowania czasu, przyjrzy się, w jaki sposób relację z czasem budują performerzy, a w jaki widzowie i jak te perspektywy mogą się spotkać.
Edyta Kozak podkreśliła, że tak jak festiwal od lat przekonuje, że taniec nie może być niezrozumiały, do zerwania z podobnymi wymówkami zaprasza Bel, przekonując, że każdy może tańczyć, dlatego w jego Gali spotkają się na scenie profesjonaliści i amatorzy. Będzie to już piąta wizyta Bela w Polsce na zaproszenie Fundacji Ciało/Umysł (pierwsza miała miejsce w 2001 roku, gdy mało kto w Polsce cokolwiek wiedział o tym artyście).
Od początku swojego istnienia festiwal współpracuje natomiast z Goethe Institut – w tym roku wspólnie zaproszą na 24-godzinną konferencję, która zacznie się 6 pażdziernika w Studio teatrgaleria wykładem performatywnym Alexandry Laudo An intellectual history of the clock 6 października, a swoją kontynuację będzie miała 7 października w nowej siedzibie GI pod hasłem Today, Tomorow. Kuratorką konferencji jest Joanna Warsza. Z Goethe Institut C/U organizuje także w dniach 9-10 października pokaz wyboru esejów filmowych pod tytułem Taniec i czas, którego kuratorem jest Thomas Thorausch ze słynnego archiwum tańca w Kolonii (Deutsches Deutsches Tanzarchiv Köln).
Wyjątkowym wydarzeniem będą warsztaty Nelken-Line – Warszawa, które złożą się projekt społeczno-artystyczny z udziałem publiczności, organizowany przez Fundację Piny Bausch. Warsztaty, trwające przez całe wakacje, polegać będą na nauce wybranych fragmentów choreografii z słynnych Goździków (Nelken) Tanztheater Wuppertal Pina Bausch, które były pokazywane w Warszawie w 1998 roku w ramach V Międzynarodowych Spotkań Sztuki Akcji ROZDROŻE. Pokaz projektu odbędzie się 30 września na Placu Defilad.
Ponadto swoje prace i projekty zaprezentują Ruth Childs, Rabih Mroué, Ramona Nagabczyńska i artyści z Polski i Węgier w ramach wspólnego Exchange: Change.
Szczegóły programu prezentujemy w tekście kuratorskim Edyty Kozak:
„Czy doświadczyli Państwo kiedyś konkretnego zachwiania naszego poczucia czasu? Mnie się to zdarzyło.
Wspomnienie:
Siedzę w czarnej dziurze, małej, dźwiękoszczelnej przestrzeni, gdzie moim zadaniem jest wyczuć czas 15 minut, po czym nacisnąć czerwony guzik. Skupiam się, ale myśli krążą nieuporządkowane. Zastanawiam się jaki przyjąć pomiar, czego się uchwycić? Liczę do 60-ciu, ale gubię się i w liczbach i rytmie. Próbuję uspokoić oddech, 10 oddechów, po 3 sekundach na wdech i wydech, to będzie minuta, ale to też się nie udaje. Zaczynam ziewać. Zamykam oczy, choć i tak niczego nie widać, wsłuchuję się w to co na zewnątrz, ale żaden dźwięk nie dochodzi. Daleko – blisko, wszystko ginie w mroku. Zaczynam obserwować co mi przychodzi do głowy. Wszystko, tylko nie teraźniejszość. Same troski i trochę się podśmiewam z absurdu sytuacji. Szukam w pamięci innych narzędzi, które pomogą mi się odnaleźć. Jestem głodna czegokolwiek, chcę nacisnąć guzik, ale jeszcze pewnie nie minęło nawet 5 min. Ta nieuchwytność przeraża, próbuję opanować strach przed nicością. Na próżno. Cisza, spokój, ciemność, nieskończoność i wszystko może się wydarzyć. Jestem zgubiona. Skoro nie wiem, co sprawia, że nie czuję przemijania minut, postanawiam przynajmniej je przeżyć najlepiej jak potrafię. Zaczynam tańczyć, a raczej poruszać kończynami, bo ciasno. Spowalniam czas poprzez odpowiednie ruchy, przyspieszam, potem znów zwalniam wraz z rytmem oddechu, zmieniam tempo, powtarzam- nic nie jest ustalone na zawsze. Wspaniały stan. Prawa czasu straciły moc. Czas się zatrzymał a chwila ogarnia wszystko, co kiedykolwiek było i co będzie.
Dzięki nowym technologiom, których zadaniem jest ułatwianie życia i skracanie czasu – mamy go teoretycznie dużo więcej, niż kiedykolwiek przedtem. Jednak w praktyce wszyscy odczuwamy, że jest go za mało. A jak już go mamy, to nie zawsze wiemy, co z nim zrobić.
Dlatego zagadnienie czasu tak dręczy każdego z nas. Chcemy za wszelką cenę go zmierzyć, określić, pokonać, oszukać, licząc, że to przybliży nas do zrozumienia jego tajemnicy. Dlaczego czas na C/U? To proste, chcemy pokazać coś, czego zobaczyć nie można. Trzeba tego doświadczyć.
Po pierwsze – przeszłość i pamięć. Jakie emocje wywołuje dziś taniec sprzed lat? Czy jego idee są przebrzmiałe czy aktualne? Czy da się archiwizować i reprodukować coś tak ulotnego jak taniec? Tym zajmuje się, między innymi, amerykańsko-brytyjska tancerka Ruth Childs. Zaprezentuje rekonstrukcję trzech solowych prac, stworzonych w latach 60. przez jej ciotkę Lucindę Childs, legendę tańca postmodernistycznego i współzałożycielkę Judson Dance Theater. Dziś, w dobie wszechobecnych dekonstrukcji, remiksów, inspiracji i zapożyczeń, to wyjątkowa okazja, aby zapoznać się z historycznymi oryginałami wybitnej artystki, sprzed pół wieku.
Z kolei francuski choreograf-filozof Jérôme Bel, który dla C/U przygotuje warszawską wersję spektaklu Gala, bada pamięć ciała oraz społeczny wymiar czasu w tańcu pop. Pojawi się tu także problem utopijnej pogoni za czasem i nieosiągalną doskonałością, które artysta rozwiązuje zacierając granicę pomiędzy tym, co nazywamy porażką, a co sukcesem występu. Koniec z wymówkami „nie potrafię tańczyć”!
Po drugie – teraźniejszość. Skoro przeszłości już nie ma, a przyszłości jeszcze nie ma, teraźniejszość zawęża się nieomal do punktu i jest to moment na trwanie w bezczasie, na improwizację w ruchu, bycie „tu i teraz”. Poszukując tego stanu, zapraszamy na czas wspólnotowy, wspólne jamowanie i doświadczanie integrującej mocy tańca. A to za sprawą projektu Nelken-Line Piny Bausch, do którego będzie można dołączyć. By rozciągać czas, nie spoglądając na zegarek będziemy wytrwale powtarzać najbardziej znany fragment choreografii Piny Bausch: Wiosna, Lato, Jesień, Zima ze spektaklu Nelken z 1982 roku, który mówi o przemijaniu.
Na pytanie, czy jesteśmy na czasie spróbuje odpowiedzieć młode pokolenie polskich i węgierskich artystów, którzy zmierzą się z koncepcją czasu w swojej praktyce i pokażą prace przygotowane specjalnie na zamówienie festiwalu.
Po trzecie – przyszłość. Przynosi wiele pytań bez łatwych odpowiedzi i stawia przed nami kwestie do rozwiązania. Jedna z nich to pogłębiający się problem starzenia się społeczeństwa przy próbie utrzymania długowieczności. Tą sferą zajmuje się DANCE ON ENSEMBLE – zespół tancerzy w wieku 40+. Ich spektakl Water between three hands autorstwa libańskiego reżysera Rabiha Mroué, który zainspirowany sentencją Here and gone!, używaną podczas pracy przez amerykańską legendę postmodern dance – Deborę Hay. Twórca odnosi się do „resztek czasu”, jakie pozostały w ciałach tancerzy, stawiając pytania o nieubłagany upływ czasu, szczególnie dramatyczny dla profesji tanecznej, a także o przyszłość i alternatywy, które niesie.
W badaniu tego co „potem”, jeszcze dalej idzie Ramona Nagabczyńska, która w premierowym spektaklu More pyta o wizje przyszłości, o to, czym będzie tożsamość i ciało w nieustannie zmieniającym się świecie, w którym kluczową rolę odgrywają nowe technologie.
Sceniczne prezentacje zakończy i podsumuje katalońska artystka Alexandra Laudo wykładem performatywnym An intellectual history of the clock, w którym bada społeczny konstrukt czasu, sposoby jego mierzenia i odczuwania. Będzie on wstępem do 24-godzinnej konferencji o performansie i chronopolityce Today, Tomorrow, w której teoretycy, artyści, kuratorzy i dziennikarze podsumują festiwal próbując odpowiedzieć na pytanie, co de facto dzieje się dziś z czasem?
Taniec, teatr, sztuka potrafią zatrzymać czas. To są momenty zacierania granic, jakbyśmy rozpływali się w czymś, stawali częścią czegoś większego. Jak najwięcej takich momentów życzę Państwu na Ciało/Umysł.
Do zobaczenia w odpowiednim czasie !
Edyta Kozak
dyrektor artystyczna
I NA KONIEC, UWAGA!
Brak czasu powoduje krótkowzroczność, jeśli idzie o widzenie przyszłości, znajdźmy więc czas, aby zamiast doganiać zdarzenia, zacząć je kształtować”.
KALENDARIUM
11 lipca 20.00 / 90 min./ Nowy Teatr – duża scena / bilety 50/30 zł
Jérôme Bel (Francja) – Gala – premiera polska
12 lipca 20.00 / 90 min. / Nowy Teatr – duża scena / bilety 50/30 zł
29 września 20.30 / 60 min. / STUDIO teatrgaleria – duża scena / bilety 50/30 zł
Ruth Childs / Scarlett’s (Szwajcaria) – Pastime, Carnation, Museum Piece
(Rekonstrukcja: 3 x solo Lucinda Childs)
29 września-6 października / STUDIO teatrgaleria – foyer / wstęp wolny
instalacja edukacyjna – Kiosk w Ruchu
30 września 14.00 / 4h / plac Defilad przed Teatrem Studio / wstęp wolny
Fundacja Piny Bausch (Niemcy) –Nelken-Line – Warszawa
30 września .30 / 60 min. / STUDIO teatrgaleria – duża scena / bilety 50/30 zł
Ramona Nagabczyńska (Polska) – More (Morus/Więcej) – premiera
1 października 20.30 / 60 min. / STUDIO teatrgaleria – duża scena / bilety 50/30 zł
Ramona Nagabczyńska (Polska) – More (Morus/Więcej) – premiera
3 października 19.00 / 120 min. / CSW Zamek Ujazdowski – Sala Laboratorium / bilety zł
Exchange: Change (Polska, Węgry) – Time and Dance
5 października 19.00 / 120 min. / CSW Zamek Ujazdowski – Sala Laboratorium / bilety 30 zł
Exchange: Change(Polska, Węgry) – Time and Dance
6 października 19.00 / 75 min / STUDIO teatrgaleria – duża scena / bilety 50/30 zł
DANCE ON ENSEMBLE / Rabih Mroué (Niemcy/ Liban)
6 października 20.30 / 100 min. / STUDIO teatrgaleria – mała scena / bilety 50/30 zł
wykład performatywny – Alexandra Laudo (Hiszpania)
An Intellectual History of the Clock
7 października 10.00 – 17.00 / Goethe-Institut / wstęp wolny
Today, Tomorrow – 24-godzinna konferencja o performansie i chronopolityce
9 października 18.00 / Goethe-Institut / wstęp wolny
Taniec i czas – Eseje filmowe: Czas i ciało
kurator: Thomas Thorausch, Deutsches Tanzarchiv Köln
10 października 18.00 / Goethe-Institut / wstęp wolny
Taniec i czas – Eseje filmowe: Polityka i ruch
kurator: Thomas Thorausch, Deutsches Tanzarchiv Köln
***
Więcej informacji na stronie: http://2017.cialoumysl.pl/
