18 maja 2022 roku w Krakowie, w wieku 94 lat, zmarła Maria Dimitrow (Petkow-Dimitrow, Gidlewska), solistka baletu, choreografka, asystentka choreografa, pedagożka tańca klasycznego i charakterystycznego oraz wiedzy o tańcu.
Ukończyła studia magisterskie na Wydziale Filozoficzno-Historycznym w zakresie pedagogiki na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie (1977) oraz Państwową Szkołę Baletową w Warszawie, uzyskując tytuł tancerza-pedagoga.
W latach 1955–1974 Maria Dimitrow była solistką baletu w Miejskim Teatrze Muzycznym Opery i Operetki w Krakowie. Jej znaczące role to Tancerka (Pietruszka) i Kurtyzana (Francesca da Rimini). Występowała także w repertuarze operowym i operetkowym. Tańczyła w pierwszych realizacjach Opery Krakowskiej, w tym w wystawionej w 1958 roku Halce w choreografii Mikołaja Kopińskiego. Była autorką choreografii do baletów Wieszczka lalek, Piotruś i wilk, Czerwony Kapturek oraz opracowań divertissements z baletów Jezioro łabędzie, Śpiąca królewna, Giselle. Przygotowała również liczne choreografie do egzaminów dyplomowych dla absolwentów Studia Baletowego i do cieszących się dużym powodzeniem wśród krakowskiej publiczności corocznych pokazów pracy uczniów.
W 1963 roku została asystentką Lili Beron, założycielki i kierowniczki Studia Baletowego przy Młodzieżowym Domu Kultury. W latach 1963–1977 i 1983–2008 była kierowniczką i pedagożką Studia Baletowego przy Operze Krakowskiej w Krakowie, znacząco rozwijając jego działalność oraz czyniąc starania o przekształcenie go w szkolę baletową o statusie państwowym. Po odejściu na emeryturę aktywnie wspomagała Studio Baletowe jako konsultantka i koordynatorka jego pracy. Tancerki i tancerze wyszkoleni przez pedagogów Studia pod kierownictwem Marii Dimitrow zasilali wiele zawodowych zespołów baletowych, takich jak Opera Krakowska w Krakowie, Opera Śląska, Opera Nova w Bydgoszczy, Teatr Wielki w Łodzi, Teatr Wielki w Poznaniu, Operetka Gliwicka, Operetka Wrocławska, Zespół Pantomimy Henryka Tomaszewskiego oraz Polski Teatr Tańca – Balet Poznański.
Na bogate dossier zawodowe Marii Dimitrow składały się także wyjazdy na państwowe stypendia pedagogiczno-baletowe do Moskwy, Leningradu, Tbilisi, Berlina, Drezna i Lipska oraz uczestnictwo jako obserwatorka w Międzynarodowych Konkursach Baletowych w Warnie. Była pedagożką tańca klasycznego w Balecie Opery w Starej Zagorze w Bułgarii (1969) i w Zespole Pieśni i Tańca Uniwersytetu Jagiellońskiego „Słowianki” (1970–1972), jak też wykładała przedmiot „Taniec” na Akademii Muzycznej w Krakowie (1975–1980) i w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie (1976–1993).
Maria Dimitrow zorganizowała i poprowadziła Wydział Tańca przy Państwowym Studium Kulturalno-Oświatowym i Bibliotekarskim w Krośnie (1972–1983). Pracowała także z Zespołem Tańca Głuchoniemych w Krakowie i z Zespołem Pieśni i Tańca z Myślenic.
Wykształciła wiele pokoleń tancerzy, choreografów, pedagogów, popularyzatorów oraz pasjonatów tańca. Była mentorką i dobrym duchem Studia Baletowego Opery Krakowskiej. W 2003 roku została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi.
***
Pożegnanie Marii Dimitrow odbędzie się 25 maja o godzinie 10.20 na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
***
Bibliografia:
- Balet to my…! 50 lat Studia Baletowego Opery krakowskiej 1963–2013, red. E. Tosza, Kraków 2013.
- Kraków tańcem malowany na 50-lecie Studia Baletowego, https://dziennikpolski24.pl/krakow-tancem-malowany-na-50lecie-studia-baletowego/ar/3248702 [dostęp: 19 maja 2022].
- Maria Dimitrow [w:] Encyklopedia Teatru Polskiego, https://encyklopediateatru.pl/osoby/25507/maria-dimitrow [dostęp: 19 maja 2022].
- Maria Gidlewska [w:] Encyklopedia Teatru Polskiego, http://encyklopediateatru.pl/osoby/50067/maria-gidlewska [dostęp: 19 maja 2022].
- Turska I., Almanach baletu polskiego 1945–74, Kraków 1983, s. 41.
- Woźniakowska A., Czy Kraków zasługuje na operę? 45-lecie Opery i Operetki w Krakowie, Kraków 2000.
- Taż, Kraków zasługuje na operę, Kraków 2014.
Dodatkowe materiały:
- Materiały z Archiwum Opery Krakowskiej.
- Wywiad z Artystką.
- Informacje własne.
Oprac. Magdalena Malska, Krzysztof Hliniak