Międzynarodowy Konkurs Choreograficzny WarsawZAWIROWANIAdance – podsumowanie. Początek jesiennej odsłony Zawirowań

Nadzieje choreografii, nadzieje świata polityki i emocji

I Międzynarodowy Konkurs Choreograficzny WarsawZAWIROWANIAdance zakończony

X Międzynarodowy Festiwal Teatrów Tańca Zawirowania – odsłona jesienna oraz WarsawZAWIROWANIAdance – konkurs choreograficzny to dwa oddzielne wydarzenia, nierozerwalnie jednak ze sobą związane, a to chociażby za sprawą publiczności, która ogląda zarówno prezentacje konkursowe, jak i festiwalowe spektakle. Minione trzy dni to trzy przedstawienia (Tierra Daniela Abreu, Rust Rachel Erdos i Ido Tadmora, Engagé Ido Tadmora), jedna praca work in progress (Wybieg Karoliny Kroczak) oraz piętnaście etiud konkursowych.

Przekaz prawie wszystkich prezentacji konkursowych dotyczył spraw trudnych i tematów niemożliwych do rozstrzygnięcia w prosty sposób. Taniec współczesny często sięga po tematy obecne w życiu ludzi danej epoki czy danego momentu historycznego i stara się współgrać z nastrojami społecznymi i przemianami politycznymi. Jeśli na podstawie tych piętnastu prac pokusić się o diagnozę sytuacji dzisiejszej kultury euro-amerykańskiej, to nie ma co udawać: dobrze nie jest. Zdobywca pierwszej nagrody, Dam Van Huynh (Wietnam/Wielka Brytania), w lirycznym solo w żeńskim wykonaniu mówił o pięknie, ale i o odchodzeniu, o pięknie skazanym na śmierć. Przy wtórze wietnamskich pieśni pogrzebowych półnaga tancerka zatacza koło życia i śmierci, zmierzając ku krainie zmarłych, odchodząc jak postać z Umierającego łabędzia Fokina (etiudy będącej inspiracja Van Huynha) we współczesnym wcieleniu. Praca ta oprócz pierwszego miejsca przyznanego przez jury (przewodniczący: Ido Tadmor, członkowie i członkinie: Daniel Abreu, Natalia Medina, Ofra Idel, Elwira Piorun) zdobyła także wyróżnienie Sekcji Tańca i Baletu Związku Artystów Scen Polskich wręczone przez Barbarę Sier-Janik, przewodniczącą STiB, oraz wyróżnienie Natalii Mediny, czyli zaproszenia na MASDANZA Festival (Wyspy Kanaryjskie).

Druga nagroda trafiła do Carlo Massariego i Chiary Tavani (Włochy, C&C Company), którzy jako jedyni zaprezentowali się z pracą cechującą się humorem, aczkolwiek śmiech jest w Maria Addolorata sposobem obrony przed smutkiem, lekiem na emocjonalne rany wywołane przez śmierć kogoś bliskiego – lekiem zresztą nieskutecznym. Mimo dystansu do groteskowego, widowiskowego opłakiwania zmarłych, niezależnie od komicznych, zdeformowanych popisów wokalnych w wykonaniu pijanego żałobnika, odśpiewującego z puszką piwa w ręku Amazing Grace, mimo budzącego śmiech ostentacyjnego siania chusteczkami pełnymi łez przez płaczkę pogrzebową – niezależnie od tych zabiegów prędzej czy później nadchodzi myśl, że oto stała się rzecz ostateczna i ostatecznie spotka ona Każdego.

Trzecie miejsce jury oraz nagroda publiczności zostały przyznane Edo Cederowi (Izrael) za Aproximtiy, czyli duet opowiadający o toksycznym węźle relacji matka-syn. Bohaterowie są ze sobą blisko, aż nazbyt blisko. On pochłania całą jej uwagę, ona zaś zaspokaja wszystkie jego potrzeby, równocześnie wampirycznie wysysając z niego energię życiową i powstrzymując go przed uniezależnieniem się. Syn dąży ku staniu się odrębnym, indywidualnym bytem, zarazem tuląc się do matki przy dźwięku dziecięcej pozytywki, matka zaś wysyła go w świat, równocześnie jednak wspierając się na nim i uniemożliwiając mu odejście.

Ofra Idel, podobnie jak Natalia Medina, przyznała własne wyróżnienie, polegające na zaproszeniu na Machol Shalem Festival (Izrael) Carmen Larraz (Hiszpania), autorki pracy Flecha Rota, Broken Arrow – duetu traktującego o mierzeniu się ze strachem, a zarazem o fascynacji nim. Wojownik, z założenia silny i niepokonany, zostaje osaczony przez postać reprezentującą lęk kradnący moc i odbierający spokój. Bohater zmaga się ze Strachem, zarazem jednak nie może się uwolnić od uporczywych myśli, kierujących jego wzrok z powrotem w mrok. Gdy Strach traci siły i oddala się, Wojownik sam otwiera mu kolejne drzwi dostępu. Pojedynek pozostaje nierozegrany.

I wreszcie wyróżnienie dyrektora Festiwalu, Włodzimierza Kaczkowskiego (Polska), trafiło do rąk Michała Adama Górala (Polska) za solo N° 2. Zaproszony na przyszłoroczny Festiwal tancerz zdobył I nagrodę (ex aequo z Magdaleną Radłowską) podczas Warszawskiej Platformy Tańca 2014. N° 2 w poruszający, teatralny sposób ukazuje pojęcie śmierci i odchodzenia. Osypujący się z solisty piasek pustyni? Kurz zapomnianych bibliotek? Popiół spalonych miast? Opada wokół tancerza, który zacznie w nim znaczyć swoje ślady. Będą to jednak ślady nietrwałe, które zatrą się, zanim jeszcze nadejdzie śmierć, zabierająca ze sobą ciało i umysł, niezależnie od tego, jak wielka wola przetrwania z niego emanuje.

Śmierć, toksyczne relacje rodzinne, strach… To jeszcze nie wszystko. Dyskryminacja kobiet (Maga Radłowska – Polska – Aguna), iluzyjność idei demokracji (Denzil Barnes – Wielka Brytania – Barbed me Behind), zniszczenie środowiska naturalnego (Reinaldo Ribeiro – Brazylia/Hiszpania – Faun), napięcie między prywatnym a publicznym (Alexander Carrillo – Kolumbia/Niemcy – Human intermittents – a journey), gorycz porażki (Robert Przybył – Polska – „Karaoke Rebelion”), (Alexandra Rogovska – Ukraina/Niemcy – Metamorphosis), uzależnienia (Eryk Makohon – Polska – Net), zmaganie się ze śmiertelnością ciała (James Wilton – Wielka Brytania – Return), dyskryminacja rasowa (Megan Mazarick – USA – Rhino Skin)… Na tym tle jaśniejszym punktem jest Fear Frog Csilli Nagy (Węgry). Bohaterka tej etiudy jednoznacznie wygrywa ze swoimi demonami. Zrzuca skórę, przeobraża się, porzuca lęki, a następnie przygląda się im nowymi oczami, odkrywając w nich nowe, niosące nadzieję obrazy. I może tak właśnie jest z trudną współczesnością. Nie poddajemy się jeszcze tak do końca presji koła historii, podnosimy głowę i ciało, zgłębiając sytuację, poszukując rozwiązań lub przynajmniej nie przemilczając problemów, eksponując je, szukając światła. Może sceniczny mrok to forma terapii, przepracowywania ciemnych stron życia, uwalnianie się i wzmacnianie.

***

Natura, kultura i miłość

Festiwal został otwarty w Centrum Sztuki Współczesnej. Jako pierwszy zaprezentował się Daniel Abreu, znany Warszawie z wieloletniej już współpracy z Zawirowaniami. Pełen niezwykłej energii performer zawładną przestrzenią sceny i to pomimo, że początek spektaklu nie był rozbudowany przestrzennie. Tancerz poruszał się właściwie w miejscu, prowadząc ruch głównie w obrębie korpusu, równocześnie pochłaniając całą scenę, a nawet więcej – całą salę. Z uczernioną twarzą, przywołującą skojarzenia raczej maski niż brudu, odprawiał własny rytuał, w którym wynurzając się z ziemi i wykluwając z ciała, na powrót je odnajdywał i ciążąc ku podłożu wzlatywał w powietrze. Niedosłowność tańca Abreu jest jego wielką siłą. Rozpoczęty w finale lot ku słońcu obywa się bez zbyt oczywistego zazwyczaj w podobnych sytuacjach scenicznych skoku, stopy pozostają przy ziemi, bo to ona jest źródłem ludzkiej mocy.

W zupełnie odrębnej stylistyce i tematyce wybrzmiała wypowiedź Karoliny Kroczak w postaci work in progress zatytułowana Wybieg. Podkreślający skontrastowaną fizyczność tancerzy szkic spektaklu zbudowany na damsko-męskiej relacji, krytycznie odnosił się do popularnego hasła „emocji w tańcu” w estetyce telewizyjnych talent show, w których nacisk kładziony jest nie na autentyczność ruchu, a na przyjemne obrazy i techniczne kształty ciała. W pozowaniu na tytułowym wybiegu, w ironicznej, kiczowatej sekwencji partnerowania Elwira Piorun i Szymon Osiński wytańczają do granic tandety materiał choreograficzny skupiony na efektowności i widowiskowości. Zakończenie spektaklu to chwila oddechu od nachalnych skoków i podnoszeń, to sięgnięcie do wnętrza ciała i wydobycie z niego prawdy i uczucia.

Wieczór w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej kontynuował temat relacji uczuciowych; technika tańca była tu jednak nie tematem, a językiem przekazu. W dwóch spektaklach w wykonaniu Ido Tadmora i Elwiry Piorun (Engagé & Rust) przedstawiono prostą historię pewnej pary, takiej, jakich wiele. Związek ten zrodził się z niezobowiązującej relacji „spotykania się” i chyba nieoczekiwanie dla obojga bohaterów stał się połączeniem na całe życie. Przekomarzanie się i uszczypliwości towarzyszą głębokiej więzi uczuciowego oddania. Namiętność mimo upływu lat nie wygasa, a gdy pojawia się poczucie, że nie ma już dawnego porozumienia, motyw piosenki towarzyszącej rozkwitowi uczucia przypomina na nowo, jak ważne i nie do odrzucenia jest to, co było i jak bardzo nie można, nie wolno i nie chce się z tego zrezygnować.

Jak w każdej edycji, spektakle Zawirowań są zróżnicowane zarówno pod kątem tworzywa ruchowego, jak i tematyki. Pierwsze dni jesiennej odsłony przyniosły różne języki tańca współczesnego, taniec fizyczny czy kontakt improwizację; temat utracenia natury, narzutów kulturowych, uniwersalność zachowań miedzyludzkich i indywidualną opowieść miłosną. Start Festiwalu można uznać za satysfakcjonujący i obiecujący.

Prace prezentowane w ramach I Międzynarodowego Konkursu Choreograficznego WarsawZAWIROWANIADance:

Aguna Magdalena Radłowska (Polska) – zwycięska praca (I miejsce ex aequo) Warszawskiej Platformy Tańca 2014

Aproximtiy Edo Ceder (Izrael)

 Barbed me Behind Denzil Barnes (Wielka Brytania)

đẹp Dam Van Huynh (Wietnam/Wielka Brytania)

Faun Reinaldo Ribeiro (Brazylia/Hiszpania)

Fear Frog Csilla Nagy/Cipolla Collectiva (Węgry)

Flecha Rota, Broken Arrow Carmen Larraz/ Dinamo Danza (Hiszpania)

Human intermittents – a journey Alexander Carrillo (Kolumbia/Niemcy)

Karaoke Rebelion Robert Przybył (Polska/Niemcy)

 Maria Addolorata C&C Carlo Massari and Chiara Taviani (Włochy)

Metamorphosis Alexandra Rogovska (Ukraina/Niemcy)

 N° 2 Michał Adam Góral (Polska) – zwycięska praca (I miejsce ex aequo) Warszawskiej Platformy Tańca 2014

Net Eryk Makohon (Polska)

Return James Wilton (Wielka Brytania)

Rhino Skin Megan Mazarick (USA)

Z przyczyn losowych w konkursie nie zaprezentowała się Wioletta Fiuk (Polska) zakwalifikowana z pracą Paskudne pocztówki.

Prezentacje konkursowe przedstawiono w dniach 17-18 listopada 2014 roku w Teatrze WARSawy w Warszawie w ramach WarsawZAWIROWANIAdance – międzynarodowego konkursu choreograficznego. Gala finałowa odbyła się 19.11.2014 w Centrum Sztuki Współczesnej (sala im. W. Krukowskiego) w Warszawie.

Spektakle:

CIA Daniel Abreu Tierra

Pomysł, choreografia i wykonanie: Daniel Abreu

Muzyka: kolaż

Światła: Irene Cantero

Spektakl prezentowany 18.11.2014 w Centrum Sztuki Współczesnej – Zamek Ujazdowski (sala im. W. Krukowskiego) w Warszawie.

Karolina Kroczak Wybieg – work in progress

Choreografia: Karolina Kroczak

Obsada: Elwira Piorun, Szymon Osiński

Muzyka: kolaż

Spektakl prezentowany 18.11.2014 w Centrum Sztuki Współczesnej – Zamek Ujazdowski (sala im. W. Krukowskiego) w Warszawie.

Engagé

Choreografia: Ido Tadmor

Obsada: Elwira Piorun, Ido Tadmor

Muzyka:  Frederic Chopin, Giuseppe Verdi, “American Beauty” soundtrack, Leo Cole

Rust

Choreografia: Rachel Erdos, Ido Tadmor

Obsada: Elwira Piorun, Ido Tadmor

Muzyka: Something stupid by Frank and Nany Sintara

Spektakle prezentowane 19.11.2014 w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej (scena kameralna) w Warszawie w ramach VI Dni Sztuki Tańca oraz X Międzynarodowego Festiwalu Teatrów Tańca Zawirowania – odsłony jesiennej.