Ludzie tańca

Grażyna Władysława Dąbrowska

  • choreografka
  • pedagog
  • etnografka
  • etnochoreolog
Zdjęcie: Grażyna Władysława Dąbrowska

Grażyna Dąbrowska podczas uroczystości rozdania nagród im. Oskara Kolberga na Zamku Królewskim w Warszawie, 12.10.2011. Fot. Barbara Polakowska.

Wersja do druku

Udostępnij

Grażyna Dąbrowska (1921-2016) – wybitna etnografka, pedagog, choreografka, etnochoreolog, autorka licznych publikacji z zakresu tradycyjnej kultury ludowej.

W 1956 roku podjęła studia etnograficzne w Warszawie, które ukończyła ostatecznie na Uniwersytecie Wrocławskim w 1965 roku, broniąc pracę magisterską poświęconą tańcom ludowym Kurpiów Puszczy Zielonej pod kierunkiem Prof. Adolfa Nasza. W latach 1957-61 uczestniczyła też w kursach kinetografii, prowadzonych pod patronatem Ministerstwa Kultury i Sztuki, które ukończyła z uprawnieniami pedagogicznymi.

W ciągu tych lat aktywnie pracowała z młodzieżą i dorosłymi, tworząc i prowadząc z zespoły taneczne. Prowadziła również własne badania etnograficzne nad tańcami ludowymi w całym kraju. Jej praca w tych latach z zespołami obejmuje m.in.: studencki zespół tańca ludowego w PWSP w Łodzi (1948), taneczne zespoły dziecięce w szkole podstawowej nr 1 w Warszawie (1949-1951), zespół tańca ludowego MOPP szkół zawodowych w Warszawie (1952-1966), zespół „Korowód” działający przy Uniwersytecie Warszawskim (1961-1965). Od 1968 roku była pracownikiem naukowym Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, gdzie jako adiunkt reaktywowała sekcję badań i dokumentacji tańców ludowych i kontynuowała – prowadzone przez nią już od lat powojennych – intensywne badania terenowe i dokumentację polskich tańców ludowych. W 1973 roku obroniła pracę doktorską, która w 1980 roku została opublikowana przez PWM w postaci obszernej książki wraz z zapisami nutowymi muzyki i kinetografami, pt. „Taniec ludowy na Mazowszu”. To nie jedyna znacząca książka w dorobku naukowym Pani Grażyny Dąbrowskiej (więcej w dziale Bibliografia).

Jako badacz i etnochoreolog, dr Dąbrowska czynnie uczestniczyła od 1972 roku w pracach Study Group of Ethnochorelogy przy Międzynarodowej Radzie Muzyki Tradycyjnej UNESCO, biorąc udział, nierzadko jako jedyny przedstawiciel z Polski, w międzynarodowych konferencjach poświęconych etnochoreologii. Dzięki staraniom Pani dr Dąbrowskiej, dwie międzynarodowe konferencje etnochoreologiczne odbyły się także w Polsce, w 1976 roku w Zaborowie i w 1994 roku w Skierniewicach, których plonem są cenione wśród badaczy publikacje książkowe. Jako ceniony badacz tańców była częstym jurorem zagranicznych festiwali folklorystycznych, m.in. w Chorwacji i na Węgrzech. W 1975 roku Grażyna Dąbrowska napisała i wyreżyserowała, przygotowała wespół z ludowymi wykonawcami z Kadzidła, Wykrot i Olszyny (70 osób) widowisko obrzędowe Wesele kurpiowskie, przygotowane specjalnie na wielki światowy festiwal „Folklor ‘75” w Belgii, odbywający się pod patronatem UNESCO.

Równolegle z pracą naukową kontynuowała działalność artystyczną, pracując z zespołami tanecznymi, m.in. latach 1991 – 97 dzięki jej inicjatywie i zaangażowaniu odbyło się 12 koncertów „Pieśń Ojczystej Ziemi” na scenie Filharmonii Narodowej w Warszawie, w których zaprezentowane zostały arcydzieła tradycyjnej muzyki i tańce polskiej wsi. Swoją wiedzę i doświadczenia przekazywała także studentom na wydziale podyplomowym, jako wykładowca w Instytucie Archeologii i Etnologii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wykładała także na Podyplomowym Studium Folklorystycznym Ministerstwa Kultury i Sztuki w Nowym Sączu (w latach 1985-92).

Wielką zasługą dr Grażyny Dąbrowskiej było także odszukanie w 1979 roku eksponatów wysłanych z Polski do Archives Internationales de la Danse w Paryżu, po czym znalazły się na Światowej Wystawie w 1937 roku Eksponaty te – miniatury par tanecznych, w skali 1:10, w ruchu, ukazujące wybrane tańce ludowe z terenu Polski – zostały przygotowane na Uniwersytecie Warszawskim pod okiem prof. Cezarii Baudouin de Courtenay-Jędrzejewiczowej, przy wsparciu wybitnych badaczy i artystów: Stanisława Głowackiego (choreolog), Zofii Kwaśnicowej i Janiny Mieczyńskiej (choreografki), Janiny Wasiewicz (plastyczka), Ireny Karpińskiej (etnografa) i Juliana Pulikowskiego (muzykologa). Modele te wzbudziły duże zainteresowanie i uznanie za ich artystyczny kunszt oraz nowatorskie podejście merytoryczne. Eksponaty te powróciły do Polski dopiero w 1991 roku. Po wielu latach w PME dokonano zabiegów konserwatorskich, odnowione modele zostały zaprezentowane ponownie, polskiej publiczności, w 2011 roku.

W 1989 roku dr Grażyna Dąbrowska założyła i przez 16 lat kierowała Polskim Towarzystwem Etnochoreologicznym, do którego należeli badacze, animatorzy kultury, tancerze, muzycy i miłośnicy tańca ludowego. Wydawany przez Towarzystwo Biuletyn był jedynym polskim pismem naukowym poświęconym tematyce etnochoreologii.

To w dużej mierze, dzięki pracy badawczej i artystycznej Pani Grażyny Dąbrowskiej, wiedza o polskich tańcach ludowych jest nam dziś dostępna i pomocna, a polska etnochoreologia jest ceniona w świecie. Dzięki jej pracy i zaangażowaniu ocalona została tak ważna część polskiego dziedzictwa kulturowego. Za pracę badawczą i artystyczną, Pani dr Grażyna Dąbrowska uhonorowana była wieloma prestiżowymi odznaczeniami i medalami, m.in. Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi (1955.), Odznaką Zasłużony Działacz Kultury (1975.), Nagrodą im. Oskara Kolberga (1987), Orderem Polonia Restituta, w 2003 r. doroczną nagrodą Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w dziedzinie upowszechniania kultury, zaś w 2011 roku Złotym Medalem Zasłużony Kulturze „Gloria Artis”.

Dr Grażyna Dąbrowska zmarła 12 maja 2016 roku.

Podano za opracowaniem Roberta Andrzeja Dula – całość na stronie Nagrody im. Oskara Kolberga:

www.nagrodakolberg.pl/laureaci-dr_grazyna_dabrowska

W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb.

Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym.

Kliknij tutaj, aby dowiedzieć się więcej.

Close