Ludzie tańca

Stella Pokrzywińska

Tancerka, choreografka, pedagożka, baletmistrzyni.

Warianty imienia: Stefania
Warianty nazwiska: Pawlak / z domu Pokrzywa
primo voto Strzałkowska

ur. 13 maja 1920 w Warszawie
zm. 20 maja 2003 w Warszawie

Wykształcenie

1934 Szkoła baletowa przy Teatrze Wielkim w Warszawie – dyplom tancerza z wyróżnieniem.

Kariera zawodowa

1934–1937 Solistka Teatru Wielkiego w Warszawie.
1937/1938 Solistka Polskiego Baletu Reprezentacyjnego.
1938–1939 Solistka Teatru Wielkiego w Warszawie.
1946–1948 Solistka Sceny Muzyczno-Operowej w Warszawie.
1948–1952 Solistka i pedagożka Opery w Poznaniu.
1952–1956 Solistka Opery i Filharmonii Bałtyckiej.
1952–1956 Pedagożka Państwowej Średniej Szkoły Baletowej w Gdańsku.
1956–1960 Primabalerina Opery im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu.
1957–1961 Pedagożka baletu Teatru Muzycznego w Poznaniu.
1961–1962 Kierowniczka baletu Teatru Muzycznego w Poznaniu.
1962–1964 Kierowniczka baletu, choreografka i pedagożka Operetki w Łodzi.
1964–1967 Kierowniczka baletu, choreografka i pedagożka Teatru Muzycznego w Łodzi.
1967–1970 Pedagożka w Państwowej Szkole Baletowej w Warszawie.
1968–1972 Kierowniczka i pedagożka baletu Opery Objazdowej w Warszawie.
1975/1976 Kierowniczka baletu Operetki Warszawskiej.

Ważniejsze role

1938
Faust
Teatr Wielki w Warszawie
chor. Mieczysław Pianowski
rola: Pokusa i demon zła / motyw grecki

1946
Wesele w Ojcowie
Scena Muzyczno-Operowa w Warszawie
chor. Piotr Zajlich
rola: Panna Młoda

1948
Swantewit
Opera w Poznaniu
chor. Jerzy Kapliński
rola: Dziwożona

1949
Pieśń o ziemi
Opera w Poznaniu
chor. Maksymilian Statkiewicz
rola: Panna Młoda

1950
Paw i dziewczyna
Opera im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu
chor. Eugeniusz Papliński
rola: Dziewczyna

1950
Karnawał
Opera im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu
chor. Eugeniusz Papliński
rola: Motyl

1952
Coppelia
Opera im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu
chor. Leon Wójcikowski
rola: czardasz

1956
Śpiąca Królewna
Opera im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu
chor. Jerzy Gogół
rola: Wróżka Carabosse

1958
Fontanna Bachczysaraju
Opera im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu
chor. Zygmunt Patkowski
rola: Zarema

1959
Nowa Odyseja
Opera im. Stanisława Moniuszki
rola: Kobieta z harfą

Wybrana działalność artystyczna

1958
Czarodziejska miłość
Opera im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu
chor. i inscen. Stella Pokrzywińska
rola: Candelas

1961
Uczeń czarnoksiężnika
poznańska telewizja
reż. Paul Dukas
chor. Stella Pokrzywińska

1961
Zemsta Nietoperza
Teatr Muzyczny Opery i Operetki w Bydgoszczy
reż. Jerzy Walden
chor. Stella Pokrzywińska

1962
Ja tu rządzę
Operetka w Łodzi
reż. Ireneusz Kanicki
chor. Stella Pokrzywińska

1962     
Biała akacja
Operetka w Łodzi
reż. Roman Sykała
chor. Stella Pokrzywińska

1963
Can Can
Operetka w Łodzi
reż. Roman Sykała
chor. Stella Pokrzywińska

1963
Zaczęło się w banku
Operetka w Łodzi
reż. Ireneusz Kanicki
chor. Stella Pokrzywińska

1964
Ptasznik z Tyrolu
Operetka w Łodzi
reż. Danuta Baduszkowa
chor. Stella Pokrzywińska

1965     
Piękna Helena
Teatr Muzyczny w Łodzi
reż. Danuta Baduszkowa
chor. Stella Pokrzywińska

1967
Domek trzech dziewcząt
Teatr Muzyczny w Łodzi
reż. Jerzy Walden
chor. Stella Pokrzywińska

Nagrody, wyróżnienia, odznaczenia, tytuły honorowe

1939 II nagroda na Międzynarodowym Konkursie Tańca w Brukseli
1997 Medal 200-lecia Baletu Polskiego

Informacje dodatkowe

Uczennica Marii Sznarowskiej i Piotra Zajlicha. Jako dziewięciolatka zaczęła występować na scenie Opery Warszawskiej jako tzw. „cudowne dziecko”. W wieku 10 lat otrzymała od dyrekcji szkoły tzw. „Fei gwarantowane” – rodzaj pensji i zwolnienie z opłat.

Z Polskim Baletem Reprezentacyjnym występowała na największych europejskich scenach, m.in. w Londynie i Paryżu, gdzie zespół zdobył Grand Prix sztuki tanecznej podczas Wystawy Światowej (Pieśń o ziemi, Baśń krakowska, Apollo i dziewczyna – chor. Bronisława Niżyńska). Doskonaliła umiejętności wykonawcze, biorąc udział w międzynarodowych konkursach tańca. II miejsce na Konkursie w Brukseli zaowocowało zaproszeniem jej przez Serge’a Lifara na gościnne występy w Paryżu. Szlifowała swoje umiejętności, studiując taniec klasyczny w Paryżu, tańce hiszpańskie z grą na kastanietach, tańce orientalne i tzw. taniec wyzwolony w Paryżu i Berlinie.

Okupację niemiecką przeżyła w Warszawie, występując na popołudniowych koncertach artystyczno-baletowych i udzielając konspiracyjnych lekcji tańca.

Po wojnie współpracowała jako choreografka z poznańskimi teatrami dramatycznymi, Estradą Poznańską, filmem i telewizją. Pod kierunkiem Leona Wójcikowskiego stworzyła choreografię do filmu historycznego Warszawska premiera w reżyserii Jana Rybkowskiego (1951).
Przez wiele lat była członkinią i działaczką ZASP-u, należała do Komisji Weryfikacyjnej. Była także członkinią ZAiKS-u.

Została pochowana na cmentarzu Bródnowskim.

Źródła:

Ignaczak Jagoda, Dzieje Polskiego Baletu Reprezentacyjnego. Krótki sen o potędze, Narodowy Instytut Muzyki i Tańca, Warszawa 2022, s. 91-92.

Mamontowicz-Łojek Bożena, Terpsychora i lekkie muzy, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Warszawa 1972.

Hasło Stella Pokrzywińska w: Encyklopedia Teatru Polskiego
https://encyklopediateatru.pl/osoby/21602/stella-pokrzywinska [dostęp: 13.05.2025].

Hasło Stella Pokrzywińska w: Wikipedia, https://pl.wikipedia.org/wiki/Stella_Pokrzywi%C5%84ska  [dostęp: 13.05.2025].

Turska Irena , Almanach baletu polskiego 1945–1974, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1983.

Ostatnia aktualizacja: 13 maja 2025