Gdańsk: „August Zamoyski. Myśleć w kamieniu” – wystawa

Zdjęcie: Gdańsk: „August Zamoyski. Myśleć w kamieniu” – wystawa

Wystawa „August Zamoyski. Myśleć w kamieniu”. Graf. Muzeum Narodowe w Gdańsku

Oddział Sztuki Nowoczesnej Muzeum Narodowego w Gdańsku zaprasza na wystawę August Zamoyski. Myśleć w kamieniu. Gdańska odsłona wielkiej monografii Augusta Zamoyskiego (1893–1970) to wielowątkowa opowieść prezentująca zarówno twórczość, jak i niezwykle barwne życie artysty, na które oddziałał świat tańca.

Wersja do druku

Udostępnij

Historia ta jest opowiadana nie tylko za pomocą dzieł rzeźbiarskich, ale także ogromnej spuścizny archiwalnej zawierającej fotografie, unikatowe filmy, notatki, korespondencję czy szkicowniki. Wyłania się z niej sylwetka niekonwencjonalnego człowieka o wielorakich talentach i przymiotach: arystokraty, twórcy, melomana, teoretyka sztuki, obieżyświata, zapalonego sportowca, poligloty, nauczyciela, przyjaciela słynnych artystów i pisarzy oraz – przede wszystkim – jednego z najznakomitszych polskich rzeźbiarzy XX wieku.

Wystawa dzieli się na kilka rozdziałów, które opowiadają o kolejnych etapach twórczości artysty, a przede wszystkim o jego pasjach, podróżach, talentach, upodobaniach i niezwykłym umiłowaniu życia. Pierwszy nosi tytuł Jabłoń (1893–1924). Przedstawia czas spędzony przez Zamoyskiego w należącym do jego arystokratycznej rodziny majątku na Lubelszczyźnie. Już wówczas podejmował pierwsze próby rzeźbiarskie. W ramach kolejnego, Spotkanie z Ritą (1914–1918), śledzimy jego losy podczas pierwszej wojny światowej, gdy trafił do obozu jenieckiego i szpitala w Berlinie. Tutaj, podczas występu, spotkał słynną włoską tancerkę – Ritę Sacchetto, która została jego żoną, muzą i modelką. To Rita przyśpieszyła jego decyzję, aby skupić się przede wszystkim na rzeźbiarstwie. Niebawem dołączył do awangardowej, ekspresjonistycznej grupy Bunt działającej w Poznaniu. W dziale Zakopane (1918–1924) pokazujemy twórczość z okresu spędzonego w stolicy Tatr, kiedy związał się z krakowską grupą ekspresjonistów polskich, późniejszych formistów. Jego formistyczne rzeźby z tego czasu niemal nie zachowały się, postanowił je bowiem zniszczyć – w dramatyczny sposób żegnając się z tym rozdziałem w swojej twórczości.

Następny etap drogi twórczej został nazwany Nowy Jork-Paryż (1921–1924). Pobyt Zamoyskiego w Nowym Jorku trwał około roku, rzeźbił tam przede wszystkim popiersia (między innymi aktorki filmowej Marion Davies). W 1924 roku zamieszkał w Paryżu. Tu zaprzyjaźnił się z artystycznym środowiskiem École de Paris i wystawiał swoje rzeźby na paryskich salonach. W 1927 roku poznał śpiewaczkę Annę Marię (Manetę) Radwan – tym samym zapraszamy do sekcji Podróże z Matą (1927–1935). To druga kobieta, którą namiętnie rzeźbił i fotografował. Była nie tylko jego ukochaną i towarzyszką podróży, lecz przede wszystkim muzą. Powrót do porządku – pracownia (1925–1939) przedstawia okres, kiedy rzeźbiarska aktywność Zamoyskiego zmierzała już w kierunku reinterpretacji klasycyzmu. Z kolei Powrót do porządku – Brazylia to historia piętnastu lat, które od 1940 roku (po kapitulacji Francji) Zamoyski spędził właśnie w Ameryce Południowej. Był to dla niego okres zupełnie nowych doświadczeń. W Rio de Janeiro założył Wolną Szkołę Rzeźbiarską, działającą przy Akademii Sztuk Pięknych. W ostatniej sekcji, W stronę sacrum (1945–1970), zobaczymy, jak w jego twórczości zaczęła dominować tematyka religijna. Osiadł wówczas ponownie we Francji, w Saint-Clar-de Rivière koło Tuluzy, gdzie mieszkał do śmierci.

Obok materiałów archiwalnych, na ekspozycji zobaczymy 86 rzeźb Zamoyskiego, pochodzących z wszystkich wyżej wymienionych okresów jego twórczości. Uzupełnią je prace artystów, których spotkał na swojej drodze, takich jak Stanisław Ignacy Witkiewicz czy Rafał Malczewski, a także wykonane przez studentów warszawskiej ASP rzeźby nawiązujące do zaginionych prac formistycznych Zamoyskiego, stanowiące swoisty hołd młodych artystów. Wystawie towarzyszy katalog według koncepcji i pod redakcją naukową dr Anny Lipy (w wersji polskiej oraz angielskiej) i książka August Zamoyski. Nie tylko archiwum pod redakcją naukową Marii Śledzianowskiej (w polsko-angielskiej wersji językowej) oraz mały przewodnik po ekspozycji i przewodnik dla dzieci.

Impulsem do stworzenia wystawy i jej kolejnych odsłon (wcześniej w: 2019 roku w Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie i w 2020 roku w Muzeum Narodowym w Poznaniu) była pięćdziesiąta rocznica śmierci artysty w 2020 oraz fakt zakupu dużej kolekcji rzeźb Zamoyskiego do zbiorów publicznych. W 2019 roku dzięki współpracy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Muzeum Narodowego w Warszawie oraz Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie zakupiono dorobek artystyczny Zamoyskiego do tej pory prezentowany w Musée Auguste Zamoyski w Prieuré des Granges koło Sylvanés we Francji.

Wystawa jest dostępna do 28 sierpnia 2022 roku w Oddziale Sztuki Nowoczesnej Muzeum Narodowego w Gdańsku, przy ul. Cystersów 18 w  Gdańsku.

Gdańska edycja wystawy August Zamoyski. Myśleć w kamieniu jest współorganizowana przez Muzeum Narodowe w Gdańsku i Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie we współpracy z Muzeum Narodowym w Warszawie w ramach PROJEKTU ZAMOYSKI 2017-2021.

Kuratorki: dr Anna Lipa (Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie, pomysłodawczyni i autorka scenariusza wystawy), Małgorzata Paszylka-Glaza (Muzeum Narodowe w Gdańsku)

Więcej informacji: link

KALENDARIUM

ARCHIWUM WYSTAWIEŃ

Gdańsk: Oddział Sztuki Nowoczesnej Muzeum Narodowym w Gdańsku (Pałac Opatów), ul. Cystersów 18

inne wydarzenia

W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb.

Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym.

Kliknij tutaj, aby dowiedzieć się więcej.

Close