Billys Violence, fot. M. Vanden Abeele
W ramach XXV Festiwalu Szekspirowskiego wystapi flamandzki kolektyw Needcompany ze spektaklem Billy’s Violence, w którym 13 tragedii Szekspira zostało poddanych analizie i przepisanych w taki sposób, by stworzyć nową historię. Przemoc u Szekspira: piąty akt króla Leara, śmierć Cezara, brutalność Tytusa Andronikusa. Czy ich czyny są nieuzasadnione, czy konieczne?
Szekspir jest najczęściej czytanym i adaptowanym na scenę pisarzem, jakiego znał świat. A jednak wiele sztuk wielkiego barda jest praktycznie niemożliwa do wystawienia, nieperformowalna, ze względu na zawartą w nich przemoc, makabryczności, rasizm i mizoginię. Co w dzisiejszym świecie oznacza przemoc w sztuce? Dlaczego tak bardzo lubimy ją oglądać? Czy przemoc jest dziś postrzegana inaczej, niż w XVI-XVII wieku?
Jan Lauwers: „Szekspir chciał, aby jego teatr miał publiczność, lecz na ulicach Londynu również organizowano widowiska: walki psów i tortury. Na placach palono kobiety, odbywały się publiczne egzekucje. Były to wielkie uroczystości, które gromadziły wielu ludzi, więc Szekspir musiał wabić publiczność do swojego teatru seksem i przemocą. To bardzo interesujące. Nie różni się wiele od Quentina Tarantino. Czy to takie łatwe, zajmujące, czy też konieczne lub niemożliwe? W porównaniu do czystej brutalności ukazywanej przez Szekspira, Quentin Tarantino wydaje się być niewinnym chórzystą.
Jestem coraz bardziej przekonany, że musimy znaleźć inny sposób myślenia, który pokaże, że w rzeczywistości wszyscy ludzie są przeciwko przemocy. Uważamy, że wszyscy są źli, ale to nieprawda. Większość nie jest agresywna; między ludźmi panuje solidarność. Jeśli cofniemy się w czasie — a ja wciąż wracam do Szekspira i jego tragedii — może znajdziemy odpowiedź.”
Scenariusz: Victor Afung Lauwers
Muzyka: Maarten Seghers
Reżyseria, scenografia, kostiumy: Jan Lauwers
Choreografia: Grace Ellen Barkey
Występują:
Nao Albet, Grace Ellen Barkey, Gonzalo Cunill, Martha Gardner, Romy Louise Lauwers, Juan Navarro, Maarten Seghers, Meron Verbelen.
Dramaturgia: Elke Janssens, Victor Afung Lauwers, Erwin Jans
Reżyseria światła: Ken Hioco
Technika i produkcja: Marjolein Demey, Ken Hioco, Tijs Michiels
Asystentka reżysera/ napisy do spektaklu: Nina Lopez Le Galliard
Produkcja: Needcompany
Współprodukcja: Festival Grec de Barcelona, Teatre Nacional de Catalunya, Teatro Español y Naves del Español en Matadero, Teatro Central (Sevilla), Les Salins – Scène Nationale de Martigues, Cultuurcentrum Brugge
Wyprodukowano przy wsparciu Tax Shelter of the Belgian Federal Government oraz Rządu Flandrii.
Needcompany – międzynarodowy, wielojęzyczny i interdyscyplinarny teatralny kolektyw artystyczny, założony w 1986 roku w Brukseli przez Jana Lauwersa, flamandzkiego reżysera i artystę wizualnego, który do dziś jest jego dyrektorem artystycznym. Podróżują po całym świecie, dając rocznie około 200 przedstawień. Jan Lauwers i Needcompany wspólnie stworzyli wiele przedstawień teatralnych oraz wyprodukowali szereg instalacji wideo. Needcompany zaliczany jest do grona najbardziej cenionych zespołów teatralnych w Europie. Ich spektakle mówią o wojnie, przemocy, lęku, niepokojach naszych czasów, mimo że forma, jaką nadają swoim historiom, jest pełna życia, optymizmu i kolorów. Czerpiąc z różnorodności tradycji europejskiej, tworzą nowy język, którym mówią: człowiek potrzebuje drugiego człowieka bardziej, niż czegokolwiek na świecie.
Szekspir jest najczęściej czytanym i najczęściej wystawianym dramatopisarzem na świecie, mimo iż wiele jego sztuk wręcz kipi od przemocy, okrucieństwa, rasizmu i mizoginii. Jak mówi reżyser, brutalność znana z filmów Quentina Tarantino jest niczym w porównaniu do tej opisywanej przez Szekspira.
Jan Lauwers – (ur. 1957 w Antwerpii) jest artystą pracującym z niemal każdym medium/środkiem wyrazu. Studiował malarstwo na Akademii Sztuk Pięknych w Gandawie. Pod koniec 1979 roku zgromadził wokół siebie szereg osób, które utworzyły Epigonensemble. W 1981 roku grupa ta przekształciła się w kolektyw Epigonentheater zlv, który zaskoczył świat teatralny sześcioma przedstawieniami teatralnymi. Zaprezentował teatr bezpośredni, konkretny, wysoce wizualny, wykorzystujący muzykę i język jako elementy strukturyzujące.
W ciągu ostatnich trzydziestu lat Jan Lauwers stał się najbardziej znany ze swojej pionierskiej pracy na scenie z Needcompany, założonej w Brukseli w 1986 roku. W międzyczasie stworzył również pokaźną liczbę prac wizualnych, prezentowanych m.in. w Centrum Sztuki BOZAR w Brukseli czy McaM w Szanghaju. W latach 2009-2014 Needcompany było artystą-rezydentem w Burgtheater w Wiedniu. Jan Lauwers został odznaczony „Złotą Odznaką Honorową za zasługi dla Republiki Austrii” w 2012 roku. W 2014 roku został nagrodzony „Złotym Lwem za całokształt twórczości” na Biennale w Wenecji. Jest pierwszym Belgiem, który otrzymał tę nagrodę w kategorii teatralnej. W 2018 roku na Festiwalu w Salzburgu zaprezentowano „L’incoronazione di Poppea”,
W 1986 roku, razem z Grace Ellen Barkey, założył Needcompany. Grupa wykonawców, którą Lauwers i Barkey zebrali przez lata, jest wyjątkowa pod względem swojej wszechstronności. Od 2001 roku jej członkiem jest również performer Maarten Seghers. Needcompany jako pierwsza grała na scenie trójjęzyczne przedstawienia. Podczas gdy pierwsze produkcje wciąż były mocno wizualne, w ich kolejnych produkcjach na znaczeniu zyskiwały fabuła i wątek główny. Twórczość Jana Lauwersa określana jest jako postdramatyczna i od kilku lat redefiniuje to pojęcie. Jedną z jego najważniejszych cech jest przejrzyste, „produktywne” aktorstwo i paradoks między „działaniem” a „wykonywaniem”.
Więcej informacji oraz pełen program XXV Festiwalu Szekspirowskiego dostępny na stronie: https://festiwalszekspirowski.pl/pl/strona-glowna/
