Kraków: Opera Krakowska „Pan Twardowski” – chor. Violetta Suska

Postać krakowskiego czarnoksiężnika oraz legendy o jego próbach przechytrzenia samego diabła nieodmiennie inspirują zarówno polskich, jak i zagranicznych twórców, dowodząc, iż jest to historia warta ciągłego opowiadania na nowo. I tak podanie o polskim Fauście jest kanwą licznych dzieł literackich (by wspomnieć chociażby balladę A. Mickiewicza czy poemat L. Staffa), muzycznych (m.in. ballady na głosy solowe, chór i orkiestrę S. Moniuszki, opery A.N. Wierstowskiego) czy filmowych (m.in. W. Biegańskiego czy T. Bagińskiego). Twardowski jest także drugoplanowym bohaterem powieści Kacper Ryx M. Wollnego, a wątek inspirowany jego postacią pojawia się w jednym z rozszerzeń do gry Wiedźmin 3: Dziki gon.

Baletowe wcielenie legendy o Twardowskim to jedno z najpopularniejszych dzieł Ludomira Różyckiego – w samych latach 1921-1929 doczekał się aż 300 przedstawień. Pierwotnie kompozytor opowiedział historię legendarnego polskiego czarnoksiężnika za pomocą poematu symfonicznego, później jednak przełożył ją na język baletu. Libretto opracowała żona Różyckiego, Stefania (pisząca pod pseudonimem S. Ordon), na motywach powieści „Mistrz Twardowski” Józefa Ignacego Kraszewskiego. Dziewięć obrazów baletu ilustruje kolejne sceny z życia maga – od pierwszego ukazania się diabła w jego pracowni, przez podpisanie cyrografu, wywołanie ducha Barbary Radziwiłłówny czy też zdobycie miłości wschodniej księżniczki, po wydarzenia w karczmie Rzym i wreszcie lądowanie na Księżycu. Muzyczne interpretacje tych wydarzeń opiera Różycki – jakżeby inaczej – na polskich tańcach ludowych i narodowych, takich jak krakowiak, polonez, oberek czy tańce góralskie; nie brakuje też nawiązań do muzyki tanecznej innych narodów, m.in. czardasza, walca i stylizowanych tańców orientalnych.

Nową realizację przygotowała Violetta Suska, choreografka od wielu lat współpracująca z Operą Krakowską – m.in. przy spektaklach Emocje (2015), Turek we Włoszech (2016), Gianni Schicchi / Pajace (2018) czy Orfeusza w piekle. Choć treść znanej legendy została przeniesiona we współczesne nam realia (zamiast alchemicznego laboratorium zobaczymy pracownię naukowca, zaś w miejsce szesnastowiecznej karczmy – kasyno), nauka, jaką wyciągniemy z baletu, jest ponadczasowa. Autorka choreografii i inscenizacji zauważa:

Odnalazłam w tej opowieści tematy i sprawy dotyczące nas tu i teraz – miłość, zdrada, śmierć, chciwość, zachłanność, potrzeba sukcesu, klęska – zamknięte w nierównej walce dobra ze złem… Zdradzę tylko, że na końcu tej historii Twardowski odnajduje swój księżyc. Taniec i muzyka Ludomira Różyckiego są pięknym pretekstem, by nieść przesłanie. Jakie? Niech odpowiedź na to pytanie pojawi się w każdym z Państwa po obejrzeniu tego spektaklu.

Kierownictwo muzyczne nad premierą objął Tomasz Tokarczyk, który poprowadził Orkiestrę, Balet i Studio Baletowe Opery. Autorką scenografii i kostiumów jest Maria Balcerek, zaś za multimedia i reżyserię światła odpowiada Marcin Nogas.

Data premiery: 26 listopada 2021 

Realizatorzy:

Kompozytor: Ludomir Różycki
Libretto: Stefania Różycka
Choreografia: Violetta Suska
Kierownictwo muzyczne premiery: Tomasz Tokarczyk
Scenografia i kostiumy: Maria Balcerek
Multimedia i reżyseria światła: Marcin Nogas
Asystent choreografa: Alesia Smyrnova, Dzmitry Prokharau
Asystent kierownika muzycznego: Piotr Wacławik
Inspicjent: Justyna Jarocka-Lejzak, Mateusz Makselon

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego”, w ramach programu „Taniec”, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca.

Więcej informacji: „Opera Krakowska” w Krakowie