Na zdjęciu: Atsushi Takenouchi. Fot. materiały Fundacji POMPKA.
W Instytucie Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie będzie można zobaczyć Objęcie – premierowy spektakl butoh Atsushiego Takenouchiego. Artysta przyjeżdża w ramach projektu-cyklu Japońscy mistrzowie butoh – prezentacje, organizowanego przez Fundację POMPKA. Jego wizyta wiąże się z premierą i międzynarodowymi warsztatami. Towarzyszy mu Hiroko Komiya, tworząca muzykę do spektaklu.
Solowe spektakle Takenouchiego są zawsze niezwykłym doświadczeniem. Jedność ducha, ciała i umysłu tancerza daje widzom możliwość uczestnictwa w bezgranicznej i ponadczasowej podróży do uniwersalnego źródła bytu. Szczupłe ciało mistrza emanuje energią, dostarczając widzom niezwykłych emocji a światło i muzyka przypominająca zasłyszane w naturze dźwięki, dopełniają wrażenie pełnego uczestnictwa w żywym obrazie. Umiejętność przełożenia pełnego spektrum ludzkich uczuć na minimalistyczny, a jednocześnie niezwykle silny w odbiorze język butoh dana jest tylko mistrzom po latach ich osobistych i głębokich poszukiwań. Atsushi Takenouchi jest jednym z nich.
W spektaklu Objęcie artysta odwołuje się do uniwersalnych zagadnień związanych z miejscem człowieka w naturze i jego współodpowiedzialnością za życie na ziemi. Tańczy nieunikniony cykl życia i śmierci, który jest doświadczeniem wszelkich istnień jednoczących się we wspólnej modlitwie.
Z zasady spektakl butoh nie jest linearną opowieścią. Tak będzie i w tym wypadku. Takenouchi napisał jednak krótki wiersz, który oddaje bliskie artyście idee. Pełną wersję utworu można znaleźć na stronie fundacji – mówi Anita Zdrojewska, organizatorka wydarzenia.
Objęcie
Odrzucam myśli, biorę głęboki oddech
Wtedy, ze śmierci wyłania się nowe życie
Jak otwierający się kwiat
Życie jest jak kwiat otwierający się na Wszechświat
Kwiat obejmuje Wszechświat
Obejmuje wszystko
Butoh od lat jest w spektrum zainteresowania naszej fundacji. Organizujemy warsztaty, spektakle, dzięki wsparciu Instytutu Muzyki i Tańca oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego wydaliśmy książkę „Świat butoh Kazuo Ohno” i gościliśmy autora, Yoshito Ohno. Atsushi Takenouchi kolejnym artystą z cyklu „Japońscy mistrzowie” po Kazuo Ohno i Yukio Wagurim – dodaje Zdrojewska.
***
Cykl Japońscy mistrzowie butoh – prezentacje to znakomita okazja dla poszukiwaczy interesujących zjawisk w kulturze i sztuce. W tym przypadku jest to BUTOH – kontrkulturowa forma tańca powstała w Japonii w końcu lat 50. Jej twórcami byli Tatsumi Hijikata (1928-1986) i Kazuo Ohno (1906-2010!). Jak pisze prof. Kosiński – zastępca dyrektora ds. programowych Instytutu Teatralnego, butoh to nie tylko i nie tyle specyficzny styl tańca, współczesny gatunek performatywny czy określony typ treningu, ale całościowa postawa, łącząca specyficzny sposób pracy, estetykę, dramaturgię, filozofię. Powstałe przez połączenie tradycji i inspiracji z Wschodu i Zachodu, zarazem wciąż otwarte na inwencje twórców, stanowi swoiste odbicie złożoności współczesnej kultury globalnej, a jednocześnie pozwala na wyjście poza jej ograniczenia.
Atsushi Takenouchi dołączył do grupy „Hoppo-Butoh-ha”, na Hokkaido w 1980 roku. Jego ostatnie wspólne przedstawienie z grupą – Takazashiki (1984) – było opracowane przez twórcę butoh Tatsumi Hijikata. Atsushi rozpoczął swą własną drogę „Jinen Butoh” w 1986; stworzył m.in. spektakle solo Itteki, Ginkan łączące uniwersalny obraz natury, ziemi, czasów odległych i impresji chwili, spotkania z ludźmi i otoczeniem. Z projektem JINEN odbył trzyletnią podróż po Japonii, wykonując w tym czasie 600 improwizacji (1996-1999). Wówczas też uczył się u twórcy butoh Kazuo Ohno i jego syna – Yoshito. Od 2002 przebywał głównie w Europie, współpracując z tancerzami i aktorami z Francji, Polski, USA i innych krajów. Występował na festiwalu w Avignon, na Paris Butoh Festival i New York Butoh Festival, na których prezentował swe spektakle solo. W tym samym czasie pracował też w filmie. Ostatnia praca, „Wypełniony naturą” – realizowany na Alasce i Hawajach film artystyczny o środowisku naturalnym, zdobył nagrodę „Best of the Fest” na Martinique International Film Festival i przeszedł oficjalną selekcję Festiwalu w Wenecji.
Hiroko Komiya – obrazy pochodzące z powietrza, otaczającej nas przestrzeni czy tworzone przez ciało przekształca w dźwięki – bez stałej linii melodycznej czy rytmu. Są one całkiem proste, pojedyncze, towarzyszą nam podobnie jak pogoda czy najbliższe otoczenie. Używa zarówno wody i materiałów naturalnych takich jak kamień, bambus, piach, liście, muszle jak dzwonki, bębenki czy perkusję. Od 1996, pod okiem grającego na Tabla – Masahiro Besso, uczyła się gry na „instrumentach perkusyjnych” używanych w tradycyjnej muzyce hinduskiej. W 1999 rozpoczęła współpracę z tancerzem butoh Atsushi Takenouchi. W czasie warsztatów JINEN Butoh podejmuje interakcję z oddechem i ruchem uczestników. Komponuje muzykę dla tancerzy i aktorów, a także na potrzeby zajęć z dziećmi i dorosłymi osobami upośledzonymi w Japonii, Francji, USA czy Polsce. Używa też głosu w jego podstawowej, naturalnej formie. Od 2002 roku pracowała nad głosem z pieśniarzem plemiennym, poetą i perkusistą Jean C. Dussin (pieśni inuickie, afrykańskie, celtyckie, z kręgu).
