Warszawa/Muzeum nad Wisłą „Farba znaczy krew”: „Spójrz całym ciałem” – oprowadzanie choreograficzne. Prowadzenie: Mary Szydłowska

Muzeum Sztuki Nowoczesnej zaprasza do Muzeum nad Wisłą na oprowadzanie choreograficzne Mary Szydłowskiej po wystawie Farba znaczy krew. Kobieta, afekt i pragnienie we współczesnym malarstwie, będące propozycją włączenia doświadczeń sensualnych w oglądanie obrazu. Wystawę otwiera wiersz Marlene Dumas, w którym wers „przyjemność nakładania farby/ pozy przyjmowane dla tej przyjemności” kieruje uwagę choreografki na sensualność czynności malowania i jego potencjalną cielesność.

„Przyjemność nakładania farby” prowokuje pytanie o przyjemność oglądania obrazu. Co może stać się elementem doświadczenia, kiedy patrzymy na obraz? Czego dowiadujemy się o nim patrząc całym ciałem i za pomocą wszystkich zmysłów? Jak przeskanować go „poza” okiem?

Elementami choreografii oprowadzania w muzeum staną się spojrzenia, subtelne, indywidualne mikro-działania i kolektywne spotkania służące wymianie myśli.

Po wystawie oprowadzi Mary Szydłowska – choreografka i antropolożka, obecnie studentka w Performing Arts Research and Training Studios w Brukseli. Swoją praktykę ruchową rozpoczęła w latach 2010-2012 w krakowskich klubach Krzysztofory i Bomba. Stypendystka School of New Dance Developement w Amsterdamie, Alternatywnej Akademii Tańca Art Stations Foundation oraz uczestniczka kursu choreografii eksperymentalnej kolektywu Centrum w Ruchu. Jako performerka i choreografka współpracowała m.in. z Izą Szostak, Anną Karasińską, Renatą Piotrowską-Auffret. Zajmuje się video dokumentacją praktyk choreograficznych we współpracy z Fundacją Burdąg, kolektywem Centrum w Ruchu i Zachętą Narodową Galerią Sztuki.

***

O wystawie

Farba znaczy krew to pierwsza tak obszerna międzynarodowa wystawa malarstwa poświęcona twórczości kobiet, których praktyka przewartościowuje stereotypy na temat uległości i dominacji.

Tytuł wystawy, który zaczerpnięto z książki byłego myśliwego Zenona Kruczyńskiego, przewrotnie nawiązuje do popularnego w żargonie myśliwskim określenia krwi upolowanego zwierzęcia. Wystawa nie jest jednak opowieścią o kobiecym zniewoleniu. Artystki obdarzają bowiem ciało władzą samostanowienia i proponują afirmatywną wersję kobiecości, opartą na autonomii i sprawczości. Tytułowa farba staje się „cieczą z trzewi”, lepką substancją, która prowadzi tam, gdzie sens się załamuje i rozmywa kategorie władzy i uprzedmiotowienia, prowokując pytanie o to, kiedy patrzymy, a kiedy odwracamy wzrok.

Z początkiem lat 90. trzecia fala feminizmu wprowadziła nowy, niekiedy autoironiczny, nieskrępowany i ekshibicjonistyczny ton dyskusji na temat wizerunków kobiet w kulturze, ich ról społecznych, pragnień, fizjologii ich ciał, tożsamości. Wystawa pokazuje, że – pomimo postępującej cyfryzacji i dematerializacji poprzez media społecznościowe – malarstwo, tak silnie osadzone w ciele, jego rozkoszach i traumach, pozostaje wyjątkowo sugestywnym medium do reprezentacji ludzkiego doświadczenia. Dzięki swej afektywnej i performatywnej charakterystyce, malarstwo jawi się przede wszystkim jako skok w podświadomość i praktyka służąca do refleksji nad tym, co wyparte, perwersyjne, wstydliwe, objęte zakazem. Współczesne malarki coraz częściej tworzą obrazy prywatne i oparte na introspekcji, nasycone niepokojącą seksualnością, niekiedy obsceniczne, zuchwałe, a jednocześnie niepozbawione humoru czy efektów groteskowych. Afekt służy zaproszonym artystkom do namysłu nad szczególnym splotem znaczeń: nadmiaru, przyjemności, ale i doświadczenia przemocy, przemocy często o niejednoznacznym wektorze.

Wystawa prezentuje twórczość polskich artystek w szerszym kontekście międzynarodowego malarstwa kobiet, które mierzy się z reprezentacją intensywności świata zewnętrznego i wewnętrznego. Monstrualności-lustra, które – jak pisze Agata Bielik-Robson – staje się jednocześnie „okiem Gorgony. Tym, co przeraża, poraża, zapiera dech – ale także wzywa, żąda, interpeluje”. W kontekście aktualnych przemian społecznych, wysuwanych postulatów równego dostępu do polityki reprodukcyjnej i seksualnej czy walki z nierównościami na tle rasowym oraz ekonomicznym, twórczość malarska kobiet stanowi kluczową dziś refleksję na temat przemocy wpisanej w porządki widzenia i konsumowania obrazów – tego jak patrzymy, co dostrzegamy i jak inni patrzą na nas. Nie jest to jednak malarstwo, które na siłę instruuje, uprawia publicystykę czy poucza – raczej domaga się alternatywnych scenariuszy, a przede wszystkim swobodnej ekspresji i obecności mnogich, krzyżujących się tożsamości.

7 czerwca-11 sierpnia 2019

Artystki:

Lena Achtelik, Darja Bajagić, Gosia Bartosik, Kamilla Bischof, Agata Bogacka, Martyna Borowiecka, Agnieszka Brzeżańska, Chelsea Culprit, Martyna Czech, Olga Dmowska, Angela Dufresne, Isabelle Fein, Viola Głowacka, Penny Goring, Jenna Gribbon, Hyon Gyon, Karolina Jabłońska, Katarina Janeckova, Cheyenne Julien, Ewa Juszkiewicz, Celina Kanunnikava, Irini Karayannopoulou, Allison Katz, Simone Kennedy Doig, Caitlin Keogh, Stanislava Kovalcikova, Dominika Kowynia, Sarah Księska, Katarzyna Kukuła, Agata Kus, Sasa Lubińska, Reba Maybury, Monika Misztal, Magdalena Moskwa, Marta Nadolle, Paulina Ołowska, Julia Poziomecka, Christina Quarles, Autumn Ramsey, Megan Rooney, Dana Schutz, Tschabalala Self, Agata Słowak, Paulina Stasik, Frieda Toranzo Jaeger, Alex Urban, Aleksandra Waliszewska, Ambera Wellmann, Issy Wood, Amelie von Wulffen

Wystawie towarzyszy publikacja zawierająca teksty Barbary Klickiej, Aldony Kopkiewicz, Natalii Malek, Magdaleny Roszkowskiej, Chrisa Sharpa, Natalii Sielewicz i Macieja Sieńczyka.

Publikacja możliwa dzięki wsparciu Krzysztofa Nowakowskiego, Korn Ferry, Heleny Czerneckiej, Fundacji Razem Pamoja, VITKAC oraz Drukarni Perfekt.

Specjalne podziękowania dla Zenona Kruczyńskiego za udzielenie praw do tytułu wystawy.

Kuratorka
Natalia Sielewicz

Produkcja
Szymon Żydek, współpraca: Julia Kern-Protassewicz

Projekt architektoniczny
Sandra Bartoli, Silvan Linden. Büros für Konstruktivismus

Identyfikacja wizualna
Ludovic Balland. Typography Cabinet

Opracowanie graficzne wystawy i publikacji
Kaja Kusztra

Redakcja publikacji
Kacha Szaniawska

Biogramy artystek
Magdalena Roszkowska, Natalia Sielewicz

Tłumaczenia na język angielski
Łukasz Mojsak, Joanna Figiel

Promocja
Magdalena Kobus, Iga Winczakiewicz, Magdalena Zięba-Grodzka

Strona internetowa
Daniel Woźniak, Krzysztof Maksymiuk, Huncwot

Koordynator programu publicznego
Tomek Pawłowski

Program edukacyjny
Dominika Jagiełło, Marta Przasnek, Marta Przybył, Cezary Wierzbicki, Katarzyna Witt, Jolanta Woch i zespół „Użyj Muzeum”

Realizacja wystawy
Jakub Antosz, Marek Franczak, Piotr Frysztak, Józef Górski, Szymon Ignatowicz, Jan Jurkiewicz, Paweł Sobczak, Marcin Szubiak, Maciej Turowski, Michał Ziętek, Sebastian Żwirski

Współpraca
Joanna Kasperowska, Wiktor Kazimierczak, Andrzej Kowalski, Hubert Kowalski, Michał Kożurno, Agnieszka Kosela, Katarzyna Król, Dagmara Rykalska, Anna Nagadowska, Aleksandra Nasiorowska, Marta Przasnek, Marta Styczeń, Katia Szczeka