Zero Jigen, Rytuał dla Japonii ’69: Strefy osobliwego seksu (Ritual forNippon ’69: Bizarre Sex Zones), reżyseria : Nakajima Sadao, Ginza, Tokio, lipiec 1968, fot. Kitade Yukio, dzięki uprzejmości: Kato Yoshihiro.
Pierwsze spotkanie w cyklu towarzyszącym tegorocznej odsłonie programu Performans w Muzeum (Poza kadrem / Poza centrum. Alternatywne historie performansu). Wykład wygłosi Raiji Kuroda.
Działania performatywne wczesnej grupy Gutai pod koniec lat 50. XX wieku weszły już do światowej historii sztuki. Niewiele osób jednak wie, że przez całe lata 60. wykonano w Japonii w sumie ponad 400 performansów. Niektóre z nich były demonstracjami sztuki awangardowej w środkach masowego przekazu, inne powstawały jako improwizacje dźwiękowe z wykorzystaniem przedmiotów.
Artyści sięgali do performansu jako do sposobu krytykowania nieuwidocznionej kontroli, jakiej poddane zostało życie codzienne po upadku protestów przeciwko traktatowi „ANPO” (umowie o bezpieczeństwie zawartej przez Japonię i Stany Zjednoczone w 1952 roku) – kontroli przyćmionej sukcesami gospodarczymi kraju tego czasu. Artyści występowali na ulicach i w przestrzeniach publicznych wychodząc poza galerię, scenę czy przestrzeń prywatną. Dążyli do zakłócenia rutyny panującej w „wyczyszczonych” przestrzeniach miejskich, tym samym obnażając absurdalność marzeń o „postępie i harmonii” – haśle proponowanym przez wystawę Expo w Osace w 1970 roku.
Spośród tych działań, to „rytualne” performansy grupy Zero Jigen (Wymiar Zero) najodważniej rzucały wyzwanie zarówno „sztuce współczesnej” rozumianej jako zjawisko z kręgu sztuki międzynarodowej (czyli Zachodniej) jak i nowoczesnej, technologicznej kontroli umysłu, doprowadzając do utworzenia Expo Destruction Joint-Struggle Group (Grupy Wspólnej Walki na Rzecz Zniszczenia Expo) w 1969 roku. Prezentacja dokonań grupy Zero Jigen i ich sojuszników reprezentujących anty-artystyczne postawy na nowo określa praktyki artystyczne w Japonii lat 60., widząc w nich odpowiedź na zjawiska urbanizacji i westernizacji, które muszą być rozumiane w kontekście badania rodzimej nowoczesności zarówno w sztuce azjatyckiej, jak i – bardziej ogólnie – w sztuce spoza Europy.
Język wykładu: angielski.
Prowadzenie wykładu: André Lepecki.
Kuroda Raiji (A.K.A. KuroDalaiJee) – historyk sztuki i kurator. Pracował w Fukuoka Art Museum (1985-99) oraz Fukuoka Asian Art Museum (od 1999 do dziś). Przygotował wiele wystaw w tym m.in. pierwsza retrospektywę Kyushu-ha (1988), Neo Dada (1993), i kolektywu Kumo (1997), jak również wystaw solowych Rasheeda Araeena (1993), Lee Bul (2001), Lionela Wendta (2003), Longa Chinsana (2011). Kuroda Raiji jest współkuratorem Pierwszego Trienale Sztuki Azjatyckij w 1999 (FT1), FT2 (2002), FT3 (2005), FT4 (2009) oraz FT5 (2014). W 1991 i 1995 był kuratorem japońskiej sekcji piątego i siódmego Azjatyckiego Biennale Sztuki w Bangladeszu. Jego badania koncentrują się na dokumentowaniu ważnych, i często zapomnianych, performansów tworzonych przez artystów wizualnych w latach 60. XX wieku, w tym w szczególności kolektywu Zero Dimension ( Wymiar Zerowy). Autor książek, m.in dwukrotnie nagorodzonej Anarchy of the Body: Undercurrent of Performance Art in Japan 1960s (grambooks, Tokyo), 2010. Jego najnowsza książka to zbiór esejów na temat nowoczesnej i współczesnej sztuki azjatyckiej zatytułowana Behind the Globalism: Sketches on Contemporary Asian Art 2009-2014 (grambooks, Tokyo), 2014.
Poza kadrem / Poza centrum. Alternatywne historie performansu to trzecia część programu badawczego Muzeum Sztuki Nowoczesnej poświęconego sztukom performatywnym, przygotowywana we współpracy z André Lepeckim – profesorem Performance Studies na Uniwersytecie w Nowym Jorku (NYU) oraz w Sztokholmie (Uniarts). W ostatnich latach historycy sztuki i kuratorzy z różnych części świata próbowali zrewidować genealogie performansu, przyglądając się alternatywnym, marginalnym, pozostającym na uboczu miejscom jego powstawania oraz nieoczekiwanym liniom wpływów, którym podlegał. Cykl wykładów Poza kadrem / Poza centrum. Alternatywne historie performansu zaprasza pięciu wybitnych historyków i kuratorów – z Japonii, Brazylii, Słowenii, Rosji i Portugalii – do zaprezentowania swoich badań, a tym samym włączenia się w podjętą przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej próbę przepisania historii sztuki z innych perspektyw.
