Warszawa: „Taniec Butoh – Rytuały Dzikiej Kobiecości”

Święto wiosny

Koncepcja, reżyseria, design, butoh: Sylwia Hanff

Muzyka: India Czajkowska (z wykorzystaniem motywów Święta wiosny I. Strawińskiego)

Święto wiosny Strawińskiego/Roericha nie jest dla mnie pozostałością „kultury naiwnej”, ale śladem Tajemnicy splatania się życia, śmierci, seksualności, kultu zmarłych i odradzania się świata. Tajemnicy misteriów niedostępnej dla współczesnej kultury Zachodu. To, że powstają kolejne realizacje Święta wiosny świadczy, moim zdaniem, o pragnieniu odzyskania tego umykającego doświadczenia i znaczenia rytuału ofiarniczego (również w jego symbolicznej formie teatralnej) jako podtrzymującego istnienie świata. „Wybrana” nie jest dla mnie figurą „kozła ofiarnego” w żadnym sensie, a jej taniec interesuje mnie jako obrzęd inicjacyjny widziany w perspektywie współczesnej duchowości feministycznej. To doświadczenie przekroczenia Otchłani, namiętnego zjednoczenia z egzystencją, w którym ekstaza miłości miesza się z ekstazą śmierci.

Liliiilililiiilililiiii Kochankiem Demeter był Władca Podziemi. Łączyła się z nim na trzykrotnie zaoranym polu. W Podziemiach rodzi się święte dziecko, wyłania się z ziemi. Misterium życia i śmierci Liliiilililiiilililiiii Szał czerwonych płatków Waratah – cudownie czerwone kwiaty, które kwitną po pożarze buszu Liliiilililiiilililiiii Lilith-Astarte-Innana-Isztar. Joni Babalon – jej łono i grób Liliiilililiiilililiiii Butoh jest wyjściem poza siebie, zjednoczeniem z egzystencją.

Sylwia Hanff – magister filozofii UW, pionierka i najbardziej rozpoznawalna polska performerka butoh, reżyserka, choreografka, menadżerka kultury i kuratorka projektów artystycznych, społeczno-kulturalnych oraz z zakresu edukacji kulturalnej. Na scenie od 28 lat; wystąpiła w ponad 40 spektaklach teatrów instytucjonalnych i niezależnych. Występuje w Polsce i na świecie. Od 2002 roku prowadzi Teatr Limen Butoh, w którym stworzyła 28 autorskich spektakli solowych i zespołowych oraz wiele etiud i improwizacji – wystąpiło w nich ponad 30 artystów z różnych krajów. Stworzyła Butohpolis. Międzynarodowy Festiwal Sztuki Butoh, którego jest kuratorką. Zajmuje się Antropologią Teatru i filozofią sztuk performatywnych, Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Zaślubiny z mgłą
Agata Sokół

W onirycznym performansie butoh inspiracją staje się znana z żydowskiego folkloru postać panny młodej zza grobu. XVI-wieczna legenda o poślubieniu potworzycy została opisana w Lilith’s Cave: Jewish Tales of the Supernatural H. Schwartza. U podłoża jej powstania leżą opowieści o Adamie i Lilith, jego pierwszej żonie i upiorzycy. Artystka bada rytuał przejścia oraz temat potwornej kobiecości, który Barbara Creed opisuje w swojej książce The Monstrous-Feminine. Creed, analizując teksty kultury i postaci kobiecych monstrów, twierdzi, że u podłoża wszystkich definicji potworności leży kobiece reproduktywne ciało. Kobieca potworność ma wymiar emancypacyjny wobec tradycyjnych ról genderowych przypisywanych kobietom w patriarchalnym społeczeństwie. Tytuł performansu zaczerpnięty został z praktyk ekoseksualnych zaślubin międzygatunkowych Annie Sprinkle.

Agata Sokół jest magistrą sztuki na Wydziale Sztuki UP w Krakowie oraz Ecole Supérieure d’Art des Pyrénées w Pau, absolwentką Szkoły KEM w Warszawie, studiowała taniec tradycyjny w ISI Yogyakarta w Indonezji. Jest performerką, artystką butoh, aktorką teatru fizycznego i alternatywną modelką, która nazywa siebie „poetką ciała”, „bodynautka”, czy pleasure activist („aktywistka na rzecz przyjemności”). W swojej pracy porusza tematy pustki, obecności, tożsamości, abiektu, Eros i Thanatos, nowego materializmu i posthumanizmu; wciela hydrofeminizm.

Wideo-art Rytuał Białej Kozy 

Łączy taniec butoh, muzykę elektroniczną czerpiąca z etnomuzykologicznych archiwów z Europy Wschodniej i wielkoformatowe projekcje, które eksperymentują z formułą rozszerzonej rzeczywistości rytuału. Główną treścią projektu jest eksploracja symbolu kozy, która reprezentuje przezwyciężanie niepewności, zaradność i wytrwałość w obliczu przeszkód. W niektórych kulturach koza jest również związana z płodnością, okultyzmem i kontaktem ze śmiercią czy mrokiem. Wizualny immersyjny krajobraz stworzony w oparciu o glitch jako wiodącą estetykę, podkreśla element świętej aktywności poza strukturą ego. AI, nie rozpoznając jednostek artystycznych jako dwóch odrębnych podmiotów, tworzy z nich kolektywny ciało-umysł. Efekt przywołuje ideę pandroginizmu.

Koncepcja, muzyka: Zosia Hołubowska

Wideo, VR, 3d: Joanna Zabielska

Performance: Agata Sokół

Taniec Butoh narodził się w Japonii na przełomie lat 50. i 60. XX w. jako kontrkulturowa forma sztuk performatywnych, która zrywała z kanonami tradycyjnej sztuki, nie tylko japońskiej. To radykalna forma posttańca, surrealistyczna poetyka i transmutacje ludzkiego ciała w niezliczone formy istnienia. Do jej powstania przyczyniła się także europejska awangarda artystyczna i filozoficzna: ruch DADA, surrealizm, ekspresjonizm, pisma F. Nietzschego i G. Bataille’a czy twórczość Jeana Geneta. Ogromny wpływ na powstanie butoh miał rytualny Ausdruckstanz Mary Wigman – oba style nie posługują się skodyfikowanym systemem ruchów, ale eksplorują indywidualne możliwości ekspresyjne, mroki indywidualnej podświadomości i nieświadomość zbiorową. Butoh nie daje się zredukować do jednego aspektu. Można mówić o tej formie jak o sztuce awangardowej, ale także jak o praktyce duchowej związanej z rytualnymi źródłami teatru i tańca, szamanizmem oraz animizmem pierwotnych kultur. Taniec butoh nie dzieli rzeczywistości na to, co duchowe i cielesne, na sacrum i profanum. Butoh-tai – ciało butoh – jest przede wszystkich związane z ziemią, ale stanowi też kanał połączenia z całym wielowymiarowym Uniwersum.

Czas trwania: 65 minut

Organizator: Teatr Tańca Zawirowania / Centrum Teatru i Tańca Zawirowania

Więcej wydarzeń organizatora