Warszawa: Teatr 21 „PokaZ” – reż. Justyna Wielgus

Na kogo nie chcemy patrzeć w przestrzeni publicznej? – takie pytanie zadane zostało
grupie ankietowanych osób w badaniu socjologicznym zamówionym przez Teatr 21. Jego
wyniki posłużyły twórcom i twórczyniom performansu PokaZ do stworzenia sytuacji
scenicznej, w której widzowie mogą skonfrontować się z obrazami powszechnie
odrzucanymi z przestrzeni wspólnej i poddać refleksji sam proces patrzenia na innych.

Performans PokaZ to spotkanie z osobami, które z różnych względów przyciągają
intensywne spojrzenia i nie wpisują się we współczesną cielesną oraz społeczną normę.
Siódemka artystów i artystek z obszaru teatru, tańca i performansu zaprosi widzów do
stworzenia unikatowej sytuacji performatywnej. Napięcia będą wyznaczane przez relacje
oparte na patrzeniu, na różnych sposobach interakcji oraz strategiach zachowań
związanych z tym, jak widzimy siebie i innych. Przywołując dzieła sztuki tematyzujące
spojrzenie, odwołując się do ujęcia naukowego, medycznego i konsumenckiego, artyści
zadają pytania o to, co wyznacza granice ludzkiej różnorodności. Realizacji jakich
obrazów oczekuje się od przedstawicieli określonych grup społecznych? Jakie widoki
uznaje się za niedopuszczalne, a jakie jedynie za nietypowe? Jak wizualne oczekiwania
realizują się w języku, którym się ze sobą porozumiewamy?

Jedną z performerek współtworzących performans jest portugalska artystka, tancerka i
poetka Diana Bastos Niepce, która w Teatrze 21 realizowała swoją rezydencję
artystyczną.

– Miałam okazję pracować z niesamowitymi polskimi artystami. Każdy i każda z nas z
własną specyfiką i unikalnymi ciałami, pracowaliśmy razem, by zbadać, w jaki sposób
ludzie są wykluczani ze społeczeństwa, jak przebiega marginalizacja i jakie wzorce
zachowań wzmacniają te społeczne bariery. Chciałam stworzyć dzieło, która
odzwierciedlałoby zarówno piękno, jak i przemoc ciał z marginesu oraz to, jak te
wyjątkowe ciała mają kluczowe znaczenie dla kultury – wspomina pracę nad
powstawaniem performansu „PokaZ” Diana Bastos Niepce.

Premiera PokaZ-u odbyła się w w grudniu 2019 w Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki,
w ramach realizowanego przez Teatr 21 i Centrum Sztuki Włączającej sezonu „GAP SIĘ!”,
który w całości poświęcony był refleksji związanej z widocznością osób z niepełnosprawnościami w przestrzeni publicznej. Ze względu na pandemię koronawirusa performans dopiero teraz może wrócić do repertuaru.

Widzowie sami decydują o tym ile zapłacą za bilet na to wydarzenie (minimalna cena to 20 zł). Bilety można kupić na stronie teatr21.pl oraz na portalu ewejsciowki.pl. Wpływy z biletów przeznaczone zostaną na statutową działalność Teatru 21 oraz na remont jego pierwszej siedziby i otwarcie Centrum Sztuki Włączającej. Wydarzenie rekomendowane jest dla widzów od 16. roku życia. Organizatorzy zapewniają tłumaczenie na polski język migowy (PJM).

performerzy: Diana Bastos Niepce, Maciej Kasprzak, Michał Pęszyński, Aleksandra
Skotarek, Wojciech Stępień, Helena Urbańska, Katarzyna Żeglicka
reżyseria, ruch sceniczny: Justyna Wielgus
dramaturgia: Justyna Lipko-Konieczna
teksty na podstawie improwizacji performerów
scenografia, kostiumy: Wisła Nicieja
wideo: Wojtek Kaniewski
muzyka/ wybór: Justyna Wielgus
światło, dźwięk: Robert Romanowski
producentka: Magdalena Grudziecka

***

Teatr 21 – zespół teatralny, którego aktorami są głównie osoby z zespołem Downa i
autyzmem. W ciągu 16 lat swojej działalności stworzył kilkanaście spektakli
prezentowanych w teatrach i instytucjach w całej Polsce. Grupa występowała na
festiwalach krajowych (m.in. Wrocław, Poznań, Gdańsk, Kraków) i zagranicznych (Praga,
Berlin, Helsinki, Freiburg). Oprócz działalności artystycznej Teatr 21 zajmuje się również
edukacją, pedagogiką teatru, działalnością wydawniczą, organizuje konferencje, wykłady i
pracuje w międzynarodowych sieciach. W 2021 Teatr 21 został nagrodzony Paszportem
POLITYKI w kategorii „Teatr”.

Centrum Sztuki Włączającej – prowadzona przez Teatr 21 od 2020 roku społeczna
instytucja kultury współfinansowana przez m.st. Warszawę, w całości poświęcona
twórczości artystów z niepełnosprawnościami i włączaniu w pole sztuki, kultury i nauki
różnorodnych grup społecznych. Centrum Sztuki Włączającej i Fundacja Teatr 21 planują
otworzyć swoją siedzibę na warszawskiej Pradze Północ, jednak ciągle zbierane są
fundusze na niezbędny remont tego miejsca.