Warszawa: Teatr Wielki – Opera Narodowa „Exodus/Bieguni-Harnasie” – chor. Anna Hop, Izadora Weiss

Taniec jest jak życie, istnieje, gdy przez niego przemykasz, a kiedy to się skończy, jest skończone.
Jerome Robbins

Exodus

Exodus Anny Hop to teatr tańca, gdzie muzyka Wojciecha Kilara, a szczególnie utwór Exodus (1981) nadaje kształt wizji artystycznej reżyserki. Artystka już wcześniej sięgnęła do twórczości tego znakomitego kompozytora w projekcie Moving To… – Poznanie przez taniec.
Choreografka podjęła się bardzo trudnego tematu do interpretacji – przemijania. Od lat popełniamy te same błędy, nie wyciągając wniosków z doświadczeń poprzednich pokoleń, a konsekwencje źle podjętych teraz decyzji mają wpływ na przyszłość innych. Czy możemy choć na chwilę zatrzymać się i poddać refleksji w pędzącym tłumie? Czy ludzkość ma szansę wyrwać się ze schematu powtarzania tych samych autodestrukcyjnych błędów? Te pytania stanowią podstawę całego projektu.
Artystka w swojej pracy odwołuje się do twórczości Krzysztofa Kieślowskiego (Dekalog) oraz do crush-artowych prac Bogusława Lustyka. W centrum uwagi spektaklu jest zbiorowość. Artystka angażuje kilkudziesięciu tancerzy, Chór i Orkiestrę Teatru Wielkiego – Opery Narodowej.

Przyroda stanowi inspirację w warstwie ruchowej, a szczególnie owady i ptaki, które tworzą skupiska w walce o przetrwanie. Miasto i mrowisko, planeta i atom mają ze sobą wiele wspólnego. Bez względu na skalę ruch tych materii, choć tak różnorodny, jest spójny i organiczny. W zbiorowości jest ogromna siła, którą odczuwam w muzyce Wojciecha Kilara. To ona zainspirowała mnie do stworzenia Exodusu –  mówi Anna Hop.

Część pierwsza, oparta na muzyce Exodusu Kilara, nosi tytuł Księga wyjścia i eksponuje motyw wędrówki, poszukiwania miejsca, ale również siłę zbiorowości.
Część druga – Księga powtórzonego prawa – czerpie z II Koncertu fortepianowego Kilara (części Largo funebre i Larghetto riflessivo). Artystka skupia się na poszczególnych jednostkach i jak przez lupę ogląda słabości ludzkiej natury sprawiające, że nasz gatunek sam siebie unieszczęśliwia.
Część trzecia (Księga upadku) z muzyką Bogurodzicy Kilara przynosi upadek człowieka w następstwie jego własnych błędów.

Bieguni-Harnasie

Libretto Izadory Weiss, autorki choreografii Bieguni-Harnasie, wywodzi się z prozy Olgi Tokarczuk i muzyki Karola Szymanowskiego – pierwszej i drugiej części IV Symfonii połączonych z baletem Harnasie. Jest to opowieść o kobiecie, która odrzuciła dotychczasowe życie poddane społecznej i rodzinnej presji. W poszukiwaniu własnej drogi odnalazła ludzi, którzy pokazali jej, czym jest prawdziwa wolność.
Bieguni byli prawosławną sektą opętaną przekonaniem, że tylko nieustanny ruch może nas ocalić przed złem i że szatan potrafi zawładnąć każdym, kto tylko na chwilę zatrzyma się w miejscu. Któż mógłby lepiej od tancerzy wyrazić tę obsesję?
Dlatego Bieguni, których spotyka Annuszka, są grupą niezwykłych postaci, zbuntowanych wobec norm społecznych i ogólnie przyjętych wzorców zachowań. Z kolei harnasie to podhalańscy zbójnicy, ludzie wolni, żyjący poza dobrem i złem, według własnych zasad i praw.
Balet Szymanowskiego Harnasie powstał przecież z fascynacji kompozytora dziką i wolną naturą ludzi gór oraz pierwotną energią męskiego tańca. Tacy właśnie niezwykli ludzie wprowadzają Annuszkę w swój tajemniczy świat, gdzie ruch jest obroną przed złem. Świat, w którym trzeba samemu decydować o swojej drodze i brać za te decyzje odpowiedzialność.
Przewodnikiem w duchowym dojrzewaniu bohaterki będzie zjawiskowa Galina, uosobienie kobiecej wolności. Nauczyła ją najważniejszej dewizy jaka tę wolność gwarantuje – „Pamiętaj, ty wybierasz!”.

EXODUS
Balet w jednym akcie

Muzyka: Wojciech Kilar
Exodus na chór mieszany i orkiestrę
Koncert na fortepian i orkiestrę, cz. 1 i 3
Bogurodzica na chór mieszany i orkiestrę
Koncepcja: Anna Hop
Choreografia: Anna Hop
Scenografia: Małgorzata Szabłowska
Kostiumy: Anna Hop
Światła: Małgorzata Szabłowska
Pianista: Piotr Sałajczyk

BIEGUNI-HARNASIE
Balet w jednym akcie

Muzyka: Karol Szymanowski
IV Symfonia na fortepian i orkiestrę op. 60, cz. 1-2
Harnasie op. 55
Libretto: Izadora Weiss
Inspirowane epizodem z powieści Olgi Tokarczuk oraz ideą Karola Szymanowskiego.

Inscenizacja i choreografia: Izadora Weiss
Scenografia: Katarzyna Sobańska i Marcel Sławiński
Kostiumy: Izadora Weiss
Światła: Bogumił Palewicz
Projekcje wideo: Bartek Macias

POLSKI BALET NARODOWY
CHÓR I ORKIESTRA TEATRU WIELKIEGO – OPERY NARODOWEJ

Dyrygenci: Łukasz Borowicz (premiera, listopad 2021), Marta Kluczyńska (luty 2022)

Więcej: Teatr Wielki – Opera Narodowa w Warszawie