Vanessa Beecroft, VB55, 2005, wideo © Vanessa Beecroft, dzięki uprzejmości artystki. Fot. materiały Galerii Zachęta.
Corpus to wystawq grupowa złożona z prac odnoszących się do ciała i cielesności, zainspirowana książkami Corpus oraz Corpus II. Writings on Sexuality autorstwa Jeana-Luca Nancy – jednego z najważniejszych współczesnych filozofów francuskich. Wernisaż o godz. 19.00. Wystawa potrwa do 19 października.
Wystawa będzie próbą zwizualizowania podstawowych zagadnień poruszanych w książce szukającej odpowiedzi na pytania: czym jest ciało własne, czym obce? Czym nasze ciała są dla nas – czymś, co posiadamy na własność, „nami” samymi czy tylko biologicznym fundamentem świadomości? Kiedy myślimy, odczuwamy, pragniemy to czynimy to „my” czy nasze ciała? Czy myśli są wytworem czystego rozumu, czy rodzą się w ciele? Czy uczucia mają swe źródła w czystym sercu, czy w zmysłowym ciele? Prace pokazywane na wystawie dotykają podstawowych kwestii rozważanych przez Nancy’ego, a więc źródła idei Corpusu, ciał własnych i obcych, zapisywania ciał i pisaniu „ku ciałom”, myśli i rozszerzonej psychiki, samo-ekspozycji ciał, ich anatomii, ran, dziur, otworów, wejść, nieczystości i w końcu ciał w doznaniu przyjemności i seksualności.
Pierwotne znaczenie słowa corpus (ciało) wskazuje na reprezentację tego, co niereprezentowalne i absolutu. Idea ta wywodzi się z chrześcijańskiej tradycji i słów Chrystusa: Hoc est enim corpus meum (Oto ciało moje). Nancy przeciwstawia się jednak chrześcijańskiej idei rozdzielenia ciała i duszy. Dla filozofa ciało i dusza są nierozdzielnym corpusem. Nancy podkreśla rolę, jaką ciało pełni w religii, szczególnie w chrześcijaństwie, gdzie ciało Boga stanowi rzeczywisty element obrzędu i wiary, czy wręcz obsesji. Jeśli Bóg jest ciałem, to ciało jest boskie, a więc każde ciało jest święte. Gdy spożywamy ciało Boga, spożywamy także swoje własne ciało. To zagmatwanie i wynikający z niego niepokój Nancy uznaje za irracjonalność zachodu.
Bez ciała nie byłoby „Corpusu”, gdyż jest on narzędziem z którego wydobywa się słowo i język, zamieniając sens w odczuwalną materię. Każdy język, każde słowo w innym języku to równocześnie inne ciało, obce. W nieoczywisty sposób Nancy mówi, że ciało nadaje niecielesnemu „sensowi” zdolność dotykania (a więc dotykania innych ciał). Można w ten sposób „zapisać” ciało. Ciała zapisane fizycznie (ale i w metaforze) – ponacinane, wyżłobione, wytatuowane, poranione – Nancy uznaje za najważniejsze.
W Corpus II Nancy odpowiada na dictum Lacana, które głosi: „seksualny związek nie istnieje”. I stawia radykalny argument dla centralnej roli seksualnych więzi jako zaczątku bycia ze sobą. Dotyka kwestii ludzkiej anatomii, a także wizerunku i realności piersi, do których nawiązuje literatura i poezja. Eksploruje ponadto ciało jako miejsce przede wszystkim skończonej przyjemności; skończonej, ponieważ osiąga ona koniec, limit, po którym ciało traci jakąkolwiek formę i staje się materią oraz niezgłębioną (nieprzenikalną) masą. Koniec ciała formuje jednak dotyk – powiązanie z tym, co jest „poza” i przez to z rozkoszą świata. Opiera się na wglądzie w centralną rolę seksualnej relacji poprzez uwzględnienie rozrodczych właściwości seksu i przypomnienie, że wszyscy jesteśmy owocem/produktem seksualnych stosunków. Nancy stale przypomina, że ludzkie ciała charakteryzuje płeć, seksualność – że jesteśmy seksualnymi ciałami.
artyści: Marina Abramović, Samuel Beckett, Vanessa Beecroft, Valie Export, Barbara Hammer, Marek Konieczny, Birgit Jürgenssen, Sigalit Landau, Dominik Lejman, Zbigniew Libera, Klara Lidén, Sarah Lucas, Jacek Malinowski, Ana Mendieta, Duane Michals, Magdalena Moskwa, Clifford Owens, Friederike Pezold, Adam Rzepecki, Santiago Sierra, Alina Szapocznikow, Betty Tompkins, Hannah Wilke
kuratorka: Maria Brewińska
współpraca: Katarzyna Stupnicka
Jean-Luc Nancy (ur. 1940) – francuski filozof, autor ponad 30 książek i 300 artykułów. Urodzony w Bordeaux. Studiował biologię i filozofię na Sorbonie. Nancy jest emerytowanym profesorem filozofii na Université Marc Bloch w Strasburgu. Wykładał filozofię w Colmar, Berlinie, Irvine, San Diego oraz w Berkley. W 1995 roku został odznaczony Orderem Kawalerskim w uznaniu za zasługi dla kultury francuskiej. Nancy odnosi się w swojej twórczości często do filozofii Jacques’a Derridy. Wraz z nim współtworzył nurt dekonstrukcji w filozofii. Derrida napisał o nim książkę Le Toucher, Jean-Luc Nancy (On Touching – Jean-Luc Nancy, 2005). Nancy tworzy też prace analityczne, komentując takich klasyków jak Hegel. Do nieco innej kategorii jego twórczości należą dzieła Corpus czy Corpus II, które mają charakter filozoficznych poematów, w których Nancy skupia się na ludzkiej cielesności i jej sensie.
Najważniejsze prace:
La remarque spéculative (1973), L’absolu littéraire (z Ph. Lacoue-Labarthem, 1978), Ego sum (1979), L’impératif catégorique (1983), L’oubli de la philosophie (1986), La communauté désoeuvrée (1986), Le poids d’une pensée (1991), Corpus (1992), Le sens du monde (1993), Les Muses (1994), Être singulier pluriel (1996), Hegel – l’inquiétude du négatif (1997).
Za pomoc przy realizacji wystawy organizatorzy dziękują firmie NESTOR.
sponsorzy wernisażu: DeLonghi, Kenwood, Freixenet
patroni medialni: The Warsaw Voice, Stolica, Artinfo.pl
Informacje za stroną: www.zacheta.art.pl
