Warsztaty z Daisuke Yoshimoto. Fot. irena Lipińska.
Butoh to japońska forma tańca nowoczesnego, która powstała w latach pięćdziesiątych XX wieku. Po drugiej wojnie światowej artyści japońscy odwrócili się zarówno od tradycyjnych form, jak i wpływów masowej kultury Zachodu i zainspirowali się rodzimą mitologią agrarną, ideą teatru okrucieństwa Antonina Artauda i niemieckim ekspresjonizmem. W świecie sztuki ich bunt manifestował się m.in. w pracach takich artystów, jak: Yukio Mishima (pisarz), Shūji Terayama (poeta i dramaturg) czy Tatsumi Hijikata (tancerz i choreograf). Artyści pragnęli wydobyć na światło dzienne oficjalnie ignorowane, ciemne aspekty życia społeczeństwa japońskiego – deformację i szaleństwo.
Butoh wyrywa się spod wpływu restrykcyjnej tradycji społecznej, dając bezprecedensową wolność artystycznej ekspresji. Jest prawdopodobnie najśmielszą dotychczas próbą przełożenia tajemniczego, często tłumionego życia nieświadomości na międzyludzkie, publiczne medium teatru. Podobnie jak surrealiści, wczesne butō wykorzystywało skrzywienie natury oraz przypadek, zapożyczony od dadaistów, jako zasadę kompozycji. Najbardziej znani twórcy butō to, obok Kauzo Ohno i Tatsumi Hijikaty, Min Tanaka, Akaji Maro, Yoko Ashikawa oraz Daisuke Yohimoto.
Daisuke Yoshimoto ukończył kierunek sztuki na Wydziale Teatru na Uniwersytecie Nippon w 1967 roku. Od pierwszych lat swej scenicznej aktywności współpracował i współtworzył spektakle z największymi twórcami butō, m.in. z Kazuo Ohno (jako menadżer przy Argentynie, 1977 i Mojej matce, 1981), Hisayo Iwaki, Yukihiko Sakai. Pierwsze przedstawienie butō Głowa kobiety ptaka przygotował w 1983 roku. Występował w wielu krajach, np. w Austrii, Danii, Francji, Hiszpanii, Holandii, Norwegii, na Ukrainie i Węgrzech, we Włoszech i USA. Wielokrotnie gościł w Polsce, prezentując swoje spektakle Eros i Tanatos (2004) oraz Ruiny ciała (2008) m.in. w Krakowie, Lublinie, Olsztynie, Poznaniu, Szczecinie, Warszawie oraz Wrocławiu (na zaproszenie Ośrodka i Instytutu Grotowskiego). W 1997 roku pełnił funkcję programowego konsultanta festiwalu tańca butō, którego pomysłodawcą i realizatorem był Ośrodek Grotowskiego. W 2003 roku współpracował z Teatrem ZAR w ramach projektu „Ewangelie dzieciństwa”, tańcząc w spektaklu Łazarz. W roku 2010 wspólnie z Jackiem Ostaszewskim i grupą Osjan wystąpił w Teatrze Wielkim i Operze Narodowej ze spektaklem Ruiny ciała, a także na 40-lecie zespołu na Festiwalu Skrzyżowanie Kultur. W 2012 roku podczas Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego „Świat miejscem prawdy” zaprezentował we Wrocławiu spektakl Kiokatabira ciała.
