Kraków: Dziś premiera spektaklu „Kozaki, czyli oszustwo ukarane” Baletu Cracovia Danza

Balet Kozaki, czyli oszustwo ukarane (pod nazwą Kozacy, czyli zezwolenie wymuszone) prapremierę miał w Teatrze Narodowym w Warszawie 11 listopada 1784 roku. Po ponad 200 latach zapomnienia został odtworzony przez krakowski zespół Cracovia Danza – zarówno choreograficznie, jak i muzycznie.

W 1784 roku choreografię do baletu Antoniego Harta opracował Daniel Kurtz, Alzatczyk z pochodzenia, który jako pierwszy tancerz i baletmistrz Teatru Narodowego w Warszawie, w latach 1776–1795 wystawił aż 84 choreografie. Wiele z jego opracowań tanecznych opartych jest na tematach polskich. Dlatego też jego wkład w rozwój sztuki baletowej i teatralnej w Polsce jest ogromny. Zwłaszcza że był propagatorem reformy baletowej Jean-Georges’a Noverre’a i wprowadzał jego idee do baletów wystawianych w Warszawie.

Dziś Daniel Kurtz, uznany za jednego z ojców polskiego baletu, w powszechnej świadomości pozostaje nieznany. Twórczego podejścia do spuścizny Kurtza oraz opracowania choreografii do premiery Cracovia Danza podjął się Leszek Rembowski, choreograf i tancerz, a także wybitny znawca tańców polskich i charakterystycznych. Jego badania naukowe, prowadzone w konsultacji z dr Tomaszem Nowakiem, i odtworzenie tańców tamtej epoki są wydarzeniem, bo to temat mało znany, wciąż czekający na opracowanie.

W spektaklu pokazane są polskie tańce, takie jak m.in. chodzony, oberek, polonez, a przede wszystkim kozak, uznawany w minionych epokach za polski taniec narodowy, obecnie prawie w ogóle nieznany. Nie brakuje też tańców, które wykonywane były w Polsce tamtych czasów, jak np. chaconne, menuet, musette, czy hongarese o węgierskich korzeniach.

Partytura baletu Antoniego Harta zaginęła, ale szczęśliwie do naszych czasów zachował się wyciąg fortepianowy, który pokazuje piękno muzyki, a także bogactwo prezentowanych w przedstawieniu tańców. Specjalnie na zamówienie Baletu Cracovia Danza odtworzenie partytury zostało powierzone Maciejowi Prochasce, poznańskiemu muzykologowi, który z wielkim sukcesem zrekonstruował już wiele utworów, w tym kilka lat temu dla Cracovia Danza balet Wesele w Ojcowie Kurpińskiego.

Libretto baletu pozostaje nieznane, a zachowany ciąg tańców daje wiele możliwości akcji na scenie. Dlatego też tytuł prapremiery z XVIII wieku – Kozacy, czyli zezwolenie wymuszone – został zmieniony na Kozaki, czyli oszustwo ukarane, na co wpłynęła przyjęta fabuła: historia aktora, który, zanim pojawi się na scenie, w garderobie śni sen o genialnym oszustwie. A jak wiadomo, we śnie wszystko się może zdarzyć.

Kozaki, czyli oszustwo ukarane

Muzyka: Antoni Hart
Scenariusz i choreografia: Leszek Rembowski
Scenografia i kostiumy: Jan Polewka
Rekonstrukcja partytury: Maciej Prochaska
Rekonstrukcja tańca Menuet & Cracovienne: Romana Agnel
Konstrukcja maszyny: Jan Burnat, Maciej Moszew
Asystent choreografa: Dariusz Brojek
Asystentka scenografa: Ilenia Emili
Występują: Balet Cracovia Danza pod kierunkiem Romany Agnel: Marta Baranowska, Nikoleta Giankaki, Ewelina Keller, Małgorzata Nabrzeska, Zuzanna Ruta, Anna Szczotka, Krzysztof Antkowiak, Dariusz Brojek, Michał Kępka, Sebastian Kubacki, Łukasz Szkiłądź, Sebastian Szul