13 grudnia 2023 mija 125. rocznica urodzin Feliksa Parnella, wybitnego polskiego tancerza i choreografa, patrona Ogólnokształcącej Szkoły Baletowej w Łodzi.

Wersja do druku

Udostępnij

Feliks Parnell (właśc. Feliks Jan Grzybek) urodził się 13 grudnia 1898 roku w Żyrardowie. Był tancerzem i choreografem, zapisał się jako kluczowa postać w historii polskiego tańca.

Tańca uczył się w warszawskiej szkole baletowej od 1910 roku. W swojej karierze pracował z licznymi  teatrami operetkowymi, kabaretami i rewiami: Bagatela, Miraż, Qui Pro Quo, Nowości, Stańczyk, Morskie Oko, Teatr Polski, Cyganeria, Hollywood i Stara Banda. Pracował także w roli tancerza, choreografa, kierownika zespołu i baletmistrzach w teatrach operowych, baletowych a także dramatycznych, m.in. Teatr im. Słowackiego w Krakowie, Opera im. Moniuszki w Poznaniu, Opera we Wrocławiu, Opera warszawska, Opera łódzka, Teatr im. Jaracza w Łodzi, Opera krakowska, Operetka dolnośląska.

W 1925 roku stworzył własny zespół taneczny, z którym do końca sezonu występował we Francji, Włoszech, Algierze, Tunisie, Hiszpanii i Szwajcarii. Pod koniec 1934 zorganizował autorski Balet Parnella, który debiutował 1 lutego 1935 na scenie Wielkiej Rewii. Do 1939 zespół pod nazwą Ballet Polonais de Parnell odnosił sukcesy za granicą. Podczas okupacji niemieckiej tańczył i prowadził balet w warszawskich teatrach jawnych Nowości i Miniatury.

Po przejściu na emeryturę nadal współpracował jako choreograf z licznymi zespołami w Polsce, a także pojawił się w produkcji filmowej Spotkanie na Atlantyku (reż. J. Kieślowski, 1980).

Feliks Parnell zmarł 4 kwietnia 1980 w Łodzi.

Jako tancerz był pełen energii i wyrazistości, był wyjątkowo uzdolniony aktorsko, nie bał się także wykorzystywać elementów akrobatycznych w tańcu. Jego choreografie, w których przeważnie sam brał udział, wymagały także od tancerzy wysokiej sprawności fizycznej, energii, umiejętności przekazywania symbolicznych treści, a nierzadko odnalezienia się w grotesce i humorze.

Wyjątkowo ważnym nurtem w twórczości Feliksa Parnella było zwrócenie się do kultury i tradycji polskiej. Artysta wykorzystywał tematy ludowe, muzykę polskich kompozytorów, we własny, niepowtarzalny sposób reinterpretował polski folklor taneczny wyznaczając w tej dziedzinie nowe kierunki.

Sergiusz Lifar, jeden z najważniejszych choreografów w historii baletu mówił o Parnellu:
„Gdy Parnell i jego partnerzy rzucają się w wir mazura wydaj się, iż ściany, podłoga, wy sami bierzecie udział w tańcu porwani jego rytmem. Dusza kraju jest nie tylko w książkach i muzeach, jest również w rytmie tancerza.”

Oryginalne prace Feliksa Parnella były doceniane zarówno w Polsce i za granicą. Najczęściej sam tańczył główne role w swoich baletach, z których wymienić można m.in.:

Historia tańca (chor., reż. Feliks Parnell), Halka (muz. S. Moniuszko, reż. Jan Popiel), Pan Twardowski (muz. L.Różycki, insc., reż., scen. Feliks Parnell), Parady Parnella (reż. Feliks Parnell), Gizella (muz. A. Adam insc. i reż. Feliks Parnell), Świtezianka, czyli królowa wód (muz. E. Morawski, reż. Feliks Parnell), Fontanna Bachczysaraju (muz. B. Asafiew, adaptacja, insc i reż. Feliks Parnell), Carmina Burana (muz. C. Orff, reż. Leo Nedomansky), Czaromysł, czyli nimfy jeziora Gopło (muz. K. Kurpiński, reż. Andrzej Szalawski)

Stworzył także liczne wieczory baletowe wypełnione miniaturami tanecznymi jego najsławniejszych miniatur należą: obertas Zawierucha, Łucznik, Indianin, Pająk i mucha, Umarł Maciek umarł, Wesele łowickie, Dożynki, Lajkonik krakowski, Terpsychora na podwórku.

Więcej o historii Feliksa Parnella możecie Państwo przeczytać w artykule Aleksandry Stanisławskiej Feliks Parnell – życie w służbie Terpsychory:
https://taniecpolska.pl/krytyka/feliks-parnell-zycie-w-sluzbie-terpsychory/

Źródła:

Aleksandra Stanisławska, Feliks Parnell – życie w służbie Terpsychory, na: taniecPolska.pl (dostęp 15.12.2023)

Tacjanna Wysocka Dzieje baletu, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1970

Feliks Parnell , Encyklopedia Teatru Polskiego Feliks Parnell ::: Osoby ::: Encyklopedia teatru polskiego (dostęp: 8.12.2023);

powiązane

Ludzie

Teksty

W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb.

Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym.

Kliknij tutaj, aby dowiedzieć się więcej.

Close