Częstochowa / Festiwal Tańca Współczesnego „Pamięć miasta”: Zuzanna Kasprzyk „Sosna” i „Zjawy”

Sosna

Solo to jest nieco frywolną interpretacją słynnego Popołudnia Fauna Wacława Niżyńskiego, jednej z najbardziej radykalnych i przełomowych choreografii w historii tańca. To hołd złożony niezwykłemu artyście – samotnemu, choć uwikłanemu w romanse i błyskotliwemu, choć cierpiącemu na chorobę psychiczną.

W solo nawiązujemy do zawieszenia i kubizmu, a także seksualności i dekonstrukcji ruchu. Samotność i nuda naszego Fauna ukazana jest w kontekście pandemicznego doświadczenia (samo)izolacji. Ciepłe popołudniowe światło słoneczne zamieniamy w 60-watową żarówkę, a letni wiatr w hałas ulic wpadających przez zamknięte okna. Czy to wyjący wiatr, czy ktoś gra na flecie? Czy to miraż wywołany gorącym powietrzem wydobywającym się z grzejnika, czy też świat zaczyna się rozpadać jak zegary Salvadora Dali?

Sosna to studium wyrastania w kilka metrów sześciennych własnego pokoju. Opowiada o staczaniu się w otchłań samotności i balansowania na krawędzi szaleństwa. Ponieważ Faun jest pół-człowiekiem, pół-kozłem, nawiązujemy do idei dehumanizacji i cyborgizacji we współczesnym cyfrowym świecie. Internet stał się naszym głównym medium podczas pandemii Covid-19 i rozprzestrzenił się na każdy aspekt naszego życia – od kupowania podstawowych produktów, po pracę i interakcje społeczne. Doświadczenie to było szczególne dziwne, gdy życie stało się mozaiką scen prywatnych i zawodowych, fragmentarycznych i ograniczonych ekranem komputera. Pojawienie się na profesjonalnym spotkaniu w półoficjalnym – półpiżamowym stroju stało się tematem memów i żartów. Jednak dla wielu było to także głęboko bezcielesnym, niemal schizofrenicznym przeżyciem.

Wreszcie, podążając za Niżyńskim, bawimy się także formą i słowem „taniec” – co czyni człowieka tancerzem? Niezwykła elastyczność? Świetna równowaga? Wyobraźnia? Musicale? Staramy się balansować na granicy tych umiejętności, szukając precyzji w niezdarności i ograniczeniach ciała, unikając jednocześnie popisu wirtuozerii. W końcu „e solo un trucco” (to tylko sztuczka).

Solo zostało wyłonione spośród 300 zgłoszeń z 52 krajów i było zaprezentowane na Jerusalem International Solo Dance Festiwal 2022 w Jerozolimie.

choreografia: Zuzanna Kasprzyk & Andrzej Molenda
taniec: Anna Kukulska

Zjawy

Spektakl Zjawy powstał w ramach obchodów Roku Polskiego Romantyzmu i jest interpretacją dramatu Dziady za pomocą środków tańca współczesnego.

Założeniem projektu jest spojrzenie na opisaną przez Adama Mickiewicza Noc Dziadów jako na rytuał wołania o sprawiedliwość społeczną. W ludowym obrządku społeczeństwo przywołuje duchy zmarłych, aby wysłuchać ich próśb i pomóc tym, których zapamiętano jako dobrych, a osądzić tych, którzy za życia czynili zło. Jest to zatem chwila, w której społeczeństwo otrzymuje władzę by przebaczać, ratować lub potępiać.

Podczas pracy nad spektaklem angażowaliśmy społeczność Białoruską, Polską i Litewską, tworząc platformę porozumienia i upamiętnienia protestów na Białorusi z 2020 roku. Cisza po tych wydarzeniach, była dla nas inspiracją do podjęcia tematu i próby ujęcia go w milczący taniec. Jednak w kontekście tragedii wojny toczącej się w Ukrainie projekt staje się bardziej uniwersalny, przywołuje tych, którzy doznają krzywdy w jakiejkolwiek formie.

Staramy się skupiać na historiach i przeżyciach jednostki, a nie na politycznej rzeczywistości. Naszym zdaniem, w chaosie obecnych czasów to, co z ducha romantyzmu warto wydobyć, to zmaganie jednostki ze złem w każdym wymiarze, oraz poszukiwanie sprawiedliwości nawet poza światem widzialnym.
Zjawy to próba poradzenia sobie z lękiem, strachem i poczuciem bezsilnego gniewu poprzez łagodne zaufanie w siłę dobra, prawdy i piękna. Chcemy traktować Zjawy jako rytuał oczyszczania pamięci zbiorowej i indywidualnej poprzez przeobrażające piękno dźwięku i ruchu: materii, światła i ciała w przestrzeni. Solista jest duchem lub medium społeczeństwa (Guślarzem), które poprzez symboliczne działania dotyka zbiorowego doświadczenia. Ruch nawiązuje do baletu romantycznego i postaci willy, jest jednak przetworzony przez współczesne formy choreograficzne – zniekształcony i fragmentaryczny, jak pamięć. Biała tkanina o wymiarach 8×8 m to metaforyczny obiekt o wielu znaczeniach – białej flagi, pustej karty, tkanki społeczeństwa, całunu czy białej sukienki. Jest to również nawiązanie do sztuk plastycznych, m.in. do szkiców z cyklu „Białoruś Zachodnia” Wacława Strzemińskiego. Obrazuje ona zarówno romantyczną wizję zmysłowego poznawania świata, jak również nieustanny ruch i przemianę rzeczywistości.

choreografia i wykonanie: Zuzanna Kasprzyk
koncept: Andrzej Molenda
muzyka: Karlis Mklaubergs

III edycja Festiwalu Tańca Współczesnego „Pamięć miasta”
17-22 września 2024
Częstochowa

Program:

19 września 2024, godz. 17.00
Cymes kuchni żydowskiej – pokaz / siedziba Towarzystwa Kulturalno-Społecznego Żydów w Polsce

Spektakle:

20 września 2024, godz. 13.00
Upamiętnienie Physical ArtHouse / Plac Willenberga

20 września 2024, godz. 17.00–18.00
„Faded black” Physical ArtHouse / Teatr im. Adama Mickiewicza,

20 września 2024, godz. 20.00–21.00
Love matter Lubelski Teatr Tańca / Akademickie Centrum Kultury Politechniki

21 września 2024, godz. 18.00–19.00
„Kaleidoscope” chor. Natalia Iwaniec / Teatr im. Adama Mickiewicza, ul. Jana Kilińskiego 15

22 września 2024, godz. 19.00–20.00
Sosna chor. Zuzanna Kasprzyk i Andrzej Molenda
„Zjawy” chor. Zuzanna Kasprzyk / Teatr im. Adama Mickiewicza, ul. Jana Kilińskiego 15

Warsztaty:

17–21 września 2024, godz. 10.00–11.30
Warsztaty tańców żydowskich
Prowadzenie: Marta Pietruszka / Wyższa Szkoła Zarządzania, ul. 1 Maja 40

21 września 2024, godz. 10.00–11.00
Warsztaty GAGA for people
Prowadzenie: Natalia Iwaniec / Teatr im. Adama Mickiewicza, ul. Jana Kilińskiego 15

21 września 2024, godz. 11.00–12.00
Warsztaty GAGA for dancers
Prowadzenie: Natalia Iwaniec / Teatr im. Adama Mickiewicza, ul. Jana Kilińskiego 15

Czytanie performatywne:

21 września 2024, godz. 16.00
Czytanie performatywne „Kobieto, puchu marny” / Ośrodek Promocji Kultury Gaude Mater,

Spacer performatywny:

22 września 2024, godz. 16.00–18.00
Spacer performatywny po dawnym getcie połączony z pokazem tańców żydowskich

III edycja Festiwalu Tańca Współczesnego „Pamięć miasta” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego, w ramach programu „Taniec”, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca.

Organizatorem festiwalu jest Fundacja Performa. Kuratorką Anna Królica.

www.fundacjaperforma.com/pamiec-miasta