Wrocław / 18. Mandala Performance Festival: „Contemporary Waves” Luana Machado, performanse Kuby Falka oraz Justyny Jan Kurkowskiej, „oŚĆ!” Małgorzaty Haduch, Marty Mandaryny Wiśniewskiej

Luan Machado, Dante Tanzi – Contemporary Waves (w ramach cyklu Obok Nas…)

O cyklu:

Pokazywane w tym cyklu spektakle taneczne odkrywają mistyczny wymiar istnienia człowieka i zbiorowości. Tancerze poprzez swoje działania poszukują odpowiedzi na pytania o jakość życia we wspólnocie, o miejsce tradycji, znaczenie kultury i rolę obyczajów w kontekście zmieniającego się trybu życia; w bezpośredni sposób polemizują z przemianami świadomościowymi zachodzącymi w świecie. Próby transformacji, zatarcia granicy między widzem a tancerzem stanowią o nowej jakości i powodują, że oddziaływanie sztuki na odbiorcę staje się bardzo osobiste i głębokie. Artyści przewidują relacje niejednoznaczności między sobą i odbiorcą. Często chcą osiągnąć maksymalną wieloznaczność, a postawa otwarta harmonizuje z bezinteresownym eksperymentowaniem. Dzięki niektórym spektaklom jesteśmy w stanie krytycznie analizować relację sztuki i społeczeństwa. Osobisty kapitał artystów ułatwia im szczerze pokazywać społeczne antagonizmy.

O spektaklu:

Tragedia powoduje, że temat migrantów przeprawiających się przez Morze Śródziemne wraca na czołówki serwisów. Głównie, niestety, z powodu rekordowej liczby ofiar i szokujących zdjęć. Według unijnego portalu Statista, od 2014 roku w Morzu Śródziemnym utonęło prawie 30 tys. uchodźców. Spektakl powstał m.in. z inspiracji muzyką Dante Tanziego. W 2022 roku Luan i Dante postanowili wspólnie stworzyć przedstawienie w ramach propozycji festiwalu En Chair et en Son. Twórcy zostali zaproszeni na 7. edycję wydarzenia w Paryżu w Teatrze Aleph. Współczesne fale chaotyczne i chwiejne; jak dostrzec wspólny horyzont, jak rozszyfrować rzeczywistość, w której jest tyle bólu i cierpienia?

Luan Machado urodził się w Kurytybie, w Brazylii. Pierwsze solo RUSS zaprezentował na Butoh at the University of Arts of Paraná. Uczył się w Butoh Public Classes w MAM (Modern Art Museum, Rio de Janeiro). W 2015 roku, w Nowym Jorku powstało drugie solo artysty pt. Saint Maria. Luan tworzy także video dance, jego filmy prezentowane były na festiwalach w Brazylii, we Włoszech, na Kubie. Współpracował m.in. z reżyserem Zé do Caixão. W 2020 roku wystąpił na festiwalu butoh w Amsterdamie, wykonując solowy utwór DEAD ZONE. Artysta ostatnio pokazywał swoje prace w Stanach Zjednoczonych.

Kuba Falk – performans

Kuba Falk – artysta intermedialny i performer, tworzy i interpretuje „bodytales”, jak nazywa działania performatywne realizowane w różnych formatach, poprzez które łączy pracę z tekstem i zainteresowania, zwłaszcza z obszarów myśli ekofeministycznej, mitologii i rytuałów. Posługuje się prowokacyjnym gestem, zestawiając praktykę paradygmatu troski z rzeczywistością technokratycznej dystopii. Falk tworzy również obiekty rzeźbiarskie i instalacje nawiązujące do natury, a także muzykę do swoich performansów. Uzyskał tytuł magistra sztuki na Wydziale Aktorskim Akademii Sztuk Teatralnych w Krakowie (wówczas PWST) w 2007 roku i w tym samym roku poznał legendarnego amerykańskiego reżysera awangardowego Roberta Wilsona, biorąc udział w próbach do jego nowej sztuki przygotowywanej w Polsce. Reżyser zaprosił go do udziału w programie rezydencyjnym odbywającym się w Watermill Center pod Nowym Jorkiem. Silna inspiracja wynikająca ze współpracy z Wilsonem otworzyła Falka na wszechstronne poszukiwania artystyczne i poszerzenie warsztatu twórczego. Jego praca magisterska, w której opisał doświadczenie pracy z Wilsonem, otrzymała wyróżnienie w konkursie organizowanym przez Instytut Teatralny w Warszawie, a jej fragmenty zostały przedrukowane w magazynie Didaskalia.

W 2008 r. Falk rozpoczął studia na Wydziale Intermediów Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki oraz na Wydziale Reżyserii Akademii Sztuk Teatralnych (PWST) w Krakowie. Kontynuował je równolegle do 2011 roku, jednocześnie rozwijając swój warsztat teatralny, a także rozpoczynając eksperymenty z nowymi mediami – tworząc projekcje wideo do spektakli, scenografię i kostiumy, filmy. Na Akademii Sztuk Pięknych na wydziale Intermediów rozpoznaje swoją największą pasję – sztukę performance. Od 2008 roku eksperymentuje z formą performansu i akcji na żywo, wykorzystując zarówno technikę teatralną, jak i taktyki z obszaru sztuk wizualnych i konceptualnych. W swoich działaniach wykorzystuje multimedia, oryginalną muzykę i tekst, zajmując przestrzeń pomiędzy polami performatywnymi. Akcje są zazwyczaj jednorazowymi wydarzeniami.

W ciągu 15 lat (2008-2023) stworzył ponad 50 akcji performatywnych, które nazywa „bodytales”, prezentując je na licznych festiwalach i wystawach w Polsce, Europie i obu Amerykach. Współpracował z teatrami w Polsce jako reżyser, aktor i projekcjonista. Jego debiut reżyserski – Stara kobieta wysiaduje Tadeusza Różewicza w Teatrze Dramatycznym w Rzeszowie w 2014 roku – otrzymał wyróżnienie w konkursie Klasyka Żywa. Od 2017 roku związany jest z rezydencją Vistula Flow/flow, powstałą z inicjatywy Ewy Ciepielewskiej i Agnieszki Brzeżańskiej. Na przełomie 2023 i 2024 roku powraca do Nowego Jorku na rezydencję artystyczną w Baryshnikov Arts Center, by wraz z artystą filmowym i wideo Zbigniewem Bzykiem współtworzyć eksperymentalny spektakl Interhuman + interform na podstawie Dziennika Witolda Gombrowicza, który w formie czytania performatywnego zaprezentowali wcześniej w The Performing Garage na Manhattanie, przy wsparciu Instytutu Adama Mickiewicza.

Przyjaciel Ogień – performans Justyny Jan Krukowskiej (w ramach cyklu W pułapce kobiecych narracji)

O cyklu:

Wielość form sztuki kobiet wyraża się nie tylko poprzez estetykę prac czy mieszanie mediów. Dotyczy także innego spojrzenia na kwestie społeczne, ekonomiczne. Wrażliwość spostrzegania elementów życia i świata nas otaczającego to główna cecha sztuki tworzonej przez kobiety. Nieokiełzane szaleństwo czy też spokój i melancholia, karuzela uczuć, nastrojów i barw, to wszystko widać i czuć w spektaklach zaproszonych artystek. Zabierają one widzów w podróż poza granice prozaicznej codzienności. Tancerki, performerki akcentują kobiecy punkt widzenia, ale z drugiej strony ich prace można interpretować w sposób uniwersalny.

O performansie:

Praktyki performatywne Justyny Jan-Krukowskiej sięgają do źródeł pierwotnego pojmowania twórczości jako dziedziny doświadczenia wewnętrznego, a nie tylko domeny prezentacji. W takim doświadczeniu kluczowy jest kontakt artystki z własnym ciałem – „siedliskiem uczuć i wyobraźni”. Samoświadomość, zdolność odczuwania i samouzdrawiania świadczą o łączności ciała z porządkiem większym niż ono same. Artystka od ponad ćwierć wieku zgłębia istotę więzi ciała z naturą i jej żywiołami. Już na początku procesu badawczego, obcując z żywiołem ognia, odkryła, że między nią a ogniem tworzy się rodzaj „intymnej więzi”. Odkryła też, że gdy „wyobraźnia zasilana jest w ciele, prowadzi miłosny dialog ze światem”. Jest on w najgłębszym tego słowa znaczeniu aktem adoracji. Dawni mistrzowie nazwali niegdyś tę specyficzną umiejętność „kobiecą sztuką zakochania w egzystencji”.

Performans Przyjaciel ogień to intymny dialog artystki z żywiołem ognia. Klimat aktywnej medytacji wypełnia i nasyca przestrzeń pokazu. Widz przebywający w tej przestrzeni może doświadczyć w swoim wnętrzu pierwotnych obrazów i wyobrażeń, a nie jedynie biernie się im przyglądać. Być może będą to obrazy światła, oczyszczenia, kobiecej energii erotycznej – mylnie dziś utożsamianej wyłącznie z seksem. Żywa wyobraźnia, także erotyczna, wylądowała na mieliznach multiplikacji kultury masowej. Nie pozwala jej się płynąć w sposób naturalny. Performans Jan-Krukowskiej zabiera widza na szerokie wody wyobraźni, tak żeby mogła płynąć w niepowtarzalnym rytmie serca i oddechu.

Justyna Jan Krukowska – artystka eksplorująca ciało, głos i obiekt w domenie performans, psychoterapeutka ciała. Dyplomantka malarstwa (1989) w pracowni prof. Józefa Hałasa na PWSSP we Wrocławiu. Absolwentka École Européenne de Psychothérapie Socio et Somato Analytique / EEPSSA (2007) w Strasburgu we Francji. W latach 1995-1999 prowadziła badania osobistego potencjału ciała i głosu pod kierunkiem Ryszarda Nieoczyma, stażysty i współpracownika Jerzego
Grotowskiego. W 1999 praktykowała pracę z ciałem i środowiskiem u Mina Tanaki, wybitnego japońskiego artysty awangardowego, na Body Weather Farm w Hakushu, w Japoni. Na mapie jej artystycznych podróży szczególne miejsce zajmują Indie, które odwiedza cyklicznie od roku 2014. Założycielka JUSTBODYLAB – pracowni na rzecz poznania ciała i jego związków ze środowiskiem, której działalność czerpie inspirację z dawnych i zapomnianych źródeł sztuki performans.

Małgorzata Haduch – oŚĆ!

Performans na głos i ciało, w którym na scenie pojawia się Marta Mandaryna Wiśniewska. Metaforycznie „goła” odpala rakietę, w której jest tak mnóstwo emocji przepuszczonych przez ciało, ruch i głos. Lecz to nie jest koncert. W formie oŚĆ! zbliża się do performansu, zahacza o nowe praktyki performatywne. Jest to swoisty debiut Wiśniewskiej, gdyż kreuje język ekspresji, jakim do tej pory się nie posługiwała, używa głosu a cappella, za którym podąża minimalistycznym ruchem. Jest to i debiut dla Haduch jako reżyserki nietypowego przedstawienia, gdyż po raz pierwszy wiodącą formą kompozycji jest dźwięk, za którym podąża choreografia. oŚĆ! to spotkanie jakże odległych od siebie światów scenicznych, przeszłości Haduch spędzonej częściowo w amsterdamskim i krakowskim offie oraz scenicznej komercyjnej kariery Wiśniewskiej. Obydwie artystki przejrzały się w sobie, dostrzegając nieodkorkowany potencjał mówienia wreszcie swoim własnym językiem. Wiśniewska i Haduch to nowy duet sceniczny, świeża przyjaźń i wspólne wizje. Jedną z nich jest oŚĆ!, od której wszystko się zaledwie zaczyna…

Realizatorzy:

Koncepcja i reżyseria: Małgorzata Haduch
Wykonanie: Marta Mandaryna Wiśniewska
Kostium: Hanka Podraza
Światło: Piotr Werewka
Produkcja: Free The Dance

Małgorzata Haduch – tancerka, choreografka. Pochodzi z Krakowa. Ukończyła School for New Dance Development w Amsterdamie (dyplom: 2004). Związana z holenderską sceną free jazzową, gdzie współpracowała w ostatniej dekadzie z takimi muzykami jak Ab Baars, Wilbert de Joode, Andy Moor, Arnold de Boer, Colin McLean, Onno Govaert i John Dikeman. Jak twierdzi sama artystka, praca z improwizowaną muzyką na żywo stymuluje ją do odkrywania mocnej, indywidualnej ekspresji, wymusza porzucenie kontroli i zamienia dźwięk w nową otchłań ruchu.

Marta Mandaryna Wiśniewska – piosenkarka, tancerka oraz instruktorka tańca i choreografka, aktorka i prezenterka telewizyjna. Sędzia dwóch federacji tanecznych World Artistic Dance Federation oraz International Dance Organisation – Polski Związek Tańca. Założycielka Szkoły Tańca MDS Mandaryna Dance Studio, której wychowankowie to wielokrotni Mistrzowie Polski, Europy i Świata.

Wstęp wolny na wszystkie wydarzenia, obowiązują zapisy pod mailem: atutysztuki@gmail.com

Festiwal dofinansowany ze środków Miasta Wrocław, ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego w ramach programu „Taniec”, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca.