Stanisław Szymański. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Stanisław Szymański urodził się 17 czerwca 1930 roku w Krakowie. Był wybitnym tancerzem, a w latach 1967–1985 pierwszym tancerzem Teatru Wielkiego w Warszawie.
Został odkryty i wykształcony przez Leona Wójcikowskiego w jego krakowskim studiu baletowym. To właśnie Wójcikowski sprowadził go później do Warszawy, gdzie w latach 1949–1950 Szymański występował w zespole Teatru Nowego. Sezon 1950/51 spędził jako solista w Operze im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu. Po powołaniu do wojska w 1951 roku tańczył jako solista w Zespole Pieśni i Tańca Domu Wojska Polskiego aż do 1957 roku. Następnie został solistą Opery Warszawskiej, gdzie m.in. przejął po Leonie Wójcikowskim partię Pietruszki.
W 1963 roku, podczas festiwalu Warszawska Jesień, został uhonorowany nagrodą krytyków muzycznych SPAM „Orfeusz” za kreację Orfeusza w balecie Strawińskiego. Trzy lata później mianowano go pierwszym tancerzem Teatru Wielkiego, gdzie stworzył wiele niezapomnianych ról — zarówno w partiach solowych, jak i tańcach charakterystycznych.
Był wielokrotnie nagradzany za swoje osiągnięcia artystyczne: w Paryżu otrzymał Nagrodę im. Wacława Niżyńskiego oraz tytuł Danseur étoile, a w Madrycie — wyróżnienie za wykonanie tańców hiszpańskich. Partnerował największym polskim balerinom, choć uważano, że był lepszym solistą niż partnerem. Wiele jego ról, zwłaszcza w baletach współczesnych tworzonych specjalnie dla niego (m.in. przez Witolda Grucę), zostało utrwalonych na filmie.
Ze sceną baletową pożegnał się w połowie lat 80. W 1994 roku, za namową Jerzego Grzegorzewskiego, powrócił jeszcze raz na scenę, występując w Czterech komediach równoległych w Teatrze Studio. W tym samym roku Jacek Talczewski nakręcił o nim film dokumentalny Staszek.
Szymański był jednym z nielicznych artystów swoich czasów, którzy otwarcie mówili o swojej homoseksualności. Z czasem zyskał status ikony polskiego środowiska LGBT.
Zmarł 10 lutego 1999 roku. Został pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Więcej informacji na temat sylwetki twórczej Stanisława Szymańskiego można znaleźć w jego biogramie w naszej bazie Ludzie tańca: https://taniecpolska.pl/ludzie-tanca/stanislaw-szymanski/
