100. urodzin Henryka Tomaszewskiego
Wrocławski Teatr Pantomimy z okazji setnej rocznicy urodzin swojego patrona, na finał trwających cały rok obchodów, przygotował dziś szereg atrakcji:
– Wystawę zdjęć z wizerunkiem i wypowiedziami Henryka Tomaszewskiego, którą można oglądać przy ul. Świdnickiej od 15 listopada,
– Tort urodzinowy o godz. 15.00 (ul. Świdnicka),
– 100 roślin na stulecie, w myśl Henryka Tomaszewskiego „Roślina, którą zasadziłem zacznie rosnąć inaczej, ale z całą pewnością będzie żyła”, o godz. 15.00 (ul. Świdnicka),
– Kartkę pocztową z okazji 100. rocznicy urodzin Henryka Tomaszewskiego, która będzie dostępna w Urzędach Pocztowych w całym kraju, a we Wrocławiu (UP Wrocław 1, ul. Krasińskiego 1) dostępny będzie również okolicznościowy datownik.
Obchody zamknie premiera spektaklu Where do we go from here w reżyserii Eweliny Marciniak, która odbędzie się 29 listopada.
Henryk Tomaszewski urodził się 20 listopada 1919 roku w Poznaniu. W 1945 roku zapisał się w Krakowie do Studia Dramatycznego Iwona Galla, uczył się także tańca na prywatnych lekcjach. W latach 1946-47 współpracował z Polskim Teatrem Akademickim, przygotowując scenki pantomimiczne i oprawy choreograficzne.
Od 1946 do 1947 roku uczył się i tańczył w Baletach Polskich Feliksa Parnella. W 1949 roku zaangażował się do baletu Opery Wrocławskiej, gdzie do 1959 roku zatańczył i wykreował 11 ról. Kreacjami okrzyknięto Pawia (Paw i dziewczyna), Li Szan Fu (Czerwony mak), Diabła (Pan Twardowski) – podkreślano dramatyczny rys postaci i nowatorskie środki artystyczne.
W maju 1955 roku na Międzynarodowym Festiwalu Młodzieży i Studentów w Warszawie otrzymał srebrny medal za etiudę mimiczną Wirtuoz. Wpłynęło to na powstanie w 1956 roku najpierw Studia, a od 1959 roku – Wrocławskiego Teatru Pantomimy.
Premiera I Programu odbyła się 4 listopada 1956 roku. Od początku Henryk Tomaszewski konsekwentnie budował styl wyjątkowego w światowej kulturze zjawiska – zespołowego teatru pantomimy. Odszedł od francuskiej tradycji mimu czystego, prowadził wielokierunkowe poszukiwania formalne, penetrował szerokie obszary literatury, mitów i kultury, czyniąc z nich kanwę swoich spektakli, znaczącą rolę powierzał oprawie plastycznej i muzyce. Od początku współpracował z najwybitniejszymi polskimi scenografami (J. Przeradzka, Z. de Ines, K. Wiśniak, F. Starowieyski, A. Majewski, W. Wigura). W centrum swojej wizji artystycznej którą nazwał „teatrem kulistym” postawił człowieka i twórcze możliwości ruchu.
Do 1962 roku występował na scenie, jego interpretacje Akakiusza w Płaszczu, tytułowego Woyzecka, czy Figurki Śmierci ze Strzelnicy wpisały się na trwałe do historii teatru. Henryk Tomaszewski przygotował w swoim teatrze 24 Programy, od X – Odejścia Fausta były to pełnospektaklowe widowiska. Jako pierwszy w Polsce rozpoczął kształcenie mimów, którzy po ukończeniu Studium przy WTP uzyskiwali status profesjonalnego aktora-mima. Wielokrotnie opracowywał choreografię w spektaklach dramatycznych i operowych. Od 1967 roku pracował w teatrach dramatycznych jako reżyser, nadając przedstawieniom oryginalną wartość poprzez szukanie w geście i ruchu źródeł słowa i wydobywaniu z aktorów nieoczekiwanych możliwości.
W recenzjach z jego spektakli często padało określenie „arcydzieło”. Jego realizacja Gry w zabijanego Eugène’a Ionesco w Teatrze Polskim we Wrocławiu uznana została za dzieło kongenialne. Jako twórca ruchu scenicznego współpracował m.in. z Konradem Swinarskim, Stanisławem Igarem, Piotrem Paradowskim i Aleksandrem Bardinim. Jako reżyser pracował w teatrach dramatycznych i muzycznych w Polsce (m.in. w Teatrze Polskim w Poznaniu, Teatrze Starym w Krakowie, Teatrze Narodowym w Warszawie, Operze Śląskiej w Bytomiu, Teatrze im. Aleksandra Fredry w Gnieźnie), a także poza granicami kraju, m. in. w Szwecji, Norwegii, RFN. Kilkakrotnie przenosił swoje inscenizacje z WTP do teatrów w Amsterdamie, Oslo, Kopenhadze. Jako choreograf i inscenizator pracował w polskich, duńskich i niemieckich teatrach operowych.
Szczególnie cenił sobie dwie swoje realizacje: przygotowane z Konradem Swinarskim w mediolańskiej La Scali Menady Hansa Wernera Henzego i Dienstag aus Licht Carlheinza Stockhausena w Operze w Lipsku.
Tomaszewski był także znanym kolekcjonerem. W listopadzie 1994 roku otwarto w Karpaczu Miejskie Muzeum Zabawek ze zbiorów Henryka Tomaszewskiego, prezentujące kolekcję budowaną przez niego od 1967 roku, obejmującą zabawki pochodzące z okresu od XVII do XX wieku.
Henryk Tomaszewski zmarł 23 września 2001 roku w Kowarach. Został pochowany na zabytkowym cmentarzu przy świątyni Wang w Karpaczu.
