Autor: Ewa Kretkowska

Kreśląc panoramę powojennego baletu polskiego, pamiętamy przede wszystkim o wybitnych wykonawczyniach i wykonawcach. Dużo trudniej wymienić listę choreografów, jeszcze gorzej będzie z choreografkami. Nie znaczy to, że takich artystek nie było. Musiały jednak mierzyć się z wieloma przeszkodami, różnej natury, zwłaszcza gdy chciały kroczyć własną drogą[1]. Właściwie można powiedzieć, że mierzą się wciąż – o bohaterce niniejszego tekstu – zmarłej niedawno Marcie Bochenek – jednej z nielicznych Polek, której choreografie można było w latach 70. zobaczyć na scenie Teatru Wielkiego w Warszawie, milczy np. Słownik tańca współczesnego (Łódź 2022). Artykuł stanowi przyczynek do wypełnienia tych znaczących luk w polskim piśmiennictwie...

Janina Nowak, Nina Nowakówna, Nina Novak. Zmiany imienia i nazwiska odzwierciedlają długą i niełatwą drogę, jaką przebyła urodzona 23 marca 1923 roku w Warszawie solistka Polskiego Baletu Reprezentacyjnego, a następnie primabalerina amerykańskiego Ballet Russe de Monte Carlo. Podobnie jak Barbara Bittnerówna czy Maria Krzyszkowska należała do pokolenia tancerek, na karierach których ślad odcisnęła II wojna światowa.  

Tytan pracy Jak twierdzi biografka choreografa Jann Parry, gdyby filmowy Billy Elliot miał swój pierwowzór, byłby nim właśnie Kenneth MacMillan[1]. Zresztą jego barwny życiorys mógłby dostarczyć tematów nawet kilku reżyserom. Urodzony w ubogiej robotniczej rodzinie, niemający pojęcia o balecie, przypadkowo odkryty talent zdolny tancerz, który niespodziewanie kończy karierę w wieku zaledwie dwudziestu paru lat z powodu niedającej się pokonać tremy, następca wielkiego Fredericka Ashtona na czele The Royal Ballet, stający twarzą w twarz z głośno dającą wyraz swojemu niezadowoleniu publicznością, dyrektor i choreograf  baletu Deutsche Oper, American Ballet Theatre, zmagający się z chorobą alkoholową artysta na wygnaniu czy ostatecznie doceniony...