Bytom: Bytomski Teatr Tańca i Ruchu ROZBARK „Dziadowisko” – reż. Anna Piotrowska

Dziadowisko w wykonaniu artystów Bytomskiego Teatru Tańca i Ruchu ROZBARK oraz Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny to zjawISKO sceniczne, pełne absurdu i fantazji, widowISKO emocji i ruchu, próba odkrycia romantyzmu w spotkaniu z teatrem tańca. W tym wyjątkowym projekcie, poprzez wykorzystanie różnych form teatralnych i jakości tańca, wywiedzionych z tradycji klasycznej, ludowej oraz tańca fizycznego, eksperymentalnego, artyści podjęli odważną próbę stworzenia przestrzeni do kreowania nowych wartości i współczesnego widowiska ludycznego.

Tak charakterystyczne dla epoki romantyzmu wątki miłości i śmierci czy przenikania się światów (ziemskiego i świata duchów) mieszają się z elementami absurdu, groteski i współczesnej popkultury. Duchy stają się bardzo ludzkie i przeżywają niespełnioną miłość na nowo. Frustrują się, czują gniew i rozpacz. Element ludzki ulega za to odrealnieniu, staje się zaledwie widmem rzeczywistości. W oryginalny, praktycznie nienaruszony, tekst Dziadów części II Adama Mickiewicza, wkradają się cytaty i wątki szekspirowskie cytowane w oryginalnej, anglojęzycznej wersji. Zabieramy Was więc w podróż domysłów, przypominającą detektywistyczne śledztwo. Kim są postaci na scenie? W jaki sposób odnoszą się do kanonicznego dzieła, a co mówią nam o dzisiejszej rzeczywistości? Liczne transpozycje i przesunięcia wobec oryginału służą bowiem, przede wszystkim, wydobyciu z figur obecnych w Dziadach rozmaitych napięć, emocji i psychologii postaci. Właśnie dlatego spektakl korzysta z różnych estetyk – od horroru po melancholię, zachęcając widza do własnych odczytań i skojarzeń.

Artyści nie koncentrują się więc na wiernym odtworzeniu literackiej wykładni znanego dzieła, choć tekst inspiruje ich w pełni na innym poziomie. W swojej śpiewności, rytmie i mantryczności spektakl oddaje w pełni klimat epoki – swoiste „ciało romantyczne”. Jeśli szukać dla niego odpowiednich określeń, powiedzielibyśmy, że symbolizuje odwagę, siłę fantazji, dawanie upustu głęboko skrywanym emocjom, fascynację granicą między życiem a śmiercią. W tym też punkcie spotykamy się z Szekspirem, mistrzem obserwacji ludzkich namiętności i kreślenia tragicznych scenariuszy. Nieszczęśliwa miłość naznacza całe życie bohaterów, pcha ludzi na krawędź rozpaczy, symbolizuje odwieczny konflikt człowieka z samym sobą i ze światem społecznym. Jednocześnie nie brakuje w jego dramatach humoru i ironii, a przewrotność losu i zwroty akcji pokazują, jak niezmiennie człowiek igra ze swoim losem i jak mało o sobie i innych wie. W Dziadowisku Guślarz ma swoją drugą twarz – na chwilę widzimy go w roli Romea, zakochanego bez pamięci w Julii, wybrance odnalezionej pośród Ptastwa. Czy to jego prawdziwe Ja, alter ego, czy może tylko sceniczna figura i fortel sceniczny, jakich również u Szekspira znajdziemy wiele? Ostatecznie, dla tych klasycznych dzieł dramaturgicznych scena to życie i na odwrót. Nic zatem nie będzie całkowicie pewne.

Takie są też kreacje postaci w tym spektaklu – podszyte skryptami z romantyzmu i Szekspira. Mają za zadanie zaprosić widza w podróż do podświadomości, pogłębienia odczuwania tajemnicy, którą kryje ludzkie życie… i śmierć. A jaki język lepiej odda tak widzianą „rzeczywistość”, jak nie język tańca właśnie? Tak ostatecznie widział też swoje dzieło i rolę dramatu sam Adam Mickiewicz: „W dramacie poezja przechodzi w działanie wobec widzów. (…) Przeznaczeniem tej sztuki jest pobudzać, a raczej, jeśli wolno się tak wyrazić, zniewalać do działania duchy opieszałe”*.

*A. Mickiewicz: Literatura słowiańska, kurs III, przeł. L. Płoszewski [w:] tegoż, Dzieła, t. 11, s. 116-117. Za: J. Skuczyński: Podstawy obrzędowe a przestrzeń teatralna w Dziadach, „Pamiętnik Literacki” 1988, LXXIX, z. 2, s. 8.

O artystach:

Anna Piotrowska – doktor w dziedzinie sztuk muzycznych w dyscyplinie rytmiki i tańca, choreografka, reżyserka, nauczycielka tańca współczesnego, tancerka. Fundatorka i Prezes Zarządu Fundacji Rozwoju Tańca „eferte”, oraz założycielka „mufmi” w Warszawie. Stypendystka British Council Awards, Young Polish Arts Entrepreneur. Pomysłodawczyni i koordynatorka wielu ogólnopolskich i międzynarodowych programów edukacyjno-kulturalnych. Od 1996 r. stworzyła ponad 120 autorskich choreografii i przedstawień.

Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny – instytucja kultury o szerokiej działalności artystycznej, kultywująca tradycje narodowego dziedzictwa oraz promująca polską twórczość ludową i narodową. W swojej bogatej ofercie koncertowej posiada programy galowe – będące kwintesencją działalności artystycznej Zespołu, wokalno-instrumentalne – muzyki klasycznej i religijnej, edukacyjne, a także niepowtarzalne widowiska, będące wynikiem poszukiwań nowych form wyrazu artystycznego.

Realizatorzy:

Koncepcja, reżyseria, dramaturgia: Anna Piotrowska
Choreografia: Anna Piotrowska, Michaił Zubkow
Kreacja i wykonanie:
Artyści teatru Rozbark – Kamil Bończyk, Joanna Brodniak, Aleksandra Kępińska, Maria Lenczewska, Sabina Letner, Julia Lewandowska, Aleksandra Łuczak, Ewa Noras, Katarzyna Zioło, Daniel Zych;
Artyści zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”: Matylda Baczewska, Magda Gorczyca, Marta Polak, Dominika Pyka, Agata Szwiec, śpiew: Anna Olszowska, Maciej Kucera
Gościnnie: Renata Tunkel, Almuth Isa Falter
Asystentura: Alexey Torgunakov
Muzyka: Aleksandra Piotrowska
Reżyseria światła: Paweł Murlik
Scenografia: Anna Piotrowska
Kostiumy: Anna Piotrowska, Adam Królikowski, Atelier Bronisława Cichy
Wideo: Julia Lewandowska, Anna Piotrowska
Konsultacje z wiersza, praca z głosem: Monika Jakowczuk, Ewa Zug
Koordynator ds. literackich: Anna Duda
Grafika: Małgorzata Piotrowska
Koordynacja i promocja: Anna Berek, Agnieszka Kłosińska, Karolina Staneczek-Pucher, Madzia Zbączyniak,
Realizacja: Dastin Greczyło, Mateusz Gładysz, Bożenia Pogorzałek, Jakub Ritter, Krzysztof Soszka, Kuba Zapartowicz

Premiera: 9 grudnia 2022, scena Cechownia, Teatr ROZBARK, Bytom

Produkcja: Bytomski Teatr Tańca i Ruchu Rozbark,
Partner: Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny.

W tekście wykorzystano fragmenty dramatów Williama Szekspira „Hamlet”, „Romeo i Julia”, „Święto Trzech Króli” w wersji anglojęzycznej (tłumaczenie własne).

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu „Taniec”, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca.