Z początku Gatunki chronione były projektem opowiadającym o ciałach i o tym, jak się na nie patrzy. Z biegiem czasu, stały się interdyscyplinarną opowieścią o tożsamościach, o poszukiwaniu prawdy o sobie w nie do końca przygotowanym na nasze przyjęcie świecie. Gatunki chronione to projekt społeczny, który dzięki formule kino dokumentalne+taniec, zaprasza w progi rezerwatu każdego, nawet najdziwniejszego widza.
Gatunki chronione zostały zaprezentowane podczas konferencji Więcej niż Teatr we Wrocławiu. Patronat nad wydarzeniem objęła TVP Kultura, w której Gatunki chronione były emitowane.
W 2015 roku Gatunki chronione odbyły tourneé po Polsce w ramach programu Instytutu Muzyki i Tańca Scena dla Tańca 2015.
Gatunki chronione to spektakl ruchowy połączony z filmem dokumentalnym, nakręconym w zespole przyrodniczo-krajobrazowym Żabie Doły nazywanym Śląskimi Mazurami. W Gatunkach, jak i w przyrodzie następują naturalne mechanizmy obronne. Bohaterowie odnajdują prawdę o swoich ciałach gdzieś na styku performansu scenicznego i realnego życia. W zderzeniu z codziennymi doświadczeniami, scena staje się dla nich bezpiecznym schronieniem, rezerwatem, jedynym miejscem, gdzie mogą szczerze, choć nie bez lęku, opowiedzieć o swojej tożsamości.
Czworo tancerzy w niezwykłej przestrzeni Śląskich Mazur. Wybór miejsca nie jest przypadkowy, rezerwat przyrody, gatunki, które by przeżyć, muszą zostać objęte ochroną państwa, i młodzi ludzie o alternatywnej motoryce. Choreografia, skomponowana dla zaangażowanych w projekt tancerzy, stawia przed nimi nie tylko wyzwania ruchowe, lecz także aktorskie. Gatunki chronione są próbą krytycznej refleksji na temat sposobu postrzegania osób o alternatywnej motoryce, bez nadużywanych w mediach narracji „ofiary” albo „superbohatera”.
Gatunki chronione
Ideą ochrony gatunków jest zasada maksymalnej bioróżnorodności środowiska. W szerszej perspektywie nie chodzi wyłącznie o ratowanie ich, ale o uspołecznienie. Gatunki chronione są szczególnie narażone na wyginięcie ze względu na niesprzyjające warunki zewnętrzne i częstą ingerencję w ich naturalne środowisko życia. Ochrona gatunków wynika z nadziei, że w którymś pokoleniu pojawią się osobniki bardziej przystosowane do naszego klimatu. Jest wiele powodów objęcia ochroną gatunkową: pomoc w adaptacji w ekosystemie, stworzenie optymalnych warunków rozwoju danego gatunku oraz dla jego rozmnażania. Do określenia czy i w jakim stopniu dany gatunek podlega ochronie, niezbędna jest opinia lub orzeczenie lekarsko-weterynaryjne stwierdzające potrzeby biologiczne i optymalne warunki bytowe danych osobników. Gatunek chroniony jest objęty prawną opieką państwa. Za jego zrywanie, wykopywanie, uszkadzanie, chwytanie, umyślne płoszenie i niepokojenie, zabijanie, niszczenie postaci młodocianych i form rozwojowych, niszczenie schronień, legowisk i siedlisk i tym podobne działania szkodliwe dla jego przedstawicieli przewiduje się określone kary. Obowiązkiem organów administracji publicznej, osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych oraz osób fizycznych jest dbałość i troska o gatunki, w szczególności te, które podlegają ochronie prawnej.
Zespół przyrodniczo-krajobrazowy Żabie Doły
Położony na Górnym Śląsku, na granicy miast: Bytomia, Chorzowa i Piekar Śląskich, zespół przyrodniczo-krajobrazowy o powierzchni 226,2 ha. Został utworzony w 1997 roku. Powstałe w wyniku eksploatacji górniczej i działalności hutnictwa zbiorniki wodne, zapadliska, hałdy i nieużytki zostały uznane jako jedne z cenniejszych przyrodniczo terenów Śląska pod względem ornitofauny. Ornitolodzy oznaczyli tutaj 129 gatunków ptaków, w tym 76 gatunków ptaków lęgowych, z których 17 gatunków jest nielicznych w skali Górnego Śląska. Najbardziej interesujące jest duże zagęszczenie populacji lęgowej bączka – gatunku zagrożonego wyginięciem w tym regionie. Występują tu również: bąk, bażant, błotniak stawowy, cyraneczka, czajka, dzięcioł duży, kowalik, kuropatwa, łabędź niemy, mazurek, perkoz dwuczuby, perkoz rdzawoszyi i perkoz zausznik, pliszka siwa i pliszka żółta, pustułka, remiz, słowik rdzawy, sowa uszata, szczygieł, zięba. Gatunki lęgowe występujące w Żabich Dołach stanowią około 30 procent wszystkich gatunków ptaków lęgowych w Polsce.
Tańczą: Tatiana Cholewa, Radosław Lis i goście
Choreografia, działania performatywne: Rafał Urbacki
Światła: Rafał Urbacki, Michał Wawrzyniak
Asystent: Marlena Hermanowicz
Koncepcja filmu, montaż: Anu Czerwiński, Rafał Urbacki
Realizacja filmu, zdjęcia: Anu Czerwiński
W filmie występują: Tatiana Cholewa, Filip Pawlak, Karolina Stroisz, Katarzyna Szarawara
Narratorka: Karolina Kędziora
Asystent kamery: Piotr Gacek (WRiTv UŚ),
Koordynatorka projektu: laba off | Natalia Starowieyska
Rafał Urbacki urodził się na Górnym Śląsku. Jest reżyserem, choreografem. Studiował m.in. reżyserię dramatu w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie i kulturoznawstwo na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Autor projektów tożsamościowych, społecznych i partycypacyjnych, m.in. Mt 9,7 [On wstał i poszedł do domu] (Stary Browar, Poznań 2010), Mover (Śląski Teatr Tańca, Bytom 2010), W Przechlapanem (Instytut Teatralny, Warszawa 2012), stypa (Teatr Ósmego Dnia, Poznań 2012), kto podskoczy jest pedałem, hej (Inicjatywa Pomada, Warszawa 2012), Niech nigdy w tym dniu słońce nie świeci (Teatr Fredry, Gniezno 2014), Gatunki chronione (z Anu Czerwińskim, Teatr Rozbark, Bytom 2014), Serce robotnika napędza praca (z Anu Czerwińskim, Teatr Rozbark, Bytom 2014), Kształt rzeczy (Muzeum Śląskie, Katowice 2015). Choreograf w spektaklach m.in. duetu Strzępka i Demirski: Tęczowa Trybuna 2012 (Teatr Polski, Wrocław 2011), musicalu Położnice szpitala św. Zofii (Teatr Rozrywki, Chorzów 2011), W imię Jakuba S. (Teatr Dramatyczny, Warszawa 2011), Courtney Love (Teatr Polski, Wrocław 2012), oraz Radosława Rychcika: Dwunastu gniewnych ludzi (Teatr Nowy, Poznań 2012) i in. Od 4 lat porusza się bez użycia wózka inwalidzkiego dzięki opracowaniu autorskiej metody ruchu. Obecnie mieszka w Katowicach.
Anu Czerwiński jest filmowcem-dokumentalistą. Ukończył reżyserię dokumentu na Université Paris Diderot (Paris VII), obecnie studiuje w Mistrzowskiej Szkole Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy w Warszawie. Jego debiutancki film Kalambury był doceniany na francuskich festiwalach filmowych (Chéris-Chéries, FIPA, Biarritz, PiontDoc). Współpracował z paryskimi teatrami, m.in. z Opéra de Paris, Théatre Artistic Athévains, Théatres Parisiens Associées, gdzie tworzył oprawę multimedialną i materiały dokumentalne.
Bilety: 20 zł normalny, 10 zł ulgowy
Wszystkie miejsca nienumerowane.
Rezerwacja i zakup biletów: Biuro Obsługi Widza, bow@teatrrozbark.pl, tel. 32 428 13 11 (czynne od pon. do pt. w godz. 8.00 – 16.00),
kasa Teatru ROZBARK jest czynna od poniedziałku do piątku w godz. 14.00 – 19.30.
