Kraków/„Rollercoaster. Kolekcjonerzy wrażeń”: Teatr Dada von Bzdülöw „Drganie jednej struny”

Wiemy – ale tylko wiemy, nie pojmując – że równocześnie nad i pod nami, w strzelistych otchłaniach, poza granicami wzroku i wyobraźni zachodzą krocie i miliony równoczesnych przekształceń, powiązanych z sobą jak nuty matematycznym kontrapunktem.

(Stanisław Lem, SOLARIS)

Czasami to tylko przeczucie, bez zewnętrznych przejawów, wskazówek, dowodów, przyczyn, czy wyjaśnień, że istnieje jednak coś namacalnego. Coś niejasnego, lecz jednocześnie wyrazistego. Podobne wrażenie czegoś zdefiniowanego, a jednocześnie wymykającego się oczekiwaniom, wprowadza SOLARIS Lema, w którym z jednej strony przeplatają się wyraźne kategoryzacje, a z drugiej strony zamęt i niewyjaśnione napięcie. Drganie jednej struny nie jest jednak interpretacją twórczości literackiej Lema, ale utworzonym z odłamków i fragmentów znaczeń spektaklem, który na język ciała przekłada zagadnienia zawarte w powieści. Nie trzeba udawać się do odległych galaktyk, aby móc sobie wyobrazić reprezentację ciał, które w sferze wizualnej są antropomorficzne, lecz w sferze materii zupełnie obce/nieznane, niedostępne.

Obserwujemy ciała i ich różnorodny język w nieznanych dla nich sytuacjach, operujące w przestrzeni, która narzuca im swoje zasady. Ontologia nie jest więc z góry znana, jej współrzędne nie są nigdzie wprost zapisane, lecz stale wyznaczane i wyrażane przez trajektorie wędrówki ruchu ciał. To niekontrolowany ruch, rozsynchronizowane duety, poszukiwanie kontaktu określonego przez zewnętrzność, nieoczekiwane punkty zbieżne i asynchroniczne osie czasu, które prowadzą ciała obok siebie lub coraz bliżej i bliżej.

Realizatorzy:

Choreografia: Katarzyna Chmielewska, Magdalena Reiter, Jakub Truszkowski
Obsada: Katarzyna Chmielewska, Magdalena Reiter, Jakub Truszkowski
Koncept i taniec: Katarzyna Chmielewska, Magdalena Reiter, Jakub Truszkowski
Dramaturgia: Rok Bozovičar
Scenografia: Atej Tutta
Kostiumy: Jelena Proković
Muzyka: Radosław Duda
Wideo: Atej Tutta
Reżyseria światła: Atej Tutta
Produkcja: Teatr Dada von Bzdülöw – Michał Jankowski (PL), Zavod Mirabelka – Magdalena Reiter, Tina Dobnik (SI)
Koprodukcja: Ambasada RP w Lublanie
Partnerzy: Teatr Wybrzeże, Instytut Adama Mickiewicza – CULTURE.PL, Bunker, GAK, Klub Żak

Słoweńska premiera: 10 grudnia 2021, Stara mestna elektarna – Elektro Lublana

Polska premiera: 18 grudnia 2021, Teatr Wybrzeże, Gdańsk

„Rollercoaster. Kolekcjonerzy wrażeń” to program prezentacji tańca współczesnego, realizowany od 2018 roku. Spektakle wybrane przez kuratorów – Pawła Łyskawę i Eryka Makohona – z założenia odmienne pod względem estetyki i formy, konsekwentnie wpisują się w hasła porządkujące program kolejnych edycji.

Motywem przewodnim w 2023 roku będą „Translacje”, rozumiane jako forma dialogu tańca i choreografii z innymi sztukami. Przez kolejne miesiące będzie można przyglądać się  spektaklom, w których ruch staje się translacją muzyki czy literatury.

Hasło tegorocznego „Rollercoastera” nawiązuje pośrednio do interdyscyplinarności sztuki Kantora. Mówi się, że Tadeusz Kantor, podobnie jak Oskar Schlemmer, patrzył na teatr oczami malarza, próbując podporządkować aktora plastyce scenicznych kompozycji, a jego wielowątkowa twórczość nie powinna być wpisywana w twardo rozróżniane ramy tradycyjnego podziału sztuk.

Wydarzenia odbywające się w ramach tegorocznej edycji „Rollercoastera” dostarczą okazji, by nieco bliżej przyjrzeć się relacjom choreografii z innymi formami ekspresji. Zaprezentowane zostaną spektakle dialogujące, poszukujące nowych jakości płynących z przepisywania jednego tekstu kultury na inny, żonglujące narzędziami twórczymi, upłynniające granice poszczególnych dziedzin sztuki. W programie przewidziano również spektakle, w których choreografem staje się literatura (Drganie Jednej Struny), muzyka (III Symfonia), przestrzeń i światło (de light), nowoczesne technologie filmowe czy nauka. Tegoroczne hasło będzie także okazją do przyjrzenia się konwencjom w sztuce. Niektóre z nich pozwolą odkryć potencjał choreograficzny w języku migowym (Translacje). Widzowie będą mieć sposobność sprawdzenia, czy wiersz może stać się strukturą improwizacji ruchowej (Poczucie kawałkowości) oraz czy słowo jest tak samo pojemne jak ruch, dźwięk, obraz (One on One – David on Bartosz)?
W ramach działań warsztatowych, towarzyszących programowi, będzie można także spróbować ucieleśnić język (warsztaty z Dominikiem Więckiem), zapisać ruch (warsztaty notacji tańca z Hanną Raszewską – Kursa i Zuzanną Kupidurą z Warszawskiej Pracowni Kinetograficznej), opisać to, co wydaje się być nieuchwytne (warsztaty dla choreografek i choreografów z budowania opisów spektakli tanecznych z Joanną Pędzisz).

Pandemia zwiększyła zainteresowanie choreografii technikami filmowymi. Taniec coraz częściej tłumaczony jest na język ruchomego obrazu. „Translacje” jako motyw „Rollercoastera” skierują zainteresowanie widzów także w stronę relacji filmu i choreografii. Prezentacja filmów oraz spotkanie z ich twórczyniami i twórcami (Toporzeł, Falling Free, Manhattan Interactive Movie) zbudują jeden z „Rollercoasterowych” wieczorów.

Każdemu z pokazywanych spektakli towarzyszyć będzie rozmowa z twórczyniami i twórcami, którą poprowadzi Alicja Müller. Program zostanie poszerzony o wykład dr Anny R. Burzyńskiej pt. Nauka w roli choreografa i dr Mateusza Chaberskiego, zatytułowany Tańczące agensy, znikające ślimaki i obcy w stanie nieważkości. O ruchu w asamblażach ludzi i technologii.

Kuratorzy projektu Rollercoaster. Kolekcjonerzy wrażeń: Paweł Łyskawa, Eryk Makohon
Organizatorzy: Cricoteka, Krakowski Teatr Tańca
Zespół realizujący projekt: Mariusz Gąsior, Maciej Jagoda, Józef Legierski, Magdalena Link-Lenczowska, Zofia Mikołajska, Aldona Mikulska, Andrea Nikolov, Agnieszka Oprządek, Maria Pieniążek, Anna Rejowska, Aleksandra Treder, Natalia Zarzecka, Izabela Zawadzka
Identyfikacja graficzna: Wojciech Kołek
Patroni medialni: Didaskalia, Gazeta Wyborcza, Notes na 6 tygodni, Radio Kraków
Wsparcie medialne: taniecPOLSKA.pl

Program dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego – w ramach programu „Taniec”, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca.
Projekt współfinansowany ze środków Miasta Krakowa. (www.krakow.pl)

Więcej: link