Posthuman theatre: Teatr Cinema + Gekidan Kataisha. Fot. Cinefoto/Marta Ankiersztejn.
Teatr Cinema wspólnie z Teatrem Kaitaisha realizują polsko-japoński projekt teatralny, którego pierwszy etap miał miejsce w Tokio w ramach Polskiej Prezydencji w Unii Europejskiej. Trzytygodniowa wspólna praca w październiku i listopadzie 2011 roku zaowocowała polsko-japońską wersją spektakli : Hotel Dieu Teatru Cinema i Finality living Teatru Kaitaisha. Projekt pod wspólnym tytułem The Posthuman Theatre w formie prezentacji obydwu spektakli podczas jednego wieczoru, miał swoją japońską premierę w Tokio.
Występom towarzyszyło sympozjum z udziałem Zbigniewa Szumskiego oraz japońskich artystów, reżyserów i krytyków. Wziął w nim udział m. in. Hisao Takase, reżyser który przygotuje w tym roku w Tokio Naszą Klasę T. Słobodzianka, a podczas konferencji w Tokio omawiał projekt The Posthuman Theatre. Projektowi patronuje The Japan Director Association, które zorganizowało sympozjum i warsztaty w Ai Hall w Itami, jednym z najważniejszych w Japonii miejsc dla współczesnego tańca i teatru. Warsztaty, które poprowadził Zbigniew Szumski, zgromadziły świetnych tancerzy, aktorów i choreografów. Praca w Japonii stanowi początek współpracy Teatru Cinema z Teatrem Kaitaisha. Premiera japońska wieczoru spektakli miała miejsce 11 listopada 2011 roku w Morishita Studio w Tokio. Kolejnym jej etapem są prezentacje obydwu spektakli jesienią 2012 roku w Polsce.
Po pokazie spektakli – spotkanie artystów z widzami.
Reżyser Zbigniew Szumski o projekcie The Posthuman Theatre:
„Zjawiska komunikujące zestawione w obrazy i tańce.
Drobne gesty codzienne, prywatne, zebrane i ułożone w mówiące obrazy.
Sytuacje społeczne – musztry, tortury wkomponowane w zachowania „lżejsze” podglądnięte w telewizji.
Gesty przedsymboliczne. Już wyizolowane, ale wciąż nasycone indywidualną opowieścią.
Z tych elementów zbudowana jest opowieść o współczesnym człowieku.
Emocje zbanalizowane w codziennym życiu odzyskują swoją intensywność i świeżość.
Polsko-japoński zespół odróżnia się i jednoczy w spektaklu, którego przesłaniem jest docieranie do różnic kulturowych ale też określanie obszarów wspólnych.
Pytanie o kondycję ludzką po tragedii w Fukushimie oraz konfrontacja tego faktu z polskim cieniem
historycznym związanym z holocaustem i traumą II Wojny Światowej (m.in. ożywianie obrazów Andrzeja Wróblewskiego Rozstrzeliwania).
Pytanie o kondycję ludzką poprzez wiersz Wisławy Szymborskiej Tortury wielokrotnie zinterpretowany tańcem i ruchem. Mówiony, nie deklamowany, w wielu językach.”
Reżyser Shinjin Shimizu o Finality Living (Ostateczności życia):
„Jest to opowieść o ludziach, którzy utracili swoją podmiotowość i nie działają już we własnym imieniu, jednak nie mając wyboru, muszą kontynuować życie.
Nagłe wypowiedzi oraz pojedyncze gesty ludzkich ciał pozbawionych podmiotowości i przynależności są wciąż uparcie wpisywane w przestrzeń teatralną.
Teatr Kaitaisha mierzy się tu ze współczesnymi tematami odnoszącymi się do prawa i sprawiedliwości, takimi jak: płeć, japoński system władzy, przemoc, niemożność komunikacji, czy wypadek nuklearny.
Ukryta historia wydobywana jest tu na światło dzienne poprzez ciała chorych, którzy żyją, odkrywając
uwarunkowania własnego bytu w samym środku społeczności spektaklu.”
Teatr Kaitaisha z Tokio, założony w 1985 roku przez kierującego nim do dziś reżysera Shinjin Shimizu, działa w obszarze teatru ekspresji fizycznej. Jego nazwa oznacza Teatr Dekunstrukcji. Kreuje swoje przedstawienia z tańca, ruchu, elementów wizualnych i muzyki. Tworzy teatr zaangażowany społecznie, ponad barierami językowymi. Punktem wyjścia w ich pracy są ograniczenia ciała i umysłu ludzkiego będące efektem wpływu polityki światowej i lokalnej. Jego spektakle wyrażają krytykę współczesnego społeczeństwa japońskiego, podejmując m.in. tematy rasizmu, społecznego wykluczenia, uprzedzeń dotyczących płci i seksu. Pokazują sytuację jednostki poddanej coraz większej kontroli i ograniczeniu wolności. Teatr Kaitaisha zdobył międzynarodowe uznanie, występując w wielu krajach Europy i w Stanach Zjednoczonych.
W 2004 roku Shinjin Shimizu we współpracy z artystami spoza Japonii rozpoczął międzynarodowy projekt pt. Dream Regime Project, badając wpływ polityki na wizerunek ludzkiego ciała w społeczeństwie. W ramach tego projektu zespół kilkakrotnie gościł w Polsce (głównie w Gdańsku).
Teatr Cinema jest jednym z najbardziej oryginalnych teatrów alternatywnych w Polsce. Powstał w 1992 roku. Tworzą go malarze z Trójmiasta oraz aktorzy, z których większość pracowała poprzednio w Teatrze im. C. K. Norwida w Jeleniej Górze. Tamże stworzyli spektakl pt. Cinema, którego tytuł stał się nazwą teatru. Siedziba zespołu mieści się w Michałowicach w Karkonoszach. Autorem scenariuszy, tekstów i scenografii oraz reżyserem spektakli teatru jest Zbigniew Szumski. Artysta studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku u Jerzego Krechowicza, cenionego plastyka, twórcy awangardowego teatru wizualnego Galeria. Przedstawienia Teatru Cinema pozostają w kręgu inspiracji płynących z idei i praktyki twórczej Tadeusza Kantora. Świat spektakli teatru Cinema tworzą wspomnienia, sny i marzenia zderzone z materią codzienności. Ważnym źródłem inspiracji afabularnych spektakli teatru są wnikliwe obserwacje ludzkich zachowań. Teatr Cinema stworzył kilkanaście spektakli teatralnych i kabaretowych oraz serię programów telewizyjnych nasuwających skojarzenia z Latającym Cyrkiem Monthy Pythona. Surrealistyczne przedstawienia teatru wyróżniają się niezwykłymi obrazami i specyficznym humorem. W przedstawieniach Teatru Cinema nie okazujący uczuć i traktujący się instrumentalnie ludzie wypełniają niepokojące, puste przestrzenie obsesyjnym rytuałem bezsensownych czynności. Tragikomiczne postacie wykonują prozaiczne (często wstydliwe) czynności, wygłaszając absurdalne monologi. Tematami spektakli teatru są m.in.: identyczność podstawowych ludzkich doświadczeń oraz nieprzenikalność ludzkich światów wewnętrznych. Teatr Cinema wielokrotnie z powodzeniem występował w kraju i za granicą, m.in. na festiwalach: „Spielart” w Monachium, „Passage” w Nancy, „Zuercher Theater Spektakel” w Zurychu, festiwalu teatrów eksperymentalnych w Kairze (gdzie otrzymał Grand Prix za Donga). Centrum Sztuki Współczesnej zorganizowało monograficzny przegląd twórczości Teatru Cinema w 1999 roku. Prezentowało także spektakle Teatru Cinema podczas dwóch edycji przeglądu „Wydarzenia Teatralnego Off-u”.W tym roku Teatr Cinema obchodzi jubileusz 20-lecia działalności artystycznej.
Janusz Marek
Wizytę teatru Kaitaisha wspierają The Saison Foundation oraz The Japan Foundation.
Sprzedaż biletów na wieczór spektakli pt. The Posthuman Theatre w dniach 23 i 24.10 (wtorek, środa) w godz. 12.00 – 19.00 w CSW Zamku Ujazdowskim (ul. Jazdów 2). Ceny biletów: 55 zł i 40 zł.
Na prelekcję – wstęp wolny.
Informacje o festiwalu: tel. 22 628 64 08 w godz. 12.00 – 19.00 (oprócz poniedziałków) oraz http://www.csw.art.pl, a także w zakładkacha Kalendarium/Wydarzenia.
THE POSTHUMAN THEATRE
w wykonaniu
Teatru „Kaitaisha” z Tokio i Teatru „Cinema” z Michałowic
Część I
koncepcja, reżyseria, scenografia: Zbigniew Szumski
Część II
koncepcja, reżyseria: Shinjin Shimizu
Po pokazie spektakli – spotkanie artystów z widzami.
Aktorzy:
Paweł Adamski Jonathan Giles Gerner
Jan Kochanowski Hino Hiruko
Tadeusz Rybicki Honma Ryoji
Monika Strzelczyk Irie Taira
Izabela Terek – Jopkiewicz Ishi Yasuji
Małgorzata Walas – Antoniello Kumamoto Kenjiro
Nakajima Miyuki
Sugiuta Chizuko
Yabe Kumiko
Yamada Rei
Tłumaczenia:
Koichi Kuyama
Menedżerowie:
Sasaki Katsumi
Katarzyna Szumska
