Warszawa: Sylwia Hanff/ Teatr Limen Butoh „Szczeliny istnienia”

Szczeliny istnienia to solo Sylwii Hanff z muzyką elektroakustyczną-akusmatyczną autorstwa wybitnego francuskiego kompozytora Pierre’a Boeswillwalda. Artyści spotkali się w 2017 na międzynarodowym festiwalu „En chair et en Son” pod Paryżem, na którym realizowali wspólny performans Zmierzch opuszczonych miast. Po zakończeniu tamtego projektu Pierre Boeswillwald zaproponował skomponowanie utworu specjalnie dla warszawskiej tancerki butoh.

Część I. Yohaku

Cześć II. Horyzont zdarzeń

Część III. 6,6 miliardów Słońc

Black Sun

Imagine the Abstract

being played in the G major

deep space black with flashes of darker

blackness pornographic obscenity

imagined experienced totality

Blackness light-years

Between stars

yourself suspended

worship

nothing at all in deep

space

An exhausted sun slow painless

death moved around

like clouds passing across the moon

meaning

from them

The cold of interstellar

space. Abstract

Non-Euclidean geometries. Voices green, purple, red.

The universe sent into reverse. Apocalypse postponed

Time running backwards

overwhelmed

[Poezja Znaleziona/Black-out poetry – Sylwia Hanff]

Od artystki:

Po ponad 20 latach tańczenia, nieustannie zadaję sobie pytanie o butoh. Czy można tańczyć butoh w taki sposób, jak kiedyś? Czym miałoby być nowe butoh i czy w ogóle jest możliwe? Szukam odpowiedzi, wracając do początków i mając świadomość, że powtórzenie nie jest możliwe.

Muzyka elektroakustyczna ma dla mnie szczególne znaczenie i fascynuje mnie od zawsze. Przestrzeń dźwiękowa stanowiąca niezależne uniwersum. Wchodzę w ten równoległy świat i daję się pochłonąć.

Tytuł pochodzi z książki Jolanty Brach-Czainy:

Wniknięcie. To, co niewidoczne, ukryte bywa w szparach, szczelinach, pęknięciach prowadzących w głąb, pod powierzchnię, na drugą stronę rzeczywistości. Tej samej jednak. […]  Patrząc, nie tylko wydobywamy obserwowaną rzeczywistość, ale również budzimy.

[Jolanta Brach-Czaina, Szczeliny istnienia, Wydawnictwo eFKa, 2006]

Te słowa chyba najlepiej oddają istotę butoh. Yohaku to w sztuce japońskiej (ikebana, malarstwo) „pusta przestrzeń”. Butoh jest poddaniem „woli zrozumienia” i praktykowaniem mistyki istnienia. Wynika z pokory wobec nieznanego, nienazywalnego, nie-obecnego. Stąd 6.6 miliardów Słońc – masa czarnej dziury. Ma ona krawędź nazywaną horyzontem zdarzeń.

Spektakl powstał również z inspiracji moim doświadczeniem podczas zeszłorocznej podróży do Japonii. Doświadczeniem tego, co Inne, które, poprzez dźwięk, zawłaszczało moją świadomość, powodując transgresję i zapadanie ciała-umysłu w niezwykłe śnienie.

Koncepcja, choreografia, taniec butoh: Sylwia Hanff

Muzyka: Pierre Boeswillwald

Reżyseria świateł: Roman Woźniak

Kostium: Monika Moskwa

Project współfinansowany przez m.st. Warszawa

Podziękowania dla Centrum „Łowicka” za udostępnienie sali na próby.

BUTOH – kontrkulturowa forma współczesnego tańca, która narodziła się w Japonii na przełomie lat 50. i 60 XX w. Zrywa z kanonami tradycyjnej sztuki, nie tylko japońskiej. Inspiracją były też ekspresjonizm, koncepcja teatru okrucieństwa Antonina Artauda, filozofia Nietzschego, pisma Bataille’a, twórczość Geneta. Odwołuje się do ludowej estetyki brzydoty, sam w sobie jest rytuałem wyzwalającym wewnętrzną energię i eksplorującym mroki podświadomości. Z premedytacją ukazuje zakazane dotąd obszary życia. Butoh to taniec, którego istotą jest poszerzona percepcja ciała wyzwolonego z automatyzmów codzienności, poszukiwanie tego, co autentyczne w ciele, tajemniczego piękna, otwarcie na kontakt z Jaźnią i jedność Uniwersum w jego wiecznym cyklu życia i śmierci. Butoh jest stanem jedności umysłu-ciała umożliwiającym subtelne odczuwanie świata wewnętrznego i zewnętrznego, to czyste doświadczenie zmieniających się stanów istnienia. Tancerz, istniejąc na krańcach czasu, otwiera przestrzeń, w której ujawniają się rzeczy niewidzialne.

Sylwia Hanff – pionierka i najbardziej rozpoznawalna tancerka butoh w Polsce. Uczyła się u największych mistrzów butoh (Ko Murobushi, Daisuke Yashimoto, Carlotta Ikeda, Yoshito Ohno oraz Atsushi Takenouchi, Tadashi Endo, Ken Mai, Kan Katsura i inni); performerka teatru fizycznego, instruktorka improwizacji tańca i symboliki ciała, nauczycielka jogi i medytacji; tańca współczesnego i orientalnego uczyła się na wielu międzynarodowych festiwalach i warsztatach tańca w Polsce, Niemczech i Wielkiej Brytanii; brała udział w międzynarodowych projektach tanecznych; była aktorka zespołu Warszawskiego Teatru Pantomimy, 10 lat współpracowała z Teatrem Narodowym i Operą Narodową; współpracuje z teatrami fizycznymi i eksperymentalnymi; mgr filozofii UW; menadżerka kultury – od wielu lat organizuje wydarzenia butoh; od kilkunastu lat prowadzi warsztaty pracy z ciałem i medytacji w ruchu. Od 2002 roku prowadzi Teatr Limen Butoh, stworzyła kilkanaście autorskich spektakli solowych i zespołowych oraz wiele etiud i improwizacji. Została opisana w książce Obecni ciałem. Warsztat polskich tancerzy Magdaleny Zamorskiej i The Body Revolving Stage. New Dance in New Poland, Jadwigi Majewskiej.  Stypendystka Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. www.limenbutoh.net  FB https://www.facebook.com/limenbutoh

Pierre Boeswillwald – francuski kompozytor, pionier muzyki elektroakustycznej; urodził się we Francji w 1934 roku, kształcił się w zakresie muzyki elektronicznej (m. in. studia u P. Schaeffera w Konserwatorium Paryskim oraz GRM), sztuk wizualnych i teatru. W 1954 roku rozpoczął swoje pierwsze eksperymenty w zakresie muzyki dla teatru. Pracował z wieloma reżyserami i instytucjami (Blin, Sorano, Lavelli, Bataille, Maréchal, Comédie Française, Festival de Gavarnie). W kolejnych latach zrealizował szereg „ścieżek dźwiękowych” (około 300) m.in. dla Centrum Pompidou, Sigma Bordeaux, festiwalu w Awinionie, CRA. Uprawiał elektroakustyczną improwizację w ramach grupy bezpośredniej ekspresji N Chateauvallons i Opus Christian Clozier Alain Savouret i Jacques Lejeune. Był członkiem Artam (warsztat badań technologii przetwarzania dźwięku). Założył Nicole Lachartre CACL (stowarzyszenie współpracy instrumentalistów i kompozytorów) oraz – wraz z kompozytorem Érikiem Mulardem – Studio Delta p La Rochelle. Jest członkiem założycielem i  prezesem francuskiej federacji ICEM-UNESCO; członek Towarzystwa Inżynierii audio NY i Międzynarodowej Akademii Muzyki Elektroakustycznej w Bourges. Przez wiele lat nauczał kompozycji muzycznej (Pantin, Evry, IMEB, IRCAM, Lille University, Institut de la marionnette). Założył MEA Plessi Robinsson Bourges i Amiens, gdzie uczył od 1983 do 2002 roku.

Dr hab. Roman Woźniak – rzeźbiarz, autor instalacji, scenograf i reżyser teatralny, animator kultury a także dyrektor artystyczny Teatru Academia. Urodzony 30 sierpnia 1952 roku w Płocku. Studiował na Wydziale Rzeźby warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie uzyskał dyplom w pracowni prof. Jerzego Jarnuszkiewicza. Od lat 80. pracuje jako pracownik dydaktyczny, ASP na Wydziale Rzeźby oraz w Katedrze Scenografii, a od kilku lat także prowadzi zajęcia ze scenografii oraz reżyserii barwy i przestrzeni w Wyższej Szkole Artystycznej. Na przełomie lat 1980/1981 roku pełnił funkcję kierownika Galerii Repassage –

warszawskiej galerii sztuki współczesnej, która stanowiła jedno z najważniejszych ognisk

odłamu kontrkulturowego polskiej neoawangardy lat 70. XX wieku. W latach 70. zaczął tworzyć spektakle plastyczne i teatralne a w 1993 roku wraz z Marcinem Jarnuszkiewiczem założył niezależny Teatr Academia. Prace Romana Woźniaka znajdują się w Muzeum Sztuki w Łodzi, a także w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku.

Monika Moskwa – niegdyś tancerka, obecnie choreografka i kostiumografka, którą  zawsze inspirowały muzyka i obrazy, feerie kształtów i kolorów. Na pewnym etapie twórczości poczuła potrzebę dopełnienia kreacji choreograficznych kostiumami, a z czasem kostium stał się pierwszą wizją, impulsem do tworzenia. Studentka Wyższej szkoły artystycznej w Warszawie na Wydziale Malarstwa o specjalizacji kostium i rekwizyt sceniczny. W ciągu 25 lat działalności artystycznej zrealizowała setki projektów (w tym kilkanaście w ramach uczelni).