Teatr Limen Butoh

Wersja do druku

Udostępnij

Teatr Limen Butoh został założony przez Sylwię Hanff w roku 2002 w efekcie prowadzonych przeze artystkę 10-letnich, teoretycznych i praktycznych, poszukiwań autentycznego języka ciała i istoty fizycznej obecności performera. Studia teoretyczne prowadzone przez Hanff dotyczyły m.in. filozofii Teatru Okrucieństwa Antonina. Artauda, teatrologii (głównie teatru formy), antropologii ciała, tańca i teatru. Trening fizyczny obejmował wschodnie i zachodnie techniki pracy z ciałem: balet, taniec modern i contemporary, hinduski (bharatanatyam i manipuri), aztecki, afrykański, improwizację tańca i symbolikę ciała, mim ciała, choreoterapię, teatr nō i sztuki walki. Istotą pracy Hanff nie było jednak zdobycie wykształcenia czysto technicznego, ale świadomość i umiejętność operowania różnymi energiami, przekroczenie techniki jako ograniczenia, uwolnienie ciała i odnalezienie źródeł ekspresji. Istotnym elementem treningu założycielki Limen wciąż pozostają praktyki medytacyjne, służące rozwijaniu szczególnego typu koncentracji i uważnej świadomości wszystkich procesów zachodzących w ciele i umyśle.

Najważniejszym odkryciem w toku poszukiwań artystki okazało się butoh jako taniec, który odrzuca bezpieczeństwo technik i przekracza codzienność ciała ku liminalnemu doświadczeniu; doświadczeniu transcendującemu podział na myśl i uczucie, ciało i umysł, indywidualne i zbiorowe, świadomość i podświadomość. Butoh to specyficzny stan istnienia – totalna obecność, w której pozwalamy mówić ciału, by ewokować nieznane, nie sprowadzając go do znanego. Jak pisze Hanff, „to taniec powstający z impulsów wzbierających wewnątrz butoh-tai (ciała-butoh): ciała martwego, ciała-życia, ciała-pamięci, popychający tancerza i widza ku ciemnej sferze, leżącej poniżej racjonalnego porządku świata”.

Nauka u takich mistrzów jak Ko Murobushi, Carlotta Ikeda, Daisuke Yashimoto, Atsushi Takenouch, Tadashi Endo, Kan Katsura oraz Yuko Kawamoto, Yumiko Yoshioka, Fran Barbe, pozwoliła Hanff na poznanie warsztatu twórców butō: Tatsumiego Hijikaty i Kazuo Ohno, oraz metod wypracowanych przez trzy kolejne generacje tancerzy. Wszystkie te doświadczenia przyczyniły się do krystalizacji własnego stylu artystycznego. Przełomowym momentem było powstanie spektaklu Puste miejsce albo sny oceanu.

„Butoh jest jak rozprzestrzeniający się po świecie wirus. Stanie się globalne. Ludzie w różnych krajach uwewnętrznią je we własnych ciałach” (Akaji Maro). Limen Butoh (od limen – łac. próg) jest wynikiem nie tylko zarażenia się tym wirusem, ale poszukiwaniem europejskiego ciała-butoh osadzonego w innym kontekście historycznym i kulturowym.

Teatr Limen Butoh pracuje w zmiennym składzie. Pozostaje otwarty na współpracę z artystami różnych dziedzin – teatru, muzyki i sztuk wizualnych, dzięki której dokonuje się wymiana energii twórczej i wzajemnych inspiracji. Do tej pory w projektach grupy wzięło udział ponad 30 artystów i artystek także zagranicznych, większość z nich współpracowała przez kilka lat przy realizacji wielu spektakli.

Dotychczas Limen Butoh zrealizował ponad 25 spektakli solowych i zespołowych oraz wiele etiud i improwizacji.

Aktualne spektakle Limen Butoh to Wojny. Świeta krew Śniących, Święto wiosny, Zmierzch opuszczonych miast.

Ważną częścią pracy Hanff są spektakle solowe – szczególnie ze względu na różnicę między solo, które stwarza wydestylowaną, intymną sytuację miedzy tancerzem a widzem, a grupowymi choreografiami tańca butoh, odbieranymi przez widza głównie jako estetyczne obrazy. W spektaklach solowych zintensyfikowana obecność i zachodzący w ciele-umyśle performera proces przenosi się na odbiorcę, co trudniejsze jest do osiągnięcia w większych choreografiach..

Limen Butoh występował na wielu międzynarodowych festiwalach w Polsce i zagranicą (USA. Japonia, Francja, Holandia, Włochy, Austria, Łotwa)

Teatr Limen Butoh został opisany w dwóch publikacjach: The Body Revolving Stage. New Dance in New Poland Jadwigi Majewskiej (Instytut Teatralny, 2011) oraz w książce Obecni ciałem. Warsztat polskich tancerzy butō Magdaleny Zamorskiej (Wydawnictwo Libron, 2014), wydanej także w języky angielskim pt. Intense Bodily Presence: Practices of Polish Butō Dancers (Peter Lang GmbH, 2018).