Autor: Marta Kula

Już od pierwszych chwil obecności w miejscu, w którym rozegra się Until the Lions, można poczuć atmosferę wyjątkowości. Tym razem nie ma kurtyny, proscenium, miękkich foteli. Słowa „widownia”, czy „scena” nie wydają się tu adekwatne. Nastrój podsycany jest przez półmrok, który widz zastaje już na początku przy wejściu w tę przestrzeń w niczym nie przypominającą  Teatru Wielkiego w Łodzi, a następnie zajmuje miejsce na trybunach ustawionych z czterech stron dużego, ściętego pnia drzewa, gdzie rozegra się akcja. W kilku miejscach wystają z  niego bambusowe kije (atrybuty wytrzymałości i siły), leży tu też odlew głowy starszego mężczyzny (duchowego guru, autorytetu), a wokół czeka...

Wieczór English National Ballet składa się z trzech odmiennych od siebie części:  In the middle, somewhat elevated (1987) w choreografii Williama Forsythe’a, Adagio Hammerklavier (1973)Hansa van Manena i III akt Śpiącej Królewny (1967) Kennetha MacMillana według Mariusa Petipy. Wszyscy ci twórcy zapisali się w historii tańca za sprawą odważnych decyzji,  zmieniających na stałe myślenie o tańcu, jego estetyce, ekspresji, formie, roli i znaczeniu. Repertuar inauguracyjny ŁSB to niejako kanon, pozycje wręcz obowiązkowe dla każdego pasjonata tańca.

Choreografia Andrzeja Morawca łączy w sobie elementy tańca klasycznego, współczesnego i jazzowego oraz akrobatyki. Ruch wypełnia całą przestrzeń sceny swoją dynamiką i ekspresją, pełną autentyzmu i świeżości także dzięki młodemu wiekowi wielu tancerzy oraz pary wokalistów (Krystyna Zajkowska i Maciej Tomaszewski). Wykonanie choreografii wymaga od tancerzy dużych umiejętności technicznych, a także aktorskich, podkreślających charakter niezwykłych postaci.

Taśmy z fragmentami spektakli, procesów laboratoryjnych, show, przemówień o feminizmie, teatrze, skończonych, gotowych, otwartych, wycyzelowanych na popkulturową miarę, skrajnie medialnych i czysto artystycznych – zestawione są obok siebie. Tomasz Ciesielski zaczyna „zuchwałym karaoke” którego potencjał bada w pracy warsztatowej. Na jej finalny efekt w postaci performansu wpływ ma sześć uczestniczek, które konstruują własne teksty i materiał ruchowy.

Podczas XXIII edycji Łódzkich Spotkań Baletowych wątek baletowy wyraźnie korespondował z nazwą Festiwalu. To właśnie balet i jego historyczny wymiar stanowiły główną linię repertuarową tegorocznej odsłony. Pojawił się jednak także wątek historyczny w innym wydaniu, związany z faktem, że jedna z najbardziej utalentowanych tancerek naszych czasów po 35 latach kończy swoją karierę sceniczną. W związku z tym na otwarcie zagranicznej części Spotkań przewidziany został z pewnością najbardziej wyczekiwany punkt programu. Paradoksalnie – wielkie pożegnanie. Na deskach światowych scen do końca roku Sylvie Guillem wykonuje swój ostatni spektakl Life In Progress, zaprezentowany w Łodzi jeszcze przed londyńską premierą.

Występuje w Japonii i Meksyku, obecnie można ją oglądać w świetnym Le Sacre Dada von Bzdülöw. I choć sama z rezerwą mówi o własnej koncepcji teatru tańca, to właśnie na scenie buduje oryginalne, inteligentne choreografie. […] Czy to w roli choreografa, czy aktora/tancerza (wraz z zespołem Dada von Bzdülöw – roczna współpraca z Teatrem Nowym im. K. Dejmka w Łodzi), czy w indywidualnych, autorskich kreacjach, zdaje się funkcjonować gdzieś pomiędzy, na przecięciu, nie przywiązując się do konkretnego wizerunku artystycznego. Buduje teatralność, jakiej sama potrzebuje, taką, która stwarza dla niej samej dogodne warunki twórczego funkcjonowania i rozwoju.

Ostatnie działania Szymańskiego nie są formalnie domknięte. Kieruje nimi konceptualna dyskusja o ruchu, tańcu i sztuce w ogóle. Tematyka nie jest starannie zaplanowana, jest raczej wynikiem działania, momentu, zbiegu okoliczności. Konrad Szymański skoncentrowany na pracy w Łodzi, funkcjonuje obok głównego nurtu produkcyjno-spektaklowego kraju. Jego priorytetowym narzędziem – a nie, co podkreśla, celem – jest improwizacja i to za jej pomocą buduje swoją linię komunikacji z widzem. Ponieważ nie zajmuje go przestrzeń teatralna, słowa „spektakl”, „przedstawienie”, nie dotyczą jego aktywności. Nie interesuje go poetyka scenicznej narracji, budowanie świata osobnego, zawieszonego w relacjach czasowych.

Podobnie jak w historii muzyki, w której improwizacja rozwijała się równolegle w odsłonie jazzowej (J. Coltrane) i dźwiękowej (J. Cage), tak w historii tańca/ruchu – w jazzowej oraz w tej opierającej się na ciele – jako punkcie wywoławczym (taniec współczesny M. Graham, taniec wyzwolony I. Duncan, idące jeszcze dalej działania improwizacyjne M. Cunninghama). Jednocześnie natomiast punktem wyjścia dla rozsadzania albo całkowitego wypierania techniki stało się ciało (I. Duncan, M. Graham, M. Cunningham). Jego transparentność miała być nośnikiem indywidualizmu. O ile w improwizacji idiomatycznej łatwiej użyć słowa „taniec”, o tyle w przypadku nieidiomatycznej, w sprzeciwie wobec opresji techniki, być może trafniej...

Święto Wiosny podczas poznańskiego Festiwalu Wiosny pozwala się odkrywać jako dzieło coraz bardziej złożone. Sfery dźwiękowa i ruchowa stają się z osobna powodami do wnikliwego badania Święta, wybierania z niego aspektów mniej lub bardziej istotnych, wkraczania w tematykę jego symboliki teatralnej i czysto dźwiękowej. Wspólnym elementem tego rozdzielenia może być energetyka dzieła jako całości i jego historyczna lokalizacja.   Warto przypomnieć, że zarówno dla muzyki jak i tańca Święto Wiosny okazało się zdarzeniem, które wywołało co najmniej ambiwalentne reakcje publiczności. W obiegowych opisach premiery czytamy o burzliwym skandalu, bijatyce, policzkowaniu, walkach na laski i parasolki… Diagilew z kolei, jak sam...

Łódzkie Spotkania Baletowe to już niemal kultowy punkt życia kulturalnego Łodzi. Ta jedna z najbardziej prestiżowych imprez w kraju, przyciągająca światowe zespoły i nazwiska daje często niepowtarzalną okazję do spotkania z pracami artystów najwyższej klasy. W tym roku na już XX Spotkaniach można było zobaczyć choreografie m.in. Matsa Eka, Jiřiego Kyliana w wykonaniu Nederlands Dans Theater II czy Rami Be’era w wykonaniu Kibbutz Contemporary Dance Company oraz z pewnością najbardziej wyczekiwanych tancerzy – Michaiła Barysznikowa i Any Laguny. Na ich występy poświęcono dwa wieczory, które stały się centrum wydarzeń festiwalowych i zgromadziły najliczniejszą i najbardziej zróżnicowaną publiczność. Można stwierdzić, że...