Autor: Teresa Fazan

Z mojego doświadczenia wynika, że każdy nauczyciel GaGa prowadzi zajęcia trochę inaczej. Oczywiście, idea pozostaje ta sama, ale ostateczne warsztaty wyraźnie różnią się od siebie. Z czego to wynika? Język metody GaGa jest czymś, co łączy warsztat wszystkich nauczycieli – mamy wspólną bazę, posługujemy się tym samymi terminami – ale różnimy się między sobą jako ludzie, co w nieunikniony sposób wpływa na naszą praktykę. Moim zdaniem w tym tkwi piękno tej metody: możliwe jest indywidualne podejście, różne posługiwanie się tymi samymi narzędziami. To istotne, bo przecież sens lekcji GaGa polega na dzieleniu się doświadczeniami, na wspólnym przeżywaniu. Mimo że każdy...

W ubiegłym roku w ramach prowadzonej przez Uniwersytet Jagielloński serii wydawniczej Teatr. Konstelacje opublikowana została praca badawcza Alicji Müller zatytułowana Sobątańczenie. Między choreografią a narracją. Podstawową intencją autorki stało się rozszerzenie teorii tożsamości narracyjnej – ograniczanej zazwyczaj do tekstów literackich – na pole tańca współczesnego. Pozornie arbitralny dobór trzech głównych bohaterów pracy – Wacława Niżyńskiego, Mikołaja Mikołajczyka i Rafała Urbackiego – Müller uzasadnia przede wszystkim ich usytuowaniem na marginesie normatywności i jego wpływem na praktykę zawodową tych trzech tancerzy.

Na tegorocznych Konfrontacjach Teatralnych w programie kuratorskim Marty Keil i Grzegorza Reske pojawiło się kilka ważnych spektakli tanecznych. Jednym z nich był zestaw dwóch performansów Eisy Jocson: Death of the Pole Dancer (2011) i Macho Dancer (2013). Jocson jest filipińską tancerką, wykształconą zarówno w balecie klasycznym, jak i technikach rozrywkowych, takich jak tytułowe pole dance i macho dance. Oba pokazy łączy główne zainteresowanie choreografki, czyli badanie stereotypów dotyczących percepcji ciała realizującego określone układy choreograficzne i osadzonego w konkretnym kontekście społeczno-politycznym. Używając polityczności własnego ciała, Jocson stawia odważne i istotne pytania o to, kim jest tancerka i przede wszystkim kim jesteśmy my, widzowie...

W zamyśle Bela ruch, jako naturalna aktywność ludzkiego ciała, ma dać szansę na egalitarną ekspresję wszystkich wykonawców, na stworzenie sytuacji, w której wytworzy się między nimi – a w konsekwencji także między widzami – wspólnota demokratycznego przeżycia estetycznego. Bohaterowie Gali przez półtorej godziny tańczą solo, w parach i w grupie, obserwując się wzajemnie i naśladując,  i jak się wydaje – całkiem nieźle się bawiąc. Spektakl generuje bardzo intensywną sytuację emocjonalną, której nie sposób nie ulec: przez cały czas pozostajemy pod wpływem spontanicznych i prawdopodobnie autentycznych reakcji uczestników i widzów.

Gdy wchodzę do sali teatralnej,  okazuje się, że wszystko się już zaczęło. Kiedy stopniowo zajmujemy miejsca na arbitralnie wyznaczonej widowni (obszerne półkole wyznaczone za pomocą krzeseł i poduszek), performerzy znajdują się już na sali. Hala Nowego Teatru  została wykorzystana minimalistycznie – wielka sala jest niemal pusta, a kulisy znajdują się na zewnątrz: widzimy pracowników technicznych, a tancerze obecni są nawet wtedy, kiedy nie występują, lecz w prywatnych pozach oczekują na swoją kolej. Dwa mocne reflektory krążą monotonnie po scenie, kreśląc zazębiające się okręgi. Przestrzeń skonstruowana jest tak, że nie ma miejsca na tytułowy blask – wszystko jest jasne i jawne....

W poniedziałek 27 lutego, podczas pierwszej odsłony tegorocznej edycji Sceny Tańca Studio, pokazane zostały trzy spektakle, które na różne sposoby wpisywały się w myśl przewodnią lutowej STS. Tematyczną inspirację stanowił z jednej strony artystyczny postulat Madonny z początku lat 90., w którym artystka wskazywała na przestrzeń artystycznej ekspresji , także tańca, jako na miejsce wolnej ekspresji i emancypacji. Kurator tej odsłony, Mateusz Szymanówka, przywołuje słowa Silvii Federici, która podkreślała, że sposobem odzyskania własnej cielesności – anektowanej przez kulturowe konwencje – jest po prostu praca z ciałem, ruch, taniec. Dlatego w programie tej odsłony znalazło się miejsce na spektakle, których polityczność wyartykułowana...

Ekspresje to pilotażowy, 4-miesięczny program prezentacji warszawskich spektakli tanecznych, organizowany przez Centrum Sztuki Tańca w Warszawie od września do grudnia 2016 roku. Spektakle, warsztaty i spotkania z artystami odbywały się w Mazowieckim Instytucie Kultury, który był jednym z organizatorów wydarzeń. W ramach programu pokazanych zostało 16 spektakli i odbyło się kilkanaście warsztatów, prowadzonych przez warszawskich artystów, adresowanych do bardzo zróżnicowanych grup – młodzieży, amatorów, profesjonalistów, seniorów itd. Nie zamierzam omawiać każdego ze spektakli osobno, zwłaszcza że wiele z nich osoby aktywnie śledzące polską scenę tańca mogły zobaczyć w innych okolicznościach, a o kilku z nich powstały osobne teksty krytyczne. Bardziej...

Ekspresje to pilotażowy, 4-miesięczny program prezentacji warszawskich spektakli tanecznych, organizowany przez Centrum Sztuki Tańca w Warszawie od września do grudnia 2016 roku. Spektakle, warsztaty i spotkania z artystami odbywały się w Mazowieckim Instytucie Kultury, który był jednym z organizatorów wydarzeń. W ramach programu pokazanych zostało 16 spektakli i odbyło się kilkanaście warsztatów, prowadzonych przez warszawskich artystów, adresowanych do bardzo zróżnicowanych grup – młodzieży, amatorów, profesjonalistów, seniorów itd. Warto zwrócić uwagę na to, co odróżnia ten projekt od innych, organizowanych obecnie w Warszawie (a także w Polsce) programów poświęconych tańcowi współczesnemu.

Jaka jest twoja rola jako dramaturga współtworzącego spektakl taneczny? Bardzo istotną częścią pracy dramaturga  tańca jest w moim przekonaniu  jest pamięć. Mam tu na myśli pamięć o różnych momentach pracy nad spektaklem, czyli na przykład świadomość, co powstawało i towarzyszyło pierwszym rozmowom o spektaklu, kiedy artyści nie umieli nawet powiedzieć, co właściwie chcą zrobić. Dramaturg powinien pamiętać o całym przebiegu danego procesu, to jest jego podstawowa rola, żeby później przypominać współpracownikom – choreografowi, reżyserowi, artystom – o czym była rozmowa na początku, o co wtedy chodziło.

W jaki sposób w martwych, nieruchomych zapisach – fotografiach, wywiadach, recenzjach – odnaleźć istotę tańca? Jak odtworzyć ruch, który kształtował choreografię zatrzymaną na zdjęciach w postaci nieruchomych póz? Taniec i choreografia nie kojarzą się raczej z pracą archiwistyczną, z przeglądaniem dokumentów, przesłuchiwaniem nagrań, próbami badania i odtwarzania przeszłości. Zdarzają się jednak sytuacje, które takiej pracy od artystów wymagają. Na przykład, gdy twórcze zainteresowanie przyciąga ich w stronę inspirujących, lecz zapomnianych biografii. Taką właśnie historyczną białą plamę stanowią biografia i twórczość jednej z najważniejszych polskich tancerek ubiegłego wieku – Poli Nireńskiej.