Autor: Małgorzata Komorowska

Drzewiecki w pierwszych latach po wojnie tańczył w Operze Poznańskiej i stworzył tam kilka dobrych ról[1]. Zdobył nagrody na trzech międzynarodowych konkursach tańca; po laurach w Vercelli (1956) nastąpiły „lata nauki” i „lata wędrówek”. Tańczył w Neapolu, przebywał w Paryżu; jako solista renomowanych francuskich grup baletowych objechał wszystkie kontynenty, tańcząc w choreografiach m.in. Fokina, Balanchine’a, Limóna, Lifara i Rolanda Petit.  Jednocześnie poznawał metodykę i teorię tańca klasycznego, współczesnego, jazzowego oraz etnicznego. Zdobywał również wiedzę w zakresie kompozycji choreograficznej i technik pantomimy. W 1963 roku wrócił do Poznania z artystycznym bagażem, jakiego wówczas w Polsce nie posiadał nikt. 

Wykształcona w zakresie aktorstwa, pedagogiki baletowej i tańca ekspresjonistycznego Janina Jarzynówna zakładała szkoły tańca artystycznego, a mając lat trzydzieści zajęła się w Gdańsku nauczaniem i choreografią, która w jej przypadku oznaczała autorską, kompletną kompozycję widowisk. Rzec można, iż sztukę tańca nasyciła humanistyką. Swoje artystyczne credo ujęła w następujące słowa:  „Zawsze starałam się tworzyć balet intelektualny, przynoszący treści humanistyczne, ogólnoludzkie. Balet jest dla mnie sztuką znaczeniową, obok swojej struktury plastycznej apelującą również do intelektu” .

Bohdan Wodiczko obejmując w lipcu 1961 roku dyrekcję Opery Warszawskiej, w swej wizji nowoczesnego teatru operowego  poważną rolę wyznaczył baletowi. Zapowiedział nadrabianie muzycznych zaległości repertuarowych, jakie narosły w Polsce powodując brak orientacji w ważnych dla światowej kultury dziełach XX wieku. Zrealizował premiery nie wystawianych u nas dotychczas baletów Paula Hindemitha,  Luigiego Nono, Igora Strawińskiego, a  jako ich choreografów zaprosił zagranicznych artystów. Nadrabianie zaległości dotyczyło także utworów polskich.

 Pierwszym baletem wystawionym po wojnie był Cagliostro w Warszawie Jana Maklakiewicza z librettem Juliana Tuwima, skomponowany jeszcze w okresie 1937-1938. Miał być wówczas przeznaczony dla Polskiego Baletu Reprezentacyjnego, a potem dla Opery Poznańskiej – i tam18 stycznia 1947 roku odbyła się prapremiera (w jednym zresztą wieczorze z Harnasiami). Choreograf Jerzy Kapliński tańczył rolę tytułową. Polska odradzała się po niszczącym huraganie wojny, lecz w innym już ustroju, narzuconym przez Związek Radziecki. Sztuka i kultura znalazły się pod wpływem ideologii marksistowskiej, która życie społeczeństwa interpretowała jako walkę klas, podkreślając siłę ludowych mas. Wielu artystów pragnęło jednak uprawiać sztukę, nie chcąc dopuścić do jej...

Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 roku, palącą stała się potrzeba narodowego repertuaru na scenach polskich wreszcie teatrów. Dyrekcję Opery Warszawskiej objął Emil Młynarski, wybitny dyrygent i nowocześnie o teatrze muzycznym myślący dyrektor.  Zależało mu na rodzimym repertuarze, rozmawiał więc z kompozytorami i inspirował utwory pisane dla baletu. To on nakłonił Karola Szymanowskiego do pisania Harnasiów – kompozytor przystąpił do tej pracy w 1923 roku, i nie doczekał, niestety, scenicznych premier dzieła. Podczas dyrekcyjnej dekady Młynarskiego (1919-1929)  wystawiono w Warszawie nowe balety Ludomira Różyckiego –  Pan Twardowski (1921.) – i Ludomira M. Rogowskiego –  Bajka (1923) i jej skrócona...

O ile Janina Jarzynówna pragnęła swymi baletami wyrażać ważkie przesłania i formułowała je w programach swych przedstawień – chcąc się niejako upewnić, że będzie dobrze rozumiana – Drzewieckiemu zależało raczej na wywieraniu wrażenia: emocjonalnego i estetycznego. Zamierzeń artystycznych, ani rezultatów nie ubierał w słowa. Niechętny był wywiadom. Wypowiadał się na scenie. Był człowiekiem teatru, nierzadko również scenografem swoich baletów. Niektóre jego efekty sceniczne, osiągane światłami, ruchem, kostiumem (przepyszna Pawana na śmierć infantkiRavela z 1968 roku), zapierały dech w piersiach. Jednocześnie zespół tancerzy Opery Poznańskiej pod jego wodzą osiągnął wysoki poziom. Uprawiał styl klasyczny, modern, nowoczesny i jazzowy, zarówno w konwencji...