Autor: Karol Urbański

Podobno przysłowia są mądrością narodów. To, które stało się tytułem felietonu, przyszło mi do głowy, kiedy oglądałem rozmowę Krzysztofa Stanowskiego i Jasia Kapeli, poświęconą w dużej części kwestii opłaty reprograficznej. Odbyła się ona na internetowym Kanale Sportowym, w programie o wdzięcznej nazwie Hejt park. Nigdy wcześniej nie słyszałem ani o kanale, ani o programie, ani o prowadzącym Krzysztofie Stanowskim, a na rozmowę trafiłem trochę przypadkowo, poprzez link podrzucony przez znajomego z dopiskiem tak niestety naród widzi artystów. Nie wiem, dlaczego temat znalazł się w programie poświęconym chyba innej tematyce niż kultura i sztuka, ale taka konfrontacja odmiennych punktów widzenia mogłaby...

Międzynarodowy Dzień Tańca za nami. W momencie, kiedy piszę ten felieton jego obchody jeszcze trwają także dzięki akcji Instytutu Muzyki  Tańca zatytułowanej tańczMY  chciałbym więc życzyć wszystkim ludziom tańca spełniania marzeń, sukcesów artystycznych, masy premier i projektów, a przede wszystkim  powrotu do normalności, abyśmy w przyszłym roku mogli uczcić Dzień Tańca jak największą liczbą wydarzeń tanecznych z udziałem publiczności, realizowanych tak przez teatry instytucjonalne, jak artystów niezależnych. Tymczasem w tym roku z powodu, który wszyscy znamy święto tańca odbywało się przede wszystkim w przestrzeni wirtualnej i stało okazją do licznych prezentacji spektakli on-line. Wybór był naprawdę duży, ponieważ w zasadzie...

Od niedawna pracuję w warszawskim Teatrze Lalka, którego repertuar skierowany jest głównie do dzieci. Fakt ten stał się dla mnie impulsem do ponownego zastanowienia się nad tym, jak wyglądają możliwości kontaktu najmłodszych widzów ze sztuką tańca i jakie formy może on przyjmować. Okazuje się, że materia ta jest złożona, a próba jej problematyzacji niełatwa.  Niech niniejszy felieton będzie pierwszym krokiem na drodze mojej osobistej eksploracji tematu, a być może także bodźcem do podjęcia szerszej refleksji w środowisku tańca. Dzieciństwo wszyscy wiemy czym jest, ale może trudno dziś uwierzyć były okresy w historii ludzkości, kiedy dzieci traktowano jak małych dorosłych, o...

Muza tańca kojarzy się z wolnością i samodzielnością, a jak  głosi definicja Słownika języka polskiego, kuratela oznacza opiekę prawną ustanowioną przez sąd nad osobą niezdolną do działań prawnych i nad jej majątkiem, lub nadzór nad majątkiem pozostającym czasowo bez właściciela, ale też uciążliwą opiekę lub nieustanną kontrolę.  Jest więc w tym zestawieniu wyraźna sprzeczność. Kto i dlaczego miałby sprawować kuratelę nad Terpsychorą Muzy okiełznać się nie da, jednak artyści zespołów baletowych, a przede wszystkim ludzie nimi kierujący  służący jej w Polsce w przybytkach sztuki zwanych operami i teatrami (najczęściej Wielkimi)   takiej autonomii działań nie mają. A przecież idea Teatru Wielkiego...

Napisałem kiedyś scenariusz spektaklu tanecznego dla dzieci o słoniu, który bardzo chciał tańczyć[1]. Na początku przedstawienia główny bohater którego imię Ngoma oznacza w języku suahili taniec i rytm pyta dzieci o to, czym jest pasja. Spektakl był interaktywny, więc dzieci udzielały różnych odpowiedzi, ale konkluzja sformułowana przez tańczącego słonia była taka, że pasja to coś, co bardzo chcemy robić i co sprawia nam przyjemność. Myślę o tej definicji, prowadząc zajęcia baletowe dla dorosłych, którzy nie są zawodowymi tancerzami, czyli dla amatorów, których pasją jest taniec w szczególnej formie, jaką jest balet klasyczny. Słowo amator nie ma w języku polskim dobrych...

Jak stworzyć udany związek? Szukamy wokół przykładów szczęśliwych relacji i kiedy je spotykamy, zastanawiamy się, na czym polega tajemnica ich sukcesu. Co to ma wspólnego z baletem – sztuką mocno oddaloną od codzienności? Wydaje mi się, że wbrew pozorom dużo, a analiza formy klasycznego pas de deux może być bardzo pouczającą lekcją.

W żargonie baletowym jest określenie „zejść z drążka” lub „zejść z lekcji”, odnoszące się do wcześniejszego zakończenia przez tancerza codziennej rozgrzewki, rozpoczynającej każdy dzień pracy. W tym roku z wielkiej sali baletowej, zwanej światem, wyszli Teresa Kujawa, Ewa Głowacka, Zbigniew Juchnowski, Franciszek Knapik, Zdzisław Ćwioro, Łukasz Gruziel, Witold Zapała, Grzegorz Jaśniak, Mariusz Bach. Różne generacje, losy i przebiegi karier, różna rola, jaką odegrali w polskim balecie, ale łączyło ich jedno – byli tancerzami. Pozostawili po sobie puste miejsca „przy drążku”. Niepisanym zwyczajem teatralnym za moich czasów było to, że takiego pustego miejsca z szacunku dla nieobecnego tancerza się nie zajmowało,...

Tematem, który chciałbym podjąć w tym tekście, jest budowanie własnej tożsamości i obrona pozycji artystycznych, które się zajmuje, nie tyle poprzez wskazywanie siły i walorów tego nurtu, który wybrało się  jako język artystycznej ekspresji, ile poprzez atakowanie oraz umniejszanie roli i znaczenia innych nurtów. Główna linia podziału w polskim tańcu przebiega tu, moim zdaniem, pomiędzy środowiskiem wywodzącym się z baletu i tańca klasycznego a środowiskiem reprezentującym taniec współczesny.