Autor: Teresa Fazan

Jedna z postaci w TO mówi w pewnym momencie: Dziś każdy jest artystą. Bycie artystą stało się tożsamością. Tworzenie tożsamości staje się ważniejsze niż twórczość. To stwierdzenie przewrotne, bo w kontekście tego projektu może odnosić zarazem do postaci Tadeusza Kantora, Justina Biebera i Marty Ziółek. Czy mogłabyś jakoś skomentować relację między tymi postaciami, wskazując tym samym na rolę estetyki popkulturowej w spektaklu? W tańcu eksperymentalnym na Zachodzie sięganie do popkultury jest oswojone, właściwie można powiedzieć, że jest popularne. W Polsce jest inaczej, choreografia częściej posługuje się hermetycznym językiem, wytwarza komunikaty, które są dostępne wąskiemu gronu ekspertów. W TO świadomie decyduję się...

Gdy widzowie zajmą już swoje miejsca, na scenie rozpoczyna się tajemniczy rytuał: jedna z performerek powoli zbliża się do stojącej na środku sali opaski z wielkimi, zwierzęcymi rogami, i powoli zakłada je na głowę. Prosty gest przemienienia otwiera spektakl, w którym trzy choreografki językiem performansu przybliżają widzom proces szamańskiej terapii tańcem. Praca nad projektem rozpoczęła się wiosną 2015 roku: Maria Stokłosa zaproponowała Magdzie Ptasznik i Marcie Ziółek współpracę nad spektaklem bazującym na metodzie terapii tańcem. Podstawowym źródłem inspiracji stała się dla nich działalność Anny Halprin, która pomogła w latach 60. XX wieku zredefiniować znaczenie tańca współczesnego. Stał się on dzięki temu formą artystycznego...

Obaj twórcy – Szekspir, a za nim Pastor – rzucają  widzowi wyzwanie, stawiając niełatwe pytania i pozostawiając je bez odpowiedzi. Balet wydaje się doskonałym medium dla milczącego opowiedzenia historii, jednak w tym wypadku owa cisza jest niezwykle wymowna. Burza to balet przynoszący niezwykłe doznania estetyczne, ale także, co rzadkie, poruszający intelektualnie. Motyw sztormu, który w niezwykłej formie choreograficznej kilkakrotnie powtarza się w spektaklu, ma także znaczenie symboliczne: to wstrząs, po którym przychodzi cisza – nieodzowny moment refleksji.

We are not superheroes to opowieść o pięciu młodych bohaterach – dwóch kobietach i trzech mężczyznach – którzy słowem i ruchem opowiadają historie ze swojego życia. Postaci naprzemiennie przeżywają miłosne uniesienia i momenty dojmującej nudy, zastanawiają się nad sensem życia i bezrefleksyjnie pogrążają się w zabawie. Są stereotypowymi przedstawicielami swego pokolenia: z wielkim apetytem na życie i zbyt wieloma możliwościami; są nieco zagubieni i nie mogą sprostać wymaganiom, jakie stawia im społeczeństwo.

Fenomen pracy artystycznej McGregora opiera się przede wszystkim na przekonaniu, że można uczyć technik kreatywności i się nimi dzielić. Artysta wierzy, że pod względem możliwości rozwoju i tworzenia nie istnieją dla ludzi żadne granice. Za tym przeświadczeniem  podąża potrzeba czerpania z dziedzin pozornie niezwiązanych z tańcem, więc choreograf nieprzerwanie współpracuje z designerami, naukowcami i badaczami. Współpraca z przedstawicielami różnych dziedzin naukowych i artystycznych sprawia, że spektakle McGregora są niezwykłymi, złożonymi projektami. Świadomość, iż proces kreatywny kryjący się za produkcjami spektakli jest zawsze ukryty, skłoniła McGregora do próby przybliżenia widzom sposobu pracy z artystami i metody kreowania choreografii. Równocześnie refleksja nad własną pracą zrodziła pytania wykraczające...

Tym, co w Czarne na czarnym najbardziej fascynuje – poza przyjemnością płynącą z wpatrywania się we frapującą strukturę performansu, podobną pogrążaniu się w czarnej (bez)cielesności – jest ciągłe balansowanie na granicy pomiędzy formalną asemantycznością a uwikłaniem w dosłowność i polityczność. W miejscu styku rodzi się wiele pytań. Czy ciało to umieszczona w czasoprzestrzeni bryła, czy podmiot nieodwracalnie uwikłany w siatkę znaczeń? Czy kostium to tylko kształt i kolor, czy raczej kulturowy fetysz? I ostatecznie: czy czerń to po prostu pozbawiona konotacji barwa, czy symbol, afekt i deklaracja? Uwikłanie w polityczność z jednej strony jest nieuniknione (implikowane obecnością ciała), ale częściowo jest również świadomym wyborem artystycznym.

Wszystkie spektakle prezentowane podczas wieczoru baletowego Perły XX wieku  stanowią część wcześniejszych pozycji repertuarowych Polskiego Baletu Narodowego, niemal mimowolnie nasuwa się więc pytanie, czy nowe zestawienie wydobywa z nich odmienną, wspólną jakość? Oczywiście głównym kryterium wyboru spektakli, na co wskazuje sam tytuł wieczoru, była przynależność do klasyki XX-wiecznej historii tańca. Wbrew pozorom wyodrębnienie kluczowych dla tego czasu baletów nie jest ani łatwe, ani oczywiste: ostatnie stulecie to okres pełen rewolucyjnych zmian i dynamicznego rozwoju sztuki tańca. I choć jeśli przyjrzymy się materiałom prasowym Opery, przeczytamy wyjaśnienie niezwykle prozaiczne (w ramach obchodów szóstej rocznicy istnienia zespołu spośród zrealizowanych choreografii wybrano te...

Śledząc historię przełomu wieków widzimy zapowiedź wielkich przetasowań w politycznym układzie świata, zmian które nieodwracalnie odcisnęły swoje piętno w historii sztuki. Wyodrębnił się nowy typ wypowiedzi zaangażowanej, której realizacje widać także w historii tańca i w tańcu nowoczesnym. Pytanie czy taniec może być polityczny? należy więc przeformułować: w jaki sposób taniec może być polityczny? W ten kontekst wpisuje się nowa produkcja Polskiego Baletu Narodowego, który z okazji obchodów 100-lecia wybuchu I wojny światowej przygotował wieczór baletowy pod znaczącym tytułem 1914, zestawiając trzy spektakle w różny sposób dotykające tematyki wojny.

Do Koszęcina zostałam zaproszona przede wszystkim w roli krytyka tańca. Ale przyjechałam tu także jako tancerka i pasjonatka tej sztuki. Miałam szansę uczestniczyć w warsztatach, przyglądać się próbom, poznać pedagogów i uczestników, oswoić się z miejscem i atmosferą projektu. Szybko zrozumiałam, że niezwykła forma Warsztatów wymaga ode mnie niestandardowego podejścia. Dlatego  szukałam odpowiedniego sposobu i języka by opowiedzieć czytelnikom i potencjalnym uczestnikom, o tym, co właściwie dzieje się w Koszęcinie.

Jako zwieńczenie ponad tygodnia zajęć w ramach warsztatów tańca współczesnego Letniej Szkoły Artystycznej, pedagodzy i uczestnicy przygotowali spektakl inspirowany Snem nocy letniej Williama Szekspira. Aby lepiej oddać atmosferę ateńskiego lasu, w którym rozgrywa się akcja komedii, twórczo wykorzystano całą przestrzeń Kompleksu Pałacowo-Parkowego będącego siedzibą Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”. Widzowie podążali krok w krok za Pukiem, który oprowadzał ich po kolejnych miejscach akcji dramatu. Wraz z nim gwizdali na trawie, zaklinając rzeczywistość i wywołując kolejne postaci genialnej komedii.